CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Zincir marketlerin fahiş fiyat ortaklığı! Milletin cebiyle oynayan marketler hangileri?
Fahiş fiyat artışında zincir marketlerin rolüne Başkan Recep Tayyip Erdoğan dikkat çekmişti. Ticaret Bakanlığı zincir marketlerdeki fiyat artışına "Dur" diyecek. Zincir marketler temel gıdaya yaptığı artışla dikkat çekiyorlar. Yumurta ve sütün fiyatlarını ortak belirliyorlar. Zincir marketlerdeki fiyat artış oranları hemen hemen aynı. Üreticiden tüketiciye sloganıyla vatandaşa pahalı ürün satıyorlar. Acaba bu milletin cebiyle oynayan zincir marketler hangileri, neden enflasyonun üzerinde zam yapıyorlar? Zincir market tekeli nasıl kırılacak? Zincir marketler ürünlerin fiyatını birlikte mi belirliyorlar? Gelişmeleri Türkiye Ziraat Odaları Birliği İstanbul İl Koordinasyon Kurul Başkanı Ömer Demir ve Sabah gazetesi yazarı Dilek Güngör A Haber canlı yayınında değerlendirdi.
Türkiye'nin fahiş fiyata karşı mücadelesi hız kesmeden devam ediyor. Vatandaşın cebindeki paraya göz diken fırsatçılara karşı hallerde ve marketlerde denetimler aralıksız şekilde sürüyor. Bunun yanı sıra fahiş fiyata karşı eylem planı hazırlandı ve 6 aksiyon yürürlüğe girecek.
HABERİN VİDEOSUNU İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ
FAHİŞ FİYATA KARŞI EYLEM PLANI! 6 AKSİYON YÜRÜRLÜĞE GİRECEK
- Sözleşmeli tarım çalışması 30 Eylül'de tamamlanacak
- Erken uyarı sistemi 30 Eylül'de devreye giriyor
- Sanayici ve üretici arasında sözleşmeli tarım ekim ayında başlıyor
- Gıda bankacılığına teşvik 31 Aralık'ta yürürlüğe giriyor
- Ürün bazında tedbir alınacak, vergiler yeniden düzenlenecek
- Aracılık maliyetlerini düşürecek Hal Yasası Meclis'e sunulacak
Sabah yazarı Dilek Güngör'ün açıklamalarından öne çıkanlar:
Hal Yasası uzun zamandır tartışılıyor. Tarladan alınan ürün hale geliyor arada tüccarlar ve komisyoncular var. Önce Antalya haline geliyor sonra İstanbul haline geliyor. Arada iki tane komisyoncu geçiyor. Tüccarlar ve sevkiyatçılar var. Ondan sonra markete gidiyor.
Bununlar ilgili Merkez Bankası'nın bir çalışması vardı. Aracılık faaliyetinin ürün maliyetinde yüzde 45 ettiğini ortaya koymuştu. Tarladan markete gelene kadar aracılık maliyeti yüzde 45 civarında seyrediyor. Markete gelene kadar fire oranları da var. Hal Yasası'ndaki düzenleme ile soğuk hava kamyonları zorunlu hale gelecek. Fire fiyatlarının yansıması engellenecek.
Ticaret Bakanlığı Perakende Yasası'nın üzerinde çalışıyor. O da çok önemli. Zincir marketler ve bütün perakende sektörünü ilgilendiren bir yasa. Bir ürünün tarladan markete gelene kadar fiyatını ortaya koyan tablo çok önemli.
Bazıları yasa ile ya da Ticaret Bakanlığı'nın denetimleri ile piyasa müdahale edildiğini söylüyor. Bu yönde bir algı oluşturulmaya çalışıldı. Fakat piyasa ekonomisinde tüketici kraldır. Rekabet ortamı oluşacak ve tüketici ucuza gidip istediği yerden ürünü satın alabilecek. Şu anda bu durum tamamen terse döndü.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bu duruma vurgu yaptı ve 5 tane market zincirinden bahsediyor. Zaten Rekabet Kurumu tarafından başlatılan bir soruşturma var. Marketlerin kendi aralarında fiyat belirledikleri, WhatsApp grupları kurdukları mail yoluyla iletişim kurdukları ve bununla ilgili ciddi bilgiler var.
Rekabet ortamının oluşması için bu marketlerin kendi başlarına fiyat politikasını belirlemesi lazım. Marketler özel markalı ürünler yaptırtıyorlar. Burada aslında tek alıcı var. Dışarıdaki tedarikçiden bunu yaptırtıyor. İşte Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın vurguladığı nokta burası.
Orada da bir rekabet ortamı kalmadı. Piyasada tek alıcı var bir sürü tedarikçi var. Zaten o tedarikçiler markete girerken rafa ürünün koymaya çalıştığı zaman bir para ödemek zorunda. Yüzde 1 ila yüzde 15 oranında market giderlerine ortak olmak zorundalar. Enerji bedellerine ortak olmak zorundalar. Yani istihdam politikalarına bile ortak oluyorlar. Market üreticinin ürününü rafına koyuyor ama bunu yaparken da üreticiden para alıyor. Bu sitem çok sürdürülebilir bir sistem değil.
Önümüzdeki günlerde muhtemelen Rekabet Kurulu'nun soruşturması da tamamlanacaktır. Şirketlerden savunmaları alındı bildiğimiz kadarıyla önümüzdeki hafta başka şeyler konuşuyor olabiliriz.
Ziraat Odaları Birliği İstanbul İl Başkanı Ömer Demir:
Bizlere üreticilere böyle bir fırsat verdiğinizden dolayı A Haber ailesine şükranlarımızı ifade ediyoruz. Çok açık ve net bunlar meydanı boş bulmuşlar. Bunlar meydanı boş bulunca istedikleri gibi koşturuyorlar. Böyle bir fiyat böyle bir kazanç hiçbir yerde yok. Bu ve bunun gibi zihniyet zaman zaman etrafa böyle bir bakar havayı koklar fırsatı yakaladığı zaman değerlendirir.
İşte şu anda fırsatı değerlendiriyorlar. Bir sürü girdiye zam geldi doğrudur bir takım tarım ürünlerini ithal ediyoruz doğrudur. Maliyet yükseldi doğrudur peki Allah aşkına soruyorum 85 milyona sesleniyorum maliyet yükseldi de niye biz üreticiye yansımıyor bu? Niye sadece marketlerin karına yansıyor bu? Bakın şu anda yaklaşık 1 saat önce almış olduğum güncellediğim fiyatları anlatıyorum.
Bir saat önce Antalya'daki üretilen domatesin fiyatını ben size burada gösteriyorum. Domates üreticide 3 TL ortalama bugün itibariyle fiyat bu. Peki bu markette kaç lira? 10,5 TL. 85 milyona sesleniyorum 3 lira – 15 lira… Elma 2 TL markette 9,75 lira. Salatalık 2,5 TL biz satıyoruz 9,50 lira markette bunlar en düşük aldığımız yer.
Nasıl oluyor da bu fiyatlara satılıyor? Nereden kaynaklanıyor bu fiyat farkı? Nakliye, ham maliye, kasa bedeli, KDV, kar, toplam maliyet 1 – 1,25 lira. Bu ürünleri Antalya'dan yöreden buraya gelmesinin kilo başına maliyeti 1 TL maksimum 1,25 lira. Buradan sesleniyorum Allah aşkına 2,5 liralık elmayı 1 lira maliyeti hal dahil araştırın nasıl oluyor da 9,5 liraya çıkıyor?
Bunlar fırsatı yakaladıkları zaman bunu lehlerine çevirmek için bir araya geliyorlar. Bakın birkaç market grubunda bu fiyat aralığı çok fazla değildir. Niye? Anlaşıyorlar efendim anlaşıyorlar. Biz bunu hala 2,5 liraya üretip satarken Allah aşkına siz ne yapıyorsunuz? Bunu tüketici 10 liraya 10,5 liraya alıyor. Yazık günah değil mi? Bunlar bir oyun kurmuşlar. Bu oyunu zaman zaman farklı kulvarlarda oynuyorlar. İşte bugün de fırsatı ganimet sayarak gıdada tarımda birçok üründe devam ediyorlar.
