Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden yine 21-b skandalı! Asfaltta bir kalemde 64 milyon lira zarar...
CHP'li Mansur Yavaş yönetimindeki Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin asfalt ihalelerinde usulsüzlük iddialarının ardı arkası kesilmiyor. Asfalt ihalelerini ancak zorunlu hallerde yapılmasını öngören 21/b maddesi ile gerçekleştirerek ihale yasasını bypass eden Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin bu kez bir ihalede bir kalemde kamuyu 64 milyon TL zarar ettirdiği ortaya çıktı. Öte yandan eski asfalt ihalesini Sayıştay usulsüz bulmuştu. Sayıştay; Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin 7 Eylül 2020 tarihinde gerçekleştirilen ve genel olarak plent-miks temel ve iki tabaka astarlı bitümlü sathi kaplama yapılmasından ibaret olan 2020/455969 ihale kayıt numaralı yapım işinin temel ihale usulleri yerine pazarlık usulü ile gerçekleştirildiği tespit edildiğine dikkat çekmişti.
Ankara Büyükşehir Belediyesi "açık ihale" yerine ihale kanununun ancak zorunlu hallerde başvurulabilecek 21/b (pazarlık usülü) maddesine dayanarak ihale yapmayı tercih ediyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin son asfalt ihalesinde 64 milyon lira zarar ettiği öğrenildi.
Ankara Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı'nın 29 Haziran 2021 tarihinde düzenlediği 374.047.349,93 TL yaklaşık değer ve 255.079.677,16 TL sınır değerdeki "Ankara Mücavir Alan Sınırları İçerisinde İdare Malı Bitüm ve Astar ile Granür Temel (GT) ve Çift Kat Tip-2 Astarlı Bitümlü" asfalt ihalesini Ankara Büyükşehir Belediyesi şirketi BELKO Ankara Kömür ve Asfalt İşletmeleri San. Tic. Ltd. Şti., 260.312.216,33 TL'lik teklifle kazandı.
İlk ihalede Makimsan Asfalt isimli firma 270.501.657,37 TL'lik teklif ile 7. sırada kalarak ihaleyi kaybetti. Aynı firma 1 hafta sonra BELKO'nun düzenlediği ihalede ortaya çıktı ve bu kez Belko'nun da 21/b maddesi üzerinden açtığı ihaleyi 2. teklifte 196.830.697,54 TL'ye inerek kazandı.
DANIŞIKLI İHALE İDDİASI
İlk ihaleyi 270 milyon lira teklif vererek kaybeden Makimsan Asfalt ikinci ihalede 196 milyon TL'ye inerek aynı teklifi ilk ihalede vermeyerek BELKO'nun ihaleyi kazanmasını sağlamış oldu. İlk ihalede ikinci ihaledeki teklifini vermeyen ve bu yolla Belko'nun kazanmasını sağlayarak Ankara Büyükşehir Belediyesi'ni 64 milyon lira zarar ettiren Makimsan Asfalt, bir taraftan da BELKO'ya 64 milyon TL kazandırmış oldu. Sayıştay'ın daha önceki asfalt ihalesinde 21/b maddesi ile usulsüzlük yapıldığını tespit ettiği Ankara Büyükşehir Belediyesi 64 milyon TL kurumsal olarak zarar ettiği bildirildi.
SAYIŞTAY, PAZARLIK USULÜ ASFALT İHALESİNİ USULSÜZ BULMUŞTU
Sayıştay; Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 7 Eylül 2020 tarihinde gerçekleştirilen ve genel olarak plent-miks temel ve iki tabaka astarlı bitümlü sathi kaplama yapılmasından ibaret olan 2020/455969 ihale kayıt numaralı yapım işinin temel ihale usulleri yerine pazarlık usulü ile gerçekleştirildiği tespit edildiğine dikkat çekmişti.
Sayıştay raporunda; söz konusu ihalenin incelenmesi sonucunda, ihale bedelinin 92 milyon TL'nin üzerinde olduğu, bu tutarın 40 milyon TL'lik kısmının plent-miks temel yapılması, 11 milyon TL'lik kısmının ise iki tabaka astarlı bitümlü sathi kaplama yapılmasından ibaret olduğu, geri kalan tutarın da genel olarak bu iki imalatın yapılması için gerekli olan asfalt sökümü, reglaj, nakliye gibi iş kalemlerinden oluştuğuna dikkat çekildi.
(ESKİ ASFALT İHALESİYLE YAPILAN YOLLAR)
Sayıştay raporunda şöyle denildi:
"Öncelikle mezkûr iş, niteliği itibariyle kurum (Ankara Büyükşehir Belediyesi) tarafından devamlı olarak ifa edilen bir yapım işidir. Bu nedenle gerek Karayolları Teknik Şartnamesi'nden gerekse de kurumda (Ankara Büyükşehir Belediyesi) bulunan teknik şartname ve benzeri belgelerden faydalanılarak dokümanın hızlıca hazırlanabileceği bir gerçektir."
"Bununla birlikte pazarlık usulü kullanılarak bir işin yapılması ile açık ihale usulü ile aynı işin ifa edilmesi arasında sözleşme, idari şartname, teknik şartname, mahal listesi ve benzeri dokümanların hazırlanması açısından ciddi bir iş yükü farkı bulunmamaktadır. İki ihale usulü arasındaki temel farklar, ihaleye ilişkin ilanın yapılması ve belli bir süre beklenilmesidir ki bu hususların pandemi ile ilişkilendirilmesinin makul bir gerekçe olmadığı izahtan varestedir."
"Kaldı ki pazarlık usulü ile ihalenin yapıldığı 2020 yılının Eylül ayında da henüz ülke genelinde salgın hastalık sona ermemiş, Mayıs, Haziran, Temmuz aylarındaki seyrinde devam etmiştir. Dolayısıyla Mayıs, Haziran, Temmuz aylarında söz konusu alımın temel ihale usulleri ile yapılmayıp, salgının devam ettiği Eylül ayında konunun pandemi ile ilişkilendirilerek pazarlık usulü ile gerçekleştirilmesi doğru bir yaklaşım değildir."
"Plent-miks temel ve iki tabaka astarlı bitümlü sathi kaplama işinin de belirtilen aylarda açık ihale usulü ile yapılması; hem ihtiyacın tam rekabet ortamında temin edilmesini, hem de fen ve sanat kuralları uyarınca sıcak günlerde ifa edilmesi çok önemli olan bir imalatın Eylül-Aralık ayları arasında yapılmamasını sağlayacaktı."
"Yukarıda bahsi geçen ihaleden yaklaşık bir yıl önce 21 Ağustos 2019 tarihinde kurum (Ankara Büyükşehir Belediyesi) tarafından açık ihale usulü ile 450 gün süreli bitümlü sıcak asfalt ihalesi gerçekleştirilmiştir. Söz konusu ihalenin iş kalemleri arasında bu ihaledeki iş kalemlerinden olan plent-miks temel yapılması, nakliye ve benzeri birçok iş kalemi bulunmaktadır. 21 Ağustos 2019 tarihinde yapılan ihale rekabetçi bir ortamda gerçekleşmiş, ihaleye 19 adet firma teklif vermiş, bunlardan 17 tanesinin teklifi geçerli sayılarak ihale yaklaşık maliyete göre yüzde 40'a yakın bir indirimle sonuçlandırılmıştır."
"Pazarlık usulü ile yapılan plent-miks temel ve iki tabaka astarlı bitümlü sathi kaplama ihalesine ilişkin işlem dosyasının incelenmesi sonucunda, davet usulü uygulanan ihaleye 10 adet firmanın çağrıldığı, ancak bu firmalardan sadece 1 tanesinin yukarıda bahsedilen açık ihaleye katılan firmalardan olduğu, mezkûr firmanın da açık ihalede en yüksek teklifi veren firma olduğu görülmüştür."
"Açık ihalede teklif veren firmalar ve teklif fiyatları Kurum tarafından biliniyorken hatta her bir iş kalemi için firmaların teklif ettikleri fiyatlar bile belli iken, daha sonra yapılacak benzer bir alımda doğrudan davet edilecek firmaların seçiminde bu bilginin göz ardı edilmesi, 17 adet firmadan sadece en yüksek teklif sahibinin çağrılması rekabetçi bir ortamın oluşturulması açısından doğru bir yaklaşım değildir."
"Pazarlık usulü ile yapılan ihaleye çağrılan firmalar bir önceki açık ihalede teklif veren firmalar olmadığı gibi daha önce Kuruma iş yapan, ihale kazanan ve hizmetinden memnun kalınan firmalar da değildir. Zira 2018-2019-2020 yıllarına ilişkin ödeme evrakları içerisinde davet edilen firmalara ait -ihaleyi kazanan firma hariç- herhangi bir hakediş ve ödemeye rastlanmamıştır."
"Şunu belirtmek gerekir ki, bir an için ihalenin acil bir ihtiyaçtan dolayı pazarlık usulü ile yapılması kabul edilse bile, bu husus ihale mevzuatının rekabet ilkesine ilişkin tüm hükümlerinin göz ardı edilmesine cevaz olamaz.
Kanun'un 21'inci maddesinde, birinci fıkranın (b) bendi uyarınca yapılacak ihalelerde en az üç isteklinin davet edileceği belirtilirken kanun koyucu bu tip acil ihtiyaçlarda bile rekabetin oluşmasını ve ihtiyacın uygun şartlarla ve ekonomik olarak alınmasını öngörmüştür. Bu nedenle davet edilecek firmaların bu işi yapabilecek ve uygun fiyat teklif etmesi muhtemel firmalar arasından seçilmesi gerektiği kuşkusuzdur."