Çanakkale'de şaşırtan keşif! Çöplükten 1600 yıllık balık kılçığı ve pulları çıkardılar

Çanakkale'nin Ayvacık ilçesindeki 7 bin yıllık Assos Ören Yeri'nde devam eden kazılarda Roma Dönemine ait çeşmenin çevresinde milattan sonra 4'üncü yüzyıl sonunda çöplük olarak kullandığı tespit edilen alanda amphora parçası içinde 1600 yıllık balık kalıntısına ait kılçık ve pulları bulundu. Başta Aristoteles olmak üzere Platon'un öğrencilerinin faaliyette bulunduğu Yunan şehir devletinin en güzel modelleri arasında gösterilen 7 bin yıllık Assos Ören Yeri'ndeki kazılar Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Nurettin Arslan başkanlığında 25 kişilik ekipler sürdürülüyor. Kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu ve İÇDAŞ tarafından destekleniyor. Kazılarda, çeşitli üniversitelerden akademisyen ve öğrenciler yer alıyor. Türkiye'de 12 ay kazıların devam edeceği 20 antik kentten biri olan Assos'ta, bu yıl Hellenistik Çağ'da inşa edilen Agora ve Gymnasium Bizans Dönemi Ksenedochion (Misafirhane) yapılarında devam edildi. Kazıların yanında arazide restorasyon, onarım ve düzenlenme faaliyetleri yürütülüyor. Kazı laboratuvarında, geçmiş yıllarda bulunan eserler değerlendirilerek, yayına hazırlanıyor, küçük eserlerin restorasyon ve konservasyonları yapılıyor. 1600 YILLIK BALIK KILÇIĞI VE PULLARI BULUNDU Bu yılki kazı çalışmalarında Agora'nın doğu yönündeki meclis binası kenarındaki çeşme binasında kazıların devam ettiğini belirten Assos Kazı Başkanı Prof. Dr. Nurettin Arslan, 'Kazı öncesinde büyük taş yığınları altındaki bu yapının işlevini tespit etmek için başlatılan kazılar sonrasında bunun M.S. 2. Yüzyılın sonunda yapılan çeşmenin önündeki avlu ve ön cephesi tamamen mermerden yapılmış olmasına rağmen bunların çok küçük bir bölümü günümüze ulaşmıştır. Assos'taki tüm yapıların yerel taş olan andezitten kullanılması nedeniyle mermerin kullanıldığı çeşme binası ayrı bir önem taşımaktadır. Ana kaya kesilerek oluşturulan düzlüğe inşa edilen çeşme ile ana kaya arasında nemi önlemek için 90 cm boşluk bırakılmıştır. Bu diğer yapılarda sıkça görülen bir uygulamadır. Çeşmenin duvarları ile ana kaya arasındaki boşluk M.S. 4. Yüzyıl sonunda çöplük olarak kullanılmıştır. Oradan çıkan malzemeler bunu bize gösteriyor. Arkeolojik kazılarda oldukça değerli olan çöplükler kentteki gündelik yaşam hakkında önemli bulgular sunmakta. Örneğin bu alanda halkın ne tür besin maddeleri tükettiğine ilişkin çeşitli hayvan kemikleri ele geçti. Ağırlıklı olarak inek olmak üzere domuz, keçi ve diğer hayvan kemikleri dikkati çekmektedir. Bunların konu ile ilgili araştırmacıların incelemesi sonrasında daha kesin bilgiler elde edilecektir. Kemikler yanında bir amphora parçası içindeki pulları ve kılçıklar balığa ait olduğu söylenebilir. Aynı alandaki insanların depolama, pişirme ve servis amacı ile kullanılan seramik kap kacaklarda kendi çağının kültürünü yansıtması açısında dikkat çekicidir' dedi. TARLASINI SÜRERKEN BULDU! HEYECANLANDIRAN KEŞİF Muğla'nın Milas ilçesinde bir çiftçinin traktörüyle sürdüğü tarlada, 2400 yıllık olduğu değerlendirilen oda mezara rastlandı. Meşelik Mahallesi'nde çiftçilik yapan Ahmet Baki Karabacak (55), tarlasını sürerken traktörünün pulluğuna bir taş takıldı. Taşı kontrol eden Karabacak, bunun bir mezara ait olduğunu düşünerek durumu Milas Müzesi yetkililerine bildirdi. Tarlaya gelen müze görevlileri, burada kurtarma kazısı başlattı. Kazı sonucunda, Helenistik döneme ait olduğu ve 2400 yıl öncesine tarihlendiği düşünülen oda mezar bulundu. Tarladaki kurtarma kazılarının titizlikle sürdürüldüğü bildirildi. 5 BİN YIL ÖNCESİNE AİT KASE BULUNDU Kültür ve Turizm Bakanlığı izni, İzmir Büyükşehir ve Bornova belediyelerinin desteğiyle Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Zafer Derin başkanlığında yürütülen kazılar kapsamında 2022 yılında arkeolojik değere sahip 100'den fazla buluntuya rastlandı. İzmir Arkeoloji Müzesi'ne bu yıl gönderilen eserler arasında yaklaşık 8 bin yıllık baltalar, 5 bin yıllık koku ve merhem kabı ile kemikten yapılmış iğneler de yer aldı. Yeşilova Höyüğü'ne bağlı yürütülen Yassıtepe kazılarında da 5 bin yıllık, pişmiş topraktan yapılmış kaseye rastlandı. SOFRALARINDA HAYVANSAL VE BİTKİSEL GIDALARA YER VERMİŞLER Yeşilova Höyüğü Kazı Başkanı Doç. Dr. Zafer Derin, AA muhabirine, 2005 yılında başladıkları kazı çalışmalarında bugüne kadar binlerce yıllık birçok çanak ve çömlek bulduklarını söyledi. Yassıtepe'de 5 bin yıl önceki yerleşim yerinde kazı yaptıkları sırada önemli bir buluntuya rastladıklarını kaydeden Derin, şu bilgileri verdi: 'Olasılıkla bir kuzu, keçi gibi bir küçükbaş hayvandan yapılmış yemeği, felaket veya başka nedenle yiyemeden bıraktıklarını tahmin ediyoruz. Kemiklerinin de yer aldığı artığı, bu kap içinde bulabiliyoruz. Zaten çeşitli bulgulardan da saptadığımız gibi hem hayvansal hem bitkisel gıdalara mutfaklarında yer veriyorlardı ama hayvansal gıdaları, küçükbaş, büyükbaş hayvan gibi hayvanların etlerini de çok sevdiklerini ve yediklerini görebiliyoruz.' Derin, kasenin, toprak altındaki korunaklı bir alanda bulunduğu için zarar görmediğini ifade ederek, 'İnsanlar afet anında bulundukları yeri terk edebiliyorlar. Belki de bu son yemekleri olmuş.' diye konuştu. Zafer Derin, kalıntıların incelenerek 5 bin yıl önceki gıdalar ve yemek kültürüyle ilgili yeni bilgilere ulaşmayı hedeflediklerini söyledi. - DİĞER BULUNTULAR Doç. Dr. Zafer Derin, 2022 kazılarında 19 gramlık bir taş buldukları bilgisini de verdi. Daha önce alanda ticari bir mühür ele geçirdiklerini hatırlatan Derin, 'Hem kentleşme hem ticari olguyu yansıtan bulgulara sahibiz. Bulduğumuz bir taşın özellikle hassas olan birtakım şeyleri, belki bronz, metal, altın, gümüş gibi şeyleri ölçtüğünü düşünüyoruz.' diye konuştu. Derin, benzer taşların Beycesultan Höyüğü gibi kazı alanlarından da çıkarıldığını, bunun bölgede etkin bir ticari hayata işaret ettiğini anlattı. Kazılarda elde ettikleri diğer özel buluntuların da 'güzelliğe ilişkin' olduğunu anlatan Derin, şöyle konuştu: 'Kadın her zaman güzelliğine düşkün. Bu anlamda onlar için üretilmiş içine kokuların ya da çeşitli merhemlerin konulduğu özel kaplar bulduk. Yine elbiselerin desenlerini neredeyse kabın üzerine işleyerek özel kaplar yapmışlar. Bu her yerde rastlanan bir şey değil, çoğunlukla mezarlarına kadar götürüyorlar. Bizim burada çift bölümlü özel bir kap var. Kemikten iğneler var hatta belki saç tokası olarak kullandıkları iğneler. Bunları da küçükbaş hayvan kemiklerinden yapmışlar.' Derin, bölgede irili ufaklı taş baltalara da rastladıklarını, bu baltaların deri kesmek, kasaplık faaliyetleri ya da ahşap oymacılığı gibi alanlarda kullanıldığını düşündüklerini belirtti. Zafer Derin, Yeşilova Höyüğü ve çevresinde kazı çalışmalarını sürdüreceklerini, alanın ören yeri statüsüne kavuşmasını istediklerini dile getirerek, sözlerini şöyle tamamladı: 'Temel amacımız bölgenin turizm merkezine dönüştürülmesi. Yeşilova Höyüğü tam olarak kamulaştırılamadı. Çalıştığımız arazi Çimentaş'ın, onların özel izinleriyle kazı yapılıyor. Takas işlemleri de son aşamaya geldi, tıkandı. Gerçekleşirse burayı ören yeri statüsüne kavuşturarak Efes, Agora gibi kente önemli bir kaynak kazandırılacağını düşünüyoruz.' URARTU MEDENİYETİNİN EN GÖRKEMLİ YAPILARINDAN BİRİ Urartu medeniyetinin en görkemli yapılarından biri olan Ayanis Kalesi'ne 3 kilometre ve kent merkezine 25 kilometre uzaklıkta bulunan Garibin Tepe'de definecilerin kaçak kazı yaptığı ihbarı üzerine bölgede koruma çalışmaları başlatıldı. Koruma altına alınan bölgede yapılan incelemelerde, kazılan 16 metre uzunluğundaki tünelde ise Urartuların daha önce benzerine rastlanılmadığı 2 bin 700 yıllık mavi ve bordo renklerdeki freskler dikkat çekti. Kültür ve Turizm Bakanlığı adına Garibin Tepe'deki Urartu yapıların ortaya çıkarılması için Erzurum Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Işıklı danışmanlığında kurtarma kazıları başlatıldı. Yaklaşık 2 buçuk ay süren kurtarma kazıları bu yıl tamamlanırken, koruma önlemleri çerçevesinde resimlerin zarar görmemesi için de tünelin havayla teması kesildi. 'DÜNYA ÜZERİNDE BİR BENZERİ OLMAYAN DUVAR RESİMLERİYLE KARŞILAŞIYORUZ' Arkeolojik ve kültür değeri olarak uzun süre önce alanın farkına vardıklarını ifade eden Prof. Dr. Işıklı, 'Göl kıyısında muhteşem bir Urartu yerleşimi olan Ayanıs Kalesi'nde yaklaşık 35 yıldır kazı çalışması yürütüyoruz. Bu kazı çalışmalarında muhteşem bir Urartu kenti ortaya çıkarıldı. Dini yapıları, tapınakları, saray ve buluntularıyla Ayanıs Kalesi, Urartu'nun anahtar yerleşimlerinden bir tanesidir. Ne yazık ki kaçak kazıcılar durmuyor. Bu dünyanın her tarafından büyük bir sorundur. Geçtiğimiz yıl bütün bir kış boyunca çalıştıklarını tahmin ediyoruz. Kuzey tepede 16 metre uzunluğunda bir tünel kazarak kaçak kazı girişiminde bulunmuşlar. Sonrasında buradan bir ihbar müzemize geliyor. Müze müdürlüğümüz ve yetkili uzmanlar hemen gelip kontrol ediyorlar. Daha sonra birlikte inceledik. Olay Kültür ve Turizm Bakanlığı'na da yansıyor. 16 metrelik kaçak kazı tünelinin girişinde duvarlarda çok iyi şekilde korunmuş, dünya üzerinde bir benzeri olmayan duvar resimleriyle karşılaşıyoruz. Bu bizi çok heyecanlandırdı. Ardından bakanlık devreye girdi ve yasal prosedürü oluşturdu. Burada temmuz ayı içerisinde hemen kazılara başladık. Yaklaşık 2 buçuk aydır arazideyiz. Eylül ayı itibariyle bölgede çalışma koşulları ne yazık ki mümkün değil. Koruma önlemlerini alarak ve bu alanı kapatarak kazı çalışmamızı tamamlıyoruz' dedi. 