CANLI YAYIN
CIA'nın 'gölge kuruluşu' Stratfor'un karanlık dünyası
Darbecilerin aradığı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın uçağını havadayken deşifre eden Stratfor, şeffaflık iddiasına rağmen gizemli işleriyle sivriliyor.
Teksas merkezli olan ve George Friedman tarafından kurulan Stratfor, ekonomi, dış politika ve güvenlik konularında küresel analizler sunsa da birçok ülkede istihbarat birimleri ve "casuslarla" çalışmasıyla hakkında soru işaretleri uyandırıyor.
Stratfor, FETÖ'nün 15 Temmuz'daki darbe girişiminin kritik dakikalarında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı hedef alan paylaşımları ve darbeciler lehine yönlendirmelerle dikkati çekti.
Stratfor'un, FETÖ'nün darbe girişimi gecesi paylaşımları olağanüstü artmış, normalinin birkaç katına çıkmıştı.
Stratfor'un, darbecilerin suikast için yerini tespit etmeye çalıştığı Erdoğan'ın İstanbul'a hareket eden uçağının yerini çok kısa süre içinde tespit etmesi ve havadaki konumuyla ilgili üç kez tweet atması kamuoyunun dikkatini çekmişti.
İlk paylaşımında Erdoğan'ın uçağını Marmara Denizi üzerinde ifşa eden Stratfor, ikinci tweetinde uçağın İstanbul'a yaklaştığını ve "muhtemelen" iniş yapacağını bildiren bir paylaşımda bulundu.
Stratfor, son tweetinde ise uçağın İstanbul'a indiğinin teyit edildiğini Atatürk Hava Limanı'nın konumunu da göstererek kamuoyuna aktardı.
AA'nın sorularına kaçamak yanıtlar veren Stratfor yetkilileri, uçağı hızla nasıl tespit ettiklerini ve darbe girişiminin yaşandığı bir ortamda bunları sosyal medyada neden paylaştıklarını tam anlamıyla açıklayamadı.
Stratfor, darbe girişimi gecesi, Erdoğan'ın "Almanya'dan sığınma istediği" şeklindeki Amerikan MSNBC kanalının yalan haberini de Twitter hesabından paylaşarak tepki topladı.
O gece Erdoğan'ı hedef göstermekle yetinmeyen Stratfor, bir gün sonra 16 Temmuz'da, yine Twitter hesabından Erdoğan hakkında gerçekleri yansıtmayan bir profil paylaştı.
Profilde, Erdoğan'ın 1999 yılında "ordu tarafından hapse atıldığı" ifade edildi. Stratfor, Erdoğan'ın mahkumiyetinin sebebi olarak "şiddet ile dini veya ırksal nefreti teşvik ettiği" iddiasını gösterdi.
Erdoğan'ın 2000'li yıllar boyunca "ordunun gücünü azaltmak için çalıştığı" vurgusu yapılan profilde, Cumhurbaşkanı'nın orduya karşı geçmişten gelen kişisel husumetle hareket ettiği imasında bulunularak, takipçilere darbeyle ilgili olağan bir sebep-sonuç ilişkisi mesajı verildi.
Kuruluş, uluslararası kamuoyunu yönlendiren açıklamalarına tepkilerin gelmesinin ardından söz konusu paylaşımını sildi.
BU İLK DEĞİL
Darbe girişiminde bir ülkenin liderini hedef göstermesi gibi skandal paylaşımlarda bulunmak Stratfor için olağan bir durum.
Zira kuruluşun Güvenlik Başanalisti Fred Burton, analistlerden birine gönderdiği e-postasındaki eski Venezüela Devlet Başkanı Hugo Chavez ile ilgili ifadeleri kamuoyunda tepkiye neden olmuştu.
Burton e-postasında, "Bir zamanlar, onun (Hugo Chavez) helikopter 'kazasını' planlardık." ifadesini kullanmıştı.
Bazılarına göre "Gölge CIA" diye tanımlanan, bazılarına göre ise haftalık ekonomi-finans dergisi "The Economist'in 1 hafta geriden geleni, 4-5 yüz katı daha pahalısı" denilen Stratfor'un skandal paylaşımlarının Amerikan medyasında alıcısı oldukça fazla.
CNN, Bloomberg, AP, Reuters, The New York Times gibi büyük kuruluşların istihbarat konularında "güvenilir kaynaklardan edinilen bilgiye göre" aktardığı haberleri Stratfor'dan edindiği biliniyor.
Ancak Stratfor'un istihbaratlarının ne kadar güvenilir olduğu, bu bilgileri hangi amaçla kamuoyuyla paylaştığı üzerine soru işaretleri bulunuyor.
SİS PERDESİNİ WİKİLEAKS ARALADI
Wikileaks'in 2012 yılında Stratfor'a dair iç yazışmaları yayımlaması ise kuruluşun iç işleyiş mekanizmasını ortaya çıkardı.
Wikileaks, Stratfor'un sadece açık kaynaklara dayandırdığını iddia ettiği analizlerini aslında tıpkı bir istihbarat örgütü gibi dünyanın her köşesinde kendisine "casuslar" edinerek topladığını gösterdi.
Örneğin Wikileaks belgelerine göre Stratfor, Ortadoğu bölgesi analizleri için Lübnan ordusu içindeki bir kişiye aylık 6 bin dolar ödeme yaptı.
Stratfor'un diğer ülkelerde de bugüne kadar benzer uygulamalarının olup olmadığı bilinmiyor.
CIA'İN "GÖLGE KURULUŞU" OLARAK BİLİNİYOR
Stratfor, ABD'nin Teksas eyaletinin başkenti Austin'den yönetiliyor.
Stratfor, 1996 yılında ünlü strateji uzmanı ve siyaset bilimci George Friedman tarafından kuruldu.
Kendisini ekonomi, enerji, dış politika ve güvenlik konularında küresel alanda faaliyette bulunan bir kuruluş olarak tanımlayan Stratfor, dünya genelindeki 175'ten fazla ülkeye dair analizler sunuyor.
Online abonelik ve danışmanlık hizmeti sunan Stratfor'un analizlerini abonelerine para karşılığı satması, kendisini, finansmanını genellikle sponsorlardan sağlayan bir düşünce kuruluşu olmaktan çıkarıyor.
Stratfor, kamuya açık kaynaklara dayandırarak hazırladığını iddia ettiği analizlerini, dünyanın değişik bölgelerindeki farklı dilleri bilen İngilizcesi iyi "casuslara" yazdırdığı Wikileaks belgeleri tarafından ortaya çıkarılmıştı.
Bu nedenle medyada ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA) "gölge kuruluşu" olarak tanımlanan Stratfor'un, ABD'nin dış politikası açısından büyük önem arz eden bölgelere ilişkin jeopolitik analizlerinin ciddi takipçisi bulunuyor.
Dünyanın birçok ülkesinde resmi ve özel alıcıları bulunan kurumun, ABD'de en büyük müşterileri arasında ise Dışişleri Bakanlığı, Pentagon, İstihbarat Başkanlığı ve İç Güvenlik Bakanlığı'nın yanı sıra savaş uçağı üreticileri Lockheed Martin, Northrop Grumman ve Raytheon gibi büyük şirketler yer alıyor.
ÇALIŞANLARIN İSTİHBARAT KONULARINDAKİ GEÇMİŞLERİ DİKKAT ÇEKİCİ
Stratfor'un kurucusu olan siyaset bilimci George Friedman, yeni muhafazakar (neo-con), İslam karşıtı ve İsrail yanlısı kimliğiyle biliniyor.
Macaristan asıllı Yahudi bir ailenin çocuğu olan Friedman, küçük yaşta geldiği ABD'de istihbarat, savaş teknikleri ve askeri teknolojiler konusundaki uzmanlığıyla tanınıyor.
