CANLI YAYIN
1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü'nü kim yasakladı kim resmi tatil günü yaptı? İlk 1 Mayıs nerede ve ne zaman kutlandı?
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Görevlisi Tarkan Zengin 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü'ne ilişkin yaptığı açıklamada "1 Mayıs, Osmanlı’da kutlanan, İnönü Hükümetince yasaklanan, Menderes döneminde özgürleşen, 27 Mayıs darbesiyle yasaklanan, 1975-1978 arası kutlanan, 12 Eylül darbesiyle yasaklanan, Özal’la birlikte serbestleşen, 2009’da Erdoğan Hükümeti tarafından resmi tatil yapılan bir gündür." ifadelerini kullandı. Zengin ayrıca ilk 1 Mayıs'ın nerede ve ne zaman kutlandığını da açıklarken "Emekçilerin gündelik sorunlarıyla ilgilenmezler ama yabancı ideolojiler yüklemeye çalışırlar." dedi.
Tarkan Zengin, 1 Mayıs'ın Osmanlı'da kutlandığını, İnönü Hükümetince yasaklandığını hatırlatarak, "1 Mayıs Menderes döneminde özgürleşen, 27 Mayıs darbesiyle yasaklanan, 1975-1978 arası kutlanan, 12 Eylül darbesiyle yasaklanan, Özal'la birlikte serbestleşen, 2009'da Erdoğan Hükümeti tarafından resmi tatil yapılan bir gündür" ifadelerini kullandı.
DÜNYADA 1 MAYIS
Tarkan Zengin, şunları söyledi:
"1 Mayıs 1886 tarihinde Amerikan işçileri 'Bugünden itibaren günde 8 saatten fazla çalışmayacaktır. 8 saat çalışma. 8 saat dinlenme. 8 saat eğitim' sloganı etrafında birleşmişlerdi. İşçiler, günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma süresinin, günlük 8 saate indirilmesi talebiyle iş bıraktılar."
"4 Mayıs 1886 Haymarket Meydanında bir protesto mitingi çağrısı yapıldı. Mitingin dağılması esnasında 200 kişilik bir gurup ile polisler arasında olaylar çıktı. Atılan bir bomba sonucu yedi polis öldü. Polisin ateş açması sonucu daha fazla sayıda polis ve dört işçi hayatını kaybetti."
"1889'da Paris'te toplanan 2. Enternasyonal'a, Amerikalı sendika lideri Samuel Gompers bir mesaj göndererek yaşananları anlatır. Burada alınan kararla 1 Mayıs uluslararası nitelik kazandı. 1 Mayıs Amerika'da doğmuş olmasına rağmen orada Emek Günü olarak Eylül'ün ilk Pazartesi resmi olarak kutlanmaktadır."
"İSTANBUL'DA İLK 1 MAYIS 1910'DA KUTLANDI"
"İlk 1 Mayıs 1909'da Osmanlı döneminde Üsküp'te kutlandı. İstanbul'da ilk 1 Mayıs 1910'da kutlandı. İlk kitlesel 1 Mayıs kutlaması ise 1921'de yapıldı. Osmanlı döneminden Cumhuriyet'in ilanına kadar 1 Mayıs savaş dönemleri hariç küçük katılımlarla kutlandı."
"TAKRİR-İ SÜKUN KANUNU İLE EMEKÇİ BAYRAMINI KUTLAMAK ÇOK DAHA ZORLAŞMIŞTI"
"Tek parti dönemi boyunca 1 Mayıs kutlamaları yasaktı. Cumhuriyet ilan edildikten sonra 1924'teki ilk 1 Mayıs kutlamalarını yasaklandı. 1925'de 'İnönü Hükümeti' tarafından çıkarılan Takrir-i Sükun Kanunu ile emekçi bayramını kutlamak çok daha zorlaşmıştır."
"İŞÇİ BAYRAMI DEĞİL BAHAR BAYRAMI"
"1925'te 1 Mayıs 'Bahar Bayramı' olarak düzenleniyor. 1935 yılında ise 1 Mayıs, işçi bayramı olarak değil de 'Bahar ve Çiçek Bayramı' olarak ücretsiz tatil günü ilan ediliyor. 1935'te 1 Mayıs bildirisi dağıttıkları gerekçesiyle yine tutuklamalar oluyor."
"1 MAYIS'I İNÖNÜ YASAKLADI MENDERES ÖZGÜRLEŞTİRDİ"
"Tek parti döneminde yasak olan 1 Mayıs Merhum Menderes'le birlikte 1951'de yarım ücretli, 1956'da tam ücretli tatil yapılmıştır. 1 Mayıs 1960 tarihinde radyodan işçilerin 1 Mayıs'ını tebrik eden ilk Başbakan da rahmetli Adnan Menderes olmuştur."
"Menderes, 'Bugün 1 Mayıs İşçi Bayramı, işçi kardeşlerimize elemsiz, kedersiz birçok bayramlar idrak etmelerini ve onların refah ve saadetini temenni ederken, bu çerçevede kendilerine her zaman yardımcı olmanın en aziz emelimi teşkil ettiğini ifade etmek isterim' ifadelerini kullandı."
27 MAYIS DARBESİYLE 1 MAYIS YASAKLANDI
"27 Mayıs 1960 darbesinden 1975 yılına kadar toplu kutlamalar yapılamadı. Darbe sonrası ilk kitlesel kutlama 1976 yılında yapıldı. Kanlı 1 Mayıs olarak bilinen 1977 yılında ise 34 kişi katledildi (DİSK'e göre 36 kişi)"
"KANLI 1 MAYIS"
"1977 1 Mayıs mitingi sırasında patlayan kurşunlarla birlikte yaşanan can pazarında 34 kişi (DİSK'e göre 36 kişi) hayatını kaybetti, 126 kişi ise yaralandı. Ölen 34 kişinin 29'unun ezilme sonucu, diğer beş kişinin ise kurşun yaraları ile hayatını kaybetmesi aslında olayın bir provokasyon olduğunu gösteriyor."
"1980'e gelindiğinde Sıkıyönetim otuz ilde miting ve gösteri yapılmasını yasakladı. Darbenin ardından Milli Güvenlik Konseyi 1 Mayıs'ın 'bahar bayramı' olarak bile kutlanmasını yasakladı. 1989'da yapılan izinsiz gösteri de bir kişi hayatını kaybetti ve çok sayıda kişi yaralandı."
"1992'de Türk-İş, Hak-İş ve DİSK kapalı salonda '1 Mayıs güç birliği ortak bildirisi' yayımlayarak ortak 1 Mayıs kutlaması yaptılar. 1992'den 2006 yılına kadar farklı yerlerde kutlamalar yapıldı."
"2008'de Erdoğan Hükümeti tarafından 'Emek ve Dayanışma Günü' olarak ilan edilen 1 Mayıs, 2009'da resmi tatil yapıldı. 2010'da da 32 yıl aradan sonra Taksim ilk defa kitlesel kutlamalara açıldı. Sembolik anmalara açık olan Taksim, kitlesel eylemlere kapalı.."
"SOL ÖRGÜTLERİN ARAÇSALLAŞTIRMASI 1 MAYIS'A İLGİYİ AZALTTI"
"Türk solu işçiye sözlerinde hep destek verir ama pratik hayatta işçinin hayat tarzına uzak olduğu için onunla bağ kurmakta ve iletişim kurmakta zorlanır. Emekçilerin gündelik sorunlarıyla ilgilenmezler ama yabancı ideolojiler yüklemeye çalışırlar."
"İŞÇİLER İLE SOL ARASINDA MESAFE"
"Emekçilerin atölyelerde yaşadığı sorunları çözmekle uğraşmazlar ama marksizmin propagandasını yaparlar. İslama ve değerlerine karşı oldukları için sol sendikalar ile emekçiler arasında büyük mesafe vardır."
"Emekçilerin 1 Mayıs'ı kutlu olsun. 2021 yılı 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü, Kovid-19 salgını nedeniyle geçen yıl olduğu gibi bu yılda alanlarda kitlesel olarak kutlanamayacak. Emekçiler dijital programlar yapacak."
"Bu yıl Türk-İş ve Hak-İş 1 Mayıs etkinliklerini hafta boyunca dijital platformlardan ve ekranlardan yürütüyor. Memur-Sen ise "Uluslararası 1 Mayıs Kongresi" yapıyor."
"Hayatını alın teriyle sürdüren işçilerin, kamu görevlilerinin, tarım emekçilerinin, gündelikçilerin velhasıl tüm emekçilerin 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kutlu olsun."
GÜNÜN MANŞETLERİ İÇİN TIKLAYIN