'KORUYABİLMEK İÇİN OLAĞAN ÜSTÜ ÇABA SARF ETTİK' 'ÖRNEKLERİ DÜNYA ÜZERİNDE OLAN POMPEİİ VE YA EFES YAMAÇ EVLERİNDE' 'KALDIĞIMIZ YERDEN DEVAM EDECEĞİZ' HATTUŞA'DA HEYECANLANDIRAN KEŞİF! Anadolu'nun ilk medeniyetlerinden Hititlerin başkenti Çorum'un Boğazkale ilçesindeki Hattuşa Ören Yeri'nde 1907 yılında başlayan arkeolojik kazılar, Alman Arkeoloji Enstitüsünden Prof. Dr. Andreas Schachner başkanlığında sürüyor. 3 BİN 500 YIL ÖNCESİNE AİT… Farklı ülke ve üniversitelerden arkeolog, Hititolog ve benzeri uzmanlık alanından bilim insanlarının birlikte yürüttüğü kazılarda 80 metre uzunluğunda, binlerce taş kullanılarak inşa edilen Yerkapı Tüneli'nde yaklaşık 3 bin 500 yıl önce çizildiği tahmin edilen yeni simgeler bulundu. Kazı ekibinden Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Genç, 13 Ağustos'ta öğrencilerle fotoğraf çekmek için ören yerinde gezdiği sırada Yerkapı Tüneli'nin orta kısmındaki taşlara kök boya ile çizildiği tahmin edilen simgeleri fark etti. TAM 249 ADET Tünelde 249 simgeyi tespit eden Genç, keşfini kazı başkanı Schachner ile paylaştı. Schachner de Yerkapı ve simgelerin 3 boyutlu taramasını yaptırarak, hiyeroglifleri bilim dünyasına kazandırdı. BİNLERCE SENEDİR AYNI KALMIŞ Simgelerin, tünelin her mevsim ortalama sıcaklığa sahip olması, güneş ve yağmur girmeyen karanlık bir ortamda bulunması gibi nedenlerle binlerce yıldır bozulmadan günümüze ulaştığı tahmin ediliyor. İNCELEME DEVAM EDİYOR Schachner, tanrıların betimlendiği değerlendirilen 249 hiyeroglifle ilgili farklı uzmanlık alanlarından bilim insanlarının incelemesinin sürdüğünü söyledi. SİMGELERİN ANLAMLARIYLA İLGİLİ ÇALIŞMA BAŞLATILDI Hattuşa'da arkeolojik kazı çalışmalarının 1907'de Yerkapı'dan başladığını, bugüne kadar kendisi de dahil kazı yapan herkesin onlarca kez tünelden geçtiğini ancak kimsenin hiyeroglifleri fark etmediğini dile getiren Schachner, keşfin ardından İstanbul Üniversitesinden Hititolog Doç. Dr. Metin Alparslan'ın simgelerin hangi anlamları taşıyor olabileceğini belirlemek üzere çalışmalara başladığını aktardı. TÜNEL NE AMAÇLA KULLANILIYOR? Hattuşa'nın zirvesinde yer alan Yerkapı Tüneli'nin Hititler için son derece önemli olduğunu vurgulayan Schachner, yeni bulunan hiyerogliflerle tünelin ne amaçla kullanıldığını daha iyi anlama imkanı bulacaklarına işaret etti. 'GRAFİTİ TARZINDA YORUMLAMAMIZ LAZIM' Tüneldeki hiyerogliflerin benzerlik gösterdiğine dikkati çeken Schachner, 'Simgeleri bilim dünyasıyla paylaştığımızda Hititlerle ilgili çalışan arkadaşlar fikir yürütecek ve buna göre belki bir, belki birkaç fikir oluşacak. Burada toplam 249 Anadolu hiyeroglifi belirledik fakat hepsi birbirinden farklı değil. Toplam 8 gruba ayırabiliyoruz. Onlar bize şöyle yenilik katıyor toplumsal açıdan. Boya ile yazıldıkları için daha çok grafiti tarzında yorumlamamız lazım. Hızlı yapılmış ve hızlı da anlaşılsın diye yapıldığını düşünüyoruz.' dedi. HİTİTLER HİYEROGLİFİ YAYGIN KULLANMIŞ Anadolu'da bulunan hiyerogliflerin çoğunun kendi anlamlarını barındıran anıtsal yazıt ya da mühürlerde görüldüğünü anlatan Schachner, tüneldeki simgelerin keşfi ile Hitit döneminde hiyeroglifin çok daha yaygın şekilde kullanıldığı görüşünün oluştuğunun altını çizdi. HİTİTLERDEN SONRA 400 YIL DAHA KULLANILMIŞ Arkeolojik açıdan yeni bir şey keşfetmenin heyecanını yaşadıklarını dile getiren Schachner, şunları kaydetti: 'Hititleri en çok çivi yazılı metinlerden biliyoruz ancak görüyoruz ki Hititler ve