CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Perseverance Mars’a iniş yaptı! NASA ilk fotoğrafı paylaştı
NASA, "Perseverance" adlı keşif aracının Mars yüzeyine başarılı şekilde iniş yaptığını duyurdu. Mars kaşifi Perseverence'dan ilk fotoğraf geldi. 7 ayda 470 milyon kilometre yol katederek Mars'a ulaşan Perseverance, Kızıl Gezegen'de geçmiş hayat izlerini araştıracak.
Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA, "Perseverance" adlı keşif aracının Mars yüzeyine başarılı şekilde indiğini duyurdu.
ABD'den 30 Temmuz'da uzaya fırlatılan Perseverance uzay aracı TSİ 23.55'te Kızıl Gezegen'e teker koydu. NASA uzmanları tarafından "7 dakikalık dehşet" olarak nitelendirilen süreç sonunda Perseverance 20 bin kilometreyi aşkın hızla girdiği atmosferden yüzeye ulaştığı an itibarıyla hızı yürüme hızına düşerek inişi başarıyla gerçekleştirdi.
PERSEVERANCE MARS'TA NE YAPACAK?
Perseverance gezgini 30 Temmuz 2020'de Florida'da uzay kumsalı olarak bilinen Cape Canaveral'dan fırlatıldı.
Bu tarih bilinçli bir seçimdi. Çünkü Dünya ve Mars, Güneş'in yörüngesini farklı hız ve mesafelerde dolaşırken, yaklaşık 26 ayda bir yolculuk için en verimli yakınlık ve pozisyona ulaşıyor.
Fırlatma, Launch Complex 41'den bir Atlas V-541 roketiyle gerçekleşti. Atlas V, gezegenler arası uçuş için mevcut en büyük roketlerden biri.
KIZIL GEZEGEN'E YOLCULUK 7 AY SÜRDÜ
Uzay aracı, Dünya'dan saate yaklaşık 39 bin 600 kilometre hızla ayrıldı. Perseverance'a uçuş yolundaki ilk ince ayar, fırlatıldıktan yaklaşık 15 gün sonra gerçekleşti ve düzeltme manevrasıyla varış lokasyonu Kızıl Gezegen'e ayarlandı.
Mars yolundaki manevralar kritik öneme sahipti, çünkü planlama, Jezero Krateri'nin içine inecek şekilde ayarlandı. İnişten önceki son 45 gün, yaklaşma aşaması tamamlandı. Bu aşamada navigasyon ayarları, iniş ve çıkış planlamaları yapıldı. Mars'a yolculuk, yaklaşık yedi ay ve 480 milyon kilometre sürdü.
İNİŞ 7 DAKİKADA GERÇEKLEŞTİ
Keşif aracı inişe geçtiğinde, saatte yaklaşık 20 bin kilometrelik bir hızla Mars'ın ince atmosferine daldı. Yaklaşık 11 km yükseklikteyken, paraşüt açıldı ve Perseverance ısı kalkanından ayrıldı. İticilerin de devreye girmesiyle araç, saniyede bir metrenin dörtte üçü kadar yavaşladı.
İniş toplam 7 dakikada gerçekleşti. Bu inişler, bilim dünyasında '7 dakikalık dehşet' olarak adlandırılıyor.
İnişin ardından Mars ekvatorunun hemen kuzeyinde 45 kilometre genişliğinde olan Jezero, Perseverance'ın yeni evi olacak.
İniş adresinin bu krater olma sebebi, Perseverance'ın cevaplamaya çalıştığı "Mars'ta yaşam var mıydı" sorunun cevabının burada saklı olduğu inancı. Bilim insanları antik mikrobiyal yaşamın kalıntılarının burada olabileceğini düşünüyor.
iLK FOTOĞRAF GELDİ
Perseverance adlı uzay aracının Mars'tan çektiği ilk fotoğraf geldi. Akabinde ikinci fotoğraf da Dünya'ya ulaştı. Kamera lenslerinin iniş nedeniyle tozlu olduğu görülüyor.