Friedman, 2015'te Stratfor'dan ayrılırken, kuruluşun başına David Sikora getirildi. Sikora, cep telefonu bazlı satışlar olarak tanımlanan mobil ticaret üzerine kurduğu Digby'den ayrılarak Stratfor'un başına geçti.
Digby'ı kısa sürede büyük bir şirket haline getiren Sikora'nın, istihbarat ve savaş teknolojileri gibi konularda uzmanlığı bulunmasa da dijital ortamda daha fazla istihbarat edinmeyi Stratfor'a kazandırmak için şirketin başına getirildiği iddia ediliyor.
Her sabah saat 08.00 sularında işbaşı yapan Sikora, saat 18.00'de işten çıkıyor. Sikora, üç kız çocuk babası.
Stratfor'un üst kademesindeki çalışanlarının istihbarat konularındaki geçmişi dikkati çekiyor.
Örneğin, 25 yıl CIA'nin dünya genelindeki operasyonlarını yürüten ekibin içinde yer alan Jon Sather, Kasım 2015'te Stratfor'un baş istihbarat sorumlusu olarak işe alındı.
Stratfor'un istihbarattan sorumlu başkan yardımcısı Bret Boyd da ABD Özel Kuvvetler Komutanlığındaki geçmişiyle ön plana çıkıyor.
İstihbarat operasyonları, gelişmekte olan ülkeler ve devlet-ordu ilişkilerinde uzmanlaşan Boyd, ABD ordusundaki görevinde Irak operasyonlarında görevler üstlendi.
Stratfor'un Genel Yayın Müdürü olan David Judson ise Türkiye'deki 8 yıllık geçmişiyle dikkati çekiyor. Doğan Medya Grubu altındaki Referans gazetesinde genel koordinatör olarak çalışan Judson, daha sonra Hurriyet Daily News'in yayın yönetmeni olarak görev yaptı.
Stratfor'un güvenlik ve terör başanalistlerinden Scott Stewart da kuruluşa katılmadan önce ABD Dışişleri Bakanlığında yaklaşık 10 yıl özel ajan olarak çalıştı. Stewart'ın uzmanlık alanları arasında terörist organizasyonlar, onların taktikleri, koruyucu istihbarat ve terörizm eğilimleri bulunuyor.
Stratfor'da başka ne kadar eski CIA veya istihbarat uzmanı çalışanın olduğu bilinmezken, kuruluşun birçok ülkede istihbarat birimleri ve istihbaratçılarla iç içe çalıştığı yönündeki göstergeler, beraberinde soru işaretleri getirmeye devam ediyor.
"STRATFOR CIA'İN ARKA BAHÇESİDİR"
Konuyla ilgili, AA muhabirinin sorularını cevaplayan Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Birol Akgün, Stratfor'un görünüşte şeffaf ama arkasında kimin olduğu bilinmeyen bir Amerikan kuruluşu olduğunu kaydetti.
"CIA'in gölge yapılanması" olarak bilinen kuruluşun Türkiye'deki darbe girişimi sırasında saat saat bilgi paylaşmasının darbe hazırlıklarından haberdar olduğunun da bir kanıtı olduğunu vurgulayan Akgün, şunları kaydetti:
"Burada yapılması istenen Türkiye'deki darbenin herhalde başarılı olmasıydı ki, o gece sayın Cumhurbaşkanı'nın uçağının Türkiye'deki istihbarat kuruluşlarının bile bilmediği bir vakitte dünyaya adeta açık hatlardan Türkiye'deki darbecilere yol gösterici bir rol benimsemiş oldular. Bu tür kuruluşlar asla tarafsız, dünyayı sadece bilgilendirmek için iş yapan kuruluşlar falan değildir. Stratfor eskiden beri CIA'in arka bahçesi veya gayri resmi gölge yapılanması olarak bilinen bir kuruluştur."
Stratfor'un sözde bağımsız, gerçekte ise gayrı resmi olarak Amerikan derin yapılarıyla, CIA ile bağlantılı olan bir kuruluş olduğunu vurgulayan Akgün, darbe girişimi sırasında paylaşılan bilgilerin kendiliğinden toplanan bilgiler olma ihtimalinin olmadığını, bilgiyi Amerikan istihbaratının verdiğinin açık olduğunu söyledi.
Akgün, şöyle devam etti:
"Ancak gece 02:00'den sonra darbenin başarısız olduğuna ilişkin yazılar ve yayınlar yapmaya başladılar. En baştan itibaren bunların ya Türkiye'nin içindeki darbecilerle bağlantıları vardı ya da Amerika'nın ilgili istihbarat birimleriyle bir şekilde temasları vardı ve istihbarat topluyorlardı. Habercilik değil, yönlendirme yapıyorlardı. Sayın Cumhurbaşkanının uçağının konumunu vererek adeta havada gezen darbeci uçaklara yol göstermeye çalışıyorlardı."
Benzer bir durumda, Stratfor ya da başka bir kuruluşun ABD Başkanının konumunu paylaşmalarının mümkün olamayacağını ifade eden Akgün, "Akla bile gelmez. Birincisi, bilemezler. İkincisi, bilseler bile paylaşmayı göze alamazlar." dedi.
Wikileaks belgelerinde Stratfor'un Lübnan ordusundan 6 bin dolara rapor aldığı bilgisi göz önünde bulundurulduğunda, kuruluşun Türk ordusu içindeki darbeci unsurlarla da benzer bir ilişki kurmuş olma ihtimalini değerlendiren Akgün, böyle kuruluşların kaynaklarının gizli olduğunu vurguladı. Akgün, "Bu yarı istihbarat kuruluşları bilgiye ulaşmak için her türlü maddi kaynağı harcarlar, insan unsurunu da kullanırlar. Türkiye'de siyasetle, Cumhurbaşkanı Erdoğanla kavgalı kim varsa bunlar için potansiyel devşirecek elemandır. FETÖ'nün en büyük özelliklerinden biri de uluslararası alana istihbarat sağlaması ve bunu da pazarlık gücü olarak kullanması." ifadesinde bulundu.
"ERDOĞAN'I YAKALATMAK İÇİN ÇABALADI"
Marmara Üniversitesi'nden Doç. Dr. Ahmet Uysal ise Stratfor'un darbe girişimi sırasında yaptığı paylaşımlara ilişkin, "Neredeyse Erdoğan'ı darbecilere yakalatmak üzerine bir çabası olduğunu, bir bilgi paylaşımı değil de yerini ihbar etme anlayışıyla bunu yaptığını söyleyebiliriz." dedi.
Tehlikeli bir durum söz konusu olduğunda ABD Başkanının konum bilgilerinin paylaşılmasının mümkün olmayacağını vurgulayan Uysal, "Büyük bir karartma olurdu. Bunu kesinlikle söylemezler. Batı medyası da bunu söylemeyi vatana ihanet gibi görürdü. Ama malesef bize karşı bunu basın özgürlüğü gibi yansıtıyorlar. Burada bir kasıt olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz." diye konuştu.
Eski CIA direktörü Graham Fuller gibi istihbaratçıların FETÖ elebaşı Gülen'le alakalarının açıkça bilindiğini hatırlatan Uysal, Stratfor'un darbe girişimini yönlendirici mesajlarına ilişkin şunları kaydetti:
"Bu ABD'nin belki sistem olarak içinde olmadığı ama belli bir lobinin belli bir istihbarat ekibinin yapmaya çalıştığı bir darbe girişimi gibi görünüyor. Mısır'da da aynı şeyi yapmışlardı. Gerçekleşince emrivaki gibi bunu kabul ettireceklerdi ama Türkiye'de başarısızlığa uğrayınca 'Bizim haberimiz yoktu' diyorlar. Batı istihbaratının bunu bilmemesi mümkün değil. Zaten yapanlar onlar. Graham Fuller'in, eski istihbaratçıların bu işin içinde olduğunu net bir şekilde görebiliyoruz."
KAYNAK: AA
GÜNÜN MANŞETLERİ İÇİN TIKLAYIN