Hitit kültürünün içinde apayrı ve Anadolu'ya özgün bir yazı sistemi de var. İşin ilginç tarafı, Hitit devleti yıkıldıktan sonra çivi yazısı kayboluyor ama Anadolu hiyeroglifleri kullanılmaya devam ediyor. İç Anadolu'nun güney kısmında, özellikle Güneydoğu Anadolu'da demir çağı döneminde, yani Hititleri takip eden zamanlarda 400 sene daha bu tarz yazıtların kullanıldığını görüyoruz.' Avustralya'nın Coober Pedy kasabası, bir asırdır dünyanın opal başkenti adıyla biliniyor... Coober Pedy ortalama 43°C'lik bir sıcaklığa, dayanılamayacak bir kuruluğa ve devamlı süregelen toz fırtınalarına ev sahipliği yapıyor. Coober Pedy, Avustralya'nın güneyinde yer alan Adelaide şehrinin 846 km kuzeyinde ilginç bir yer. Kasabanın iki bine yakın nüfusu var. Coober Pedy'nin halkı bölgede bulunan opal madenininden kalan tünellerde bin 500 ev inşa edip bunları birbirine bağlamış. Kasaba, dışarıdaki herhangi bir yerleşim yerinde bulunan modern ulaşılabilir imkanların hemen hemen hepsine sahip. Peki bu kasaba sakinlerinin buna çözümü ne oldu? Tabii ki toprak altında yaşamlarını sürdürüyorlar! Mağara duvarlarından ortama toz inmemesi için mat bir cila bile yapılmış. Bunların yanında kasabada birçok mağaza, kilise, müze, sanat galerisi ve hatta bir otel bile var. Coober Pedy bir turist noktasından ziyade tam anlamıyla bir kasabayı andırıyor. Bu mağaraların güvenlik, barınma ve konforlu bir ısı ortamı oluşturması bir yana duvarlarında gerçek opaller bulunuyor. Bu sayede de iç mimarisi çarpıcı bir hal alıyor. Bazı yeraltı evleri, ilk bakışta sıkıcı gibi düşünülse de oldukça keyifli mekanlar olarak tasarlanmış. İşte, birbirinden güzel muhteşem yeraltı evleri; Cave Pool, Santorini, Yunanistan Cave dwelling, Sicilya Domus Civita, İtalya Mağara Evler, Kapadokya, Türkiye House Cave, Sacromonte, İspanya Rock houses, İzlanda Hogan, Arizona Vardezia Mağara Şehri, Gürcistan Bad Blumau, Avusturya The Brochs of Coigach, İskoçya Sala Gümüş Madeni, İsveç Kandovan Köyü, İran Kandovan Köyü, İran Nas montanhas de Fafe, Portekiz Nas montanhas de Fafe, Portekiz Dietikon, İsviçre Malator in Druidstone, Galler Taş Ev Matmata Köyü, Tunus Mağara Evi, Festus, Missouri Mağara Evi, Troo, Fransa OUTrial Evi, Polonya Dune Evi, Atlantic Sahili OUTrial Evi, Polonya Spiritual Retreat Evi, Seville, İspanya Bolton Eco Evi, İngiltere Beckham Creek Cave Lodge, Parthenon, Arkansas Ailesiyle birlikte yer altında yaşayan ve evin mimarı olan Arthur Quarmby, evini 700 bin pounda satışa sundu. İngiltere'nin batısında bulunan Holme Valley'de yer altında inşa edilen ev, görenleri büyülüyor 41 sene boyunca ailesiyle birlikte bu özel evde yaşayan Arthur Quarmby, aynı zamanda bu evi tasarlayan kişi. Evde 4 yatak odası, lavabo, havuz ve muhteşem bir teras yer alıyor. Yeni sahibini bekleyen evde, muhteşem bir havuz da yer alıyor. Özel olarak tasarlanan ev, 700 bin pounda satılıyor.

A HABER GALERİ

Çanakkale'de şaşırtan keşif! Çöplükten 1600 yıllık balık kılçığı ve pulları çıkardılar

Çanakkale'nin Ayvacık ilçesinde devam eden kazılarda Roma Dönemine ait çeşmenin çevresinde milattan sonra 4'üncü yüzyıl sonunda çöplük olarak kullandığı tespit edilen alanda amphora parçası içinde 1600 yıllık balık kalıntısına ait kılçık ve pulları bulundu.