MARS'A GÖNDERİLEN GÖREVLERİN YÜZDE 40'I BAŞARILI OLDU
Mars'a iniş yapmak oldukça zor. Herhangi bir uzay ajansı tarafından Mars'a gönderilen görevlerin yalnızca yüzde 40'ı başarılı oldu. Perseverance, Mars'a iniş girişiminde bulunan beşinci NASA gezgini. İnişin başarılı olmasıyla, gezgin aracın görev süresi bir Mars yılı, yani 687 Dünya günü sürecek.
Perseverance'e, Mars'ta eşlik edecek bir de takım arkadaşı var. Ingenuity helikopteri, Mars'ta uçmayı deneyecek ve keşif yapacak. Helikopterlerin ayrıca, sarp tepeler veya kraterler gibi gezgin robotların erişemediği tehlikeli araziler üzerinde uçabilme avantajı olacak.
PERSEVERANCE NEYİ İNCELEYECEK?
Mars'ın bundan milyarlarca yıl önce tıpkı Dünya'ya benzediği; güçlü bir atmosfere ve okyanuslara sahip olduğu tahmin ediliyor.
Perseverance gezgini Kızıl Gezegen'in geçmişini araştırarak bu dönemlerin izlerine ulaşmaya çalışacak.
Özellikle su içinde oluşan veya su tarafından değiştirilmiş kayaların karbon bazlı kimyasal yapı taşları olan organik moleküller içerip içermediğine bakılacak. Ayrıca gelecekteki insan misyonlarını desteklemek için Mars'ın karbondioksit atmosferinden oksijen üretme yeteneği test edilecek.
PERSEVERANCE'IN ÖZELLİKLERİ NELER?
Ortalama bir otomobil büyüklüğünde (3 metre boyunda, 2,7 metre genişliğinde, 2,2 metre yüksekliğinde) ve 1025 kilogram ağırlığında bir araç olan Perseverance "çok misyonlu radyoizitop termoelektrik jeneratör" adı verilen bir enerji kaynağı sayesinde hareket ediyor. Bu jeneratör plütonyumun radyoaktif bozunmasıyla ortaya çıkan ısı enerjisini elektriğe dönüştürerek uzay aracını hareket ettiriyor.
PERSEVERANCE MARS'TA NE YAPACAK?
Perseverance'ın görevi, Mars'ta eğer varsa, geçmişte yaşamış mikroskobik canlıların izini sürmek. 1970'lerde gerçekleştirilen Viking misyonlarından bu yana doğrudan "biyolojik imza" arayan ilk NASA misyonu Perseverance olacak.
Perseverance Mars'ta bulunan Jezero Krateri'ni en az 1 Mars yılı boyunca (Dünya zamanıyla yaklaşık 687 gün) boyunca inceleyecek. Ardından 2030'lı yıllarda yeniden Dünya'ya dönecek. NASA Jezero Krateri'nden elde edilecek verilerin Burdur'da bulunan Salda Gölü'nden alınan örneklerle kıyaslanacağını, Salda'nın Mars'ı daha iyi anlamamızı sağlayacağını da duyurdu.
Kaya ve toprak parçalarını toplayarak Dünya'ya gönderilmek üzere tüplere doldurup Mars yüzeyine bırakacak olan uzay aracı, aynı zamanda Kızıl Gezegen'in jeolojik yapısını inceleyerek, gelecekte Mars'a inecek astronotların, atmosferdeki karbondioksitten oksijen üretip üretemeyeceklerini test edecek. Perseverance'ın hazırladığı tüpler ise NASA ve Avrupa Uzay Ajansı tarafından 2026'da Mars'a gönderilmesi planlanan daha küçük bir araç tarafından buradan alınacak ve Dünya'ya getirilecek.
PERSEVERANCE'IN KARGOSUNDA NELER VAR?
Ingenuity (marifet, hüner): Mars'ta uçabilecek şekilde tasarlanmış ilk mini helikopter. 1,8 kilogram ağırlığındaki Ingenuity, atmosferi Dünya'nın atmosferinin yüzde 1'i yoğunlukta olan Mars'ta test uçuşları yapacak. (Atmosfer yoğunluğunun düşük olması kalkışı zorlaştıran bir faktör.) 13 megapiksellik kamerasıyla renkli fotoğraflar da çekecek olan Ingenuity'nin uçuşları Ay'ın ötesine yapılacak insanlı uzay misyonları için önemli bilgiler sağlayacak.
Mastcam-Z: Yüzeydeki mineralleri incelemek için kullanılacak gelişmiş bir kamera sistemi.
MEDA: İspanya'nın ürettiği sıcaklık, rüzgar hızı ve yönü, basınç, nem ve toz ölçümleri yapan bir sensör.
MOXIE: Astronotların Mars karbondioksitini oksijene dönüştürüp dönüştüremeyeceklerini anlamak için tasarlanmış bir deney seti.
PIXL: Kimyasal elementleri tanımlamak için bir röntgen sprektrometresi ve kaya ve toprak dokularının yakından fotoğraflarını çeken bir kamera.
RIMFAX: Norveç'in ürettiği bir yeraltı radarı. RIMFAX, yüzeyin altındaki jeolojik yapının haritasını çıkaracak.
SHERLOC: Spektrometreler, bir lazer ve bir kamera kullanarak suyun değiştirdiği organik ve mineral bazlı kalıntıları avlayacak.
SuperCam: Bir kamera, lazer ve spektrometreler kullanarak kayaları ve toprağı inceleyip organik bileşikler arayacak.
PERSEVERANCE'IN CURIOSITY'DEN FARKI NE?
Yukarıda da dediğimiz gibi Perseverance doğrudan canlı izlerini arayan bir Mars misyonu. NASA'nın 2000'lerde Kızıl Gezegen'e gönderdiği Spirit (ruh), ve Opportunity (fırsat) gibi misyonlar, Mars gezegeninin insanlar için yaşanabilir olup olmadığının anlaşılmasına odaklanıyordu. Son olarak 2012 yılında NASA'nın Mars'a gönderdiği ve o dönem çok büyük heyecan yaratan Curiosity (merak), su izleri bulmuştu.
Gale Krateri'ne iniş yapan Curiosity, birkaç yıl içinde Mars yüzeyindeki toprak ve kayaları kazarak milyarlarca yol öncesinden kalma akarsu izleri tespit etmişti. Ancak özellikle lastik sisteminde yaşanan bazı sorunlar Curiosity'nin araştırmalarına sekte vurmuştu. Perseverance tasarlanırken, Curiosity'nin yaşadığı bu zorluklardan çıkarılan dersler, yol gösterici oldu. Baş mühendis Adam Steltzner, gazetecilere yaptığı açıklamada Perseverance'ın daha sağlam lastiklerle donatıldığını açıkladı. Ayrıca Perseverance'ın "eli" diyebileceğimiz kısmı daha büyük ve ağır cisimleri daha güçlü tutabilecek bir biçimde tasarlandı. Onun dışında iki uzay aracı görünüş itibarıyla birbirine çok benziyor.
BİLİM İNSANLARI NEDEN MARS'TA CANLI İZİ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR?
Mars bugün soğuk ve kurak bir gezegen. Atmosferi de gezegenin yüzeyini kozmik radyasyona karşı koruma konusunda çok yetersiz. Ancak milyarlarca yıl önce daha nemli ve yoğun bir atmosfere sahipti. Çamur birikintileri gibi kanıtlar, yüzeyde çok çok eski zamanlarda su olduğuna işaret ediyor. Su Dünya'daki yaşamın temeli olduğu için önemli bir gösterge.
Curiosity, ayrıca 3 milyar yaşındaki birikim kayalarda organik moleküller de keşfetmişti. Ancak bu moleküllerin bir canlı formunun kaydı mı, bir tür yiyecek mi yoksa biyolojik süreçlerle hiç alakası olmayan bir iz mi olduğu henüz net değil.
