Persona non grata nedir, ne demek? Başkan Erdoğan'ın söylediği "istenmeyen adam" ne anlama geliyor?

Persone non grata nedir, ne demek? Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Eskişehir Millet Bahçesi ve İl Halk Kütüphanesi açılışında önemli açıklamalarda bulunuyor. Başkan Erdoğan, burada yaptığı açıklamasında söylediği "Persone non grata" sözleri dikkat çekti. Peki, Persone non grata nedir, ne demek? Başkan Erdoğan'ın söylediği "İstenmeyen adam" ne anlama geliyor? İşte cevaplar...

PERSONA NON GRATA NEDİR, NE DEMEK?

Devletler arası ilişkilerde "persona non grata", bir ülkeye girmesi veya o ülkede kalması ülkenin yerel hükümeti tarafından yasaklanan yabancı bir kişi anlamına gelmektedir.

Kendisine verilen siyasi dokunulmazlık hakkı sayesinde tutuklama ve herhangi bir kovuşturmadan korunan yabancı bir diplomata herhangi bir ülkenin uygulayabileceği en ciddi kınama biçimi olarak kabul edilir.

BAŞKAN ERDOĞAN'DAN 'PERSONA NON GRATA' MESAJI!

Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Afrika turunun ardından yaptığı açıklamalarda, ABD ve Almanya dahil 10 ülke büyükelçisinin Osman Kavala'nın serbest bırakılması çağrısına sert tepki gösterdi. Başkan Erdoğan açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

"AİHM bir karar almış, bu Kavala denilen Soros artığıyla ilgili olarak Türkiye'yi adeta burada mahkum etmek istiyorlar. 10 büyükelçi bu açıklamayı niye yapar? Bu Soros artığını savunanlar, 'bunu nasıl bıraktırırız' gayreti içindeler. Söyledim Dışişleri Bakanımıza, bizim bunları ülkemizde ağırlamak gibi bir lüksümüz olamaz. Türkiye'ye böyle bir ders vermek haddinize mi sizin? Kimsiniz siz? Neymiş? 'Kavala'yı bırakın.' Sen kendi ülkendeki haydutları, katilleri, teröristleri bırakıyor musun? Konuştuğu zaman sana verecekleri cevap şudur, 'yargı bağımsızdır'. Sizde yargı bağımsız da bizdeki yargı bağımlı mı?"

PERSONA NON GRATA HAKKINDA TÜM DETAYLAR

Persona Non Grata terimi 1961 tarihli Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Konvansiyonu'nun 9. maddesinde düzenlenmiştir.

MADDE 9. 1. Kabul eden Devlet, herhangi bir zaman ve kararının gerekçesini açıklamak zorunluluğunda olmaksızın, gönderen Devlete misyon şefinin veya misyon Diplomatik kadrosunun herhangi bir üyesinin istenmeyen şahıs (persona non grata) olduğunu veya misyon kadrosunun herhangi bir başka üyesinin kabule şayan olmadığım bildirebilir. Bu takdirde, gönderen Devlet, duruma göre, ilgili şahsı geri çağırır veya misyondaki görevine son verir. Bir şahıs kabul eden Devletin ülkesine gelmeden önce de istenmeyen veya kabule şayan olmayan şahıs olarak ilan edilebilir.

* Gönderen Devlet bu maddenin 1 inci fıkrasında kayıtlı yükümlülüklerini yerine getirmeyi reddeder veya makul bir süre içinde yerine getirmezse, kabul eden Devlet ilgili şahsı misyonun bir üyesi olarak tanımayı reddedebilir.

* Kabul eden devletin Persona Non Grata ilanı için herhangi bir gerekçe açıklamasına gerek yoktur. Yaygın olarak, kabul eden devletin menfaatlerine aykırı davranışlarda bulunan veya işlediği suç sonrası diplomatik kurallar nedeniyle yargısal yaptırıma tabi tutulamayan diplomatik görevliler hakkında bu ilan gerçekleştirilir.

* Diplomatik görevli, henüz gönderilmeden önce kabul eden devlet tarafından yükümlülüklere ve gerekliliklere aykırı işlem ve eylemleri sebebiyle 'Persona Non Grata' ilan edilebilir.

* Persona Non Grata ilanı diplomatik görevlinin diplomatik dokunulmazlığını kaldırmaz. Yaygın olarak diplomatik görevlisi persona non grata ilan edilen devlet görevliyi geri çağırmaktadır fakat bu yaptırımdan doğan bir zorunluluk değil, pratik uygulamanın sonucudur.

Persona Non Grata İlanının Dayandığı Temel Sebepler

* Diplomatik görevlinin kabul eden devlet menfaatlerine aykırı tutum ve davranışları
* Diplomatik görevlinin kabul eden devlet sınırları içinde birtakım suçlar işlemesi
* Misilleme (Diplomatik görevlisi başka bir ülkede Persona Non Grata ilan edilen devletin, bu ilana karşılık olarak o devlete ait olan diplomatik görevliyi de kendi ülkesinde Persona Non Grata ilan etmesi)

'Persona Non Grata'nın hukuki ve diplomatik çerçevedeki boyutu Viyana Konvansiyonu'nda yer aldığı şekildedir. Fakat günümüzde bu yaptırım diplomatik görevli olmayan kişiler üzerinde de toplumsal ve ülkesel baskı oluşturulmasını sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.

Örnekleri;

ABD'li siyasetçi Donald Trump ziyaret ettiği ülkelerde vermiş olduğu sert ve polemik yaratan demeçler sebebiyle Meksika ve Panama tarafından Persona Non Grata ilan edilmiştir.

Bulgaristan'ın bir Türk diplomatik görevlisini 'din işleri' ile yoğun şekilde ilgilenmesi sebebiyle Persona Non Grata ilan etmesi üzerine Türkiye devleti de Bulgaristan devletinin diplomatik görevlilerinden birini misilleme amacıyla Persona Non Grata ilan etmiştir.

2012 yılında İsrail devleti Alman edebiyatçı Günter Grass'ı İsrail'i eleştiren ve suçlayan şiirleri sebebiyle Persona Non Grata ilan etmiştir.

A HABER UYGULAMASINI İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN