CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Yaşa takılan herkes emekli olabilecek mi? Merak edilen sorular yanıt buldu | SON DAKİKA EYT HABERLERİ
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için düğmeye basıldı. Son dakika gelişmesine göre EYT'lilerin taleplerini değerlendirmek için bir komisyon kurulacak. Masada kesintili erken emeklilik ve kısmi yaşlılık emekliliği seçenekleri var. Yaşa takılan herkes emekli olabilecek mi? Kimler 15 yıl 3.600 günle emekli olabiliyor? EYT'de hangi formüller söz konusu? Bir çalışma yapılıyor. Ayrıntıları Ankara'dan A Haber muhabiri Murat Sekban aktardı.
Milyonlarca memur, SSK'lı, Bağ-Kur'lu, tarım sigortalısının gözü Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinde. Emeklilikte yaşa takılanların sorunlarına AK Parti'den 2022'de çözüm sinyali geldi.
Peki Emeklilikte Yaşa Takılanlar için nasıl bir düzenleme yapılacak? BAĞ-KUR girişi olanlar da yaş haddinden emekli olabiliyor mu? Bir çalışma yapılıyor. Ayrıntıları Ankara'dan A Haber muhabiri Murat Sekban aktardı.
EYT 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olan ve o tarih itibariyle emeklilik hakkı kazanıp kademeli emeklilik yasasıyla emekliliği ötelenen kişileri kapsıyor. Bu tarihten itibaren işe girenler için aranılan sigortalılık süresi kadınlarda 20 erkelerde 25 yıl.
Sadece yıl değil prim gün sayısının da doldurulması gerekiyor. Burada yaş şartının da sağlanması gerekiyor. Kadınlar bu 58 erkeklerde 60 yaş sınırı var. Belli başlı çözüm önerileri var.
Bunlar kesintili, kısmı ve bazı meslek grupları için yıpranma seçeneği konuşulan başlıklar arasında. Kısmı emeklikte 3 bin 600 prim günün tamamlayan erkeklerin 50 yaşında kadınların 55 yaşında emekliye ayrılması mümkün olabilir. Süre tamamlaması kadınlarda 7 bin 200 erkeklerde 9 bin prim gün sayısının da tamamlanması bekleniyor.
Öte yanda EYT federasyon ve platform temsilcilerinin geçen hafta gerçekleştirdiği Meclis ziyareti de çözüm noktasında umudu artırdı.
Ek gösterge, sözleşmeli personelin kadro sorunun çözülmesinin ardından EYT'lilerin taleplerini değerlendirecek bir komisyon kurulacak.
Emeklilikte yaşı bekleyenler 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan ve hali hazırda emekli olamayanlardan oluşuyor. Ancak düzenleme bütün çalışanları etkilemeyecek.
FARKLI SEÇENEKLER VAR
Emekli aylığının belli bir miktarının kesilerek daha erken emekli olma imkânı sağlayan kısmi erken yaşlılık emekliliği, kesintili erken emeklilik, süre tamamlanması, bazı meslek grupları için yıpranma seçeneği de masada bulunuyor.
Bazı Avrupa ülkelerinde benzeri modellerle daha az aylıkla erken emekli olunabiliyor. Kısmi emeklilikle 3.600 günü tamamlayan kadınların 50, erkeklerin de 55 yaşında emekliye ayrılması öngörülüyor. Süre tamamlanmasında ise kadınlarda 7.200, erkeklerde de 9.000 gün sigortalılık gününü tamamlayanların yaşa bakılmadan emekli olması anlamına geliyor. EYT'lilerin yaş ortalaması 48-49 bandında bulunuyor.
EYT'de merak edilen 10 sorunun yanıtı şöyle:
EYT'de son durum nedir, bu yıl bir düzenleme yapılacak mı?
Geçen hafta çarşamba günü EYT federasyon ve platform temsilcilerinden oluşan bir heyet AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu ile MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay ile ayrı ayrı görüşerek sorunlarını iletti. Akbaşoğlu, 3.600 ek gösterge, sözleşmelilerin kadroya geçirilmesi konusunun ardından EYT'lilerin sorununun çözüleceği mesajı verdi. Bu yıl içerisinde 3.600 ek göstergede olduğu gibi taraflardan gelecek taleplerin de değerlendirileceği bir komisyon kurulması bekleniyor.
Emekli olmak için yaşa takılan kaç kişi var?
Emekli olmak için "Belirli yaşın doldurulması, hizmet süresi ya da prim gün sayısı" şartlarından herhangi birini tamamlamayan vatandaşların sayısı yaklaşık 1 milyon 800 bini buluyor. Bunlardan ikisini tamamlayanların sayısı ise 5 milyonun üzerinde. Bu kriterlerden herhangi birini ya da ikisini birden taşımayanların sayısı da 6.5 milyonu geçmiş durumda.
Bazı meslek gruplarında yıpranma seçeneği söz konusu mu?
Ağır işlerde, beden gücüyle çalışanlar için emeklilikte 57-58 yaş koşulunun yüksek olduğu sıkça dile getiriliyor. Özellikle yıpranma hakkı bulunmayan ağır işlerdeki işçilere erken emeklilik sağlanabilir. Bazı meslek grupları için yaş aşağı çekilebilir. Yaşı bekleyenlere prim ödemeden sağlıktan yararlanma imkânı sağlanabilir.
Bağ-Kur girişi olanlar da yaş haddinden emekli olabiliyor mu?
Eylül 1999'dan önce Bağ-Kur girişi olanların yaştan emeklilik için 5.400 ve 56 yaşı, erkekler de 5.400 gün ve 58 yaşı tamamlaması gerekiyor. Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında işe başlayan Bağ- Kurlular 5.400 prim günüyle kadınlar 60, erkekler de 62 yaşında emekliliğe hak kazanır.
Emeklilikte yaşa takılan kimleri kapsıyor?
8 Eylül 1999'de önce sigortalı olan ve o tarih itibarıyla emeklilik hakkı kazanıp kademeli emeklilik yasasıyla emekliliği ötelenenleri ifade ediyor. Bunlar arasında memur, SSK, Bağ-Kur, tarım sigortalısı bulunuyor. Bu tarihten sonra işe girenler için aranan sigortalılık süresi (kadın 20, erkek 25 yıl) ve prim ödeme (5000 gün) gününün yanına bir de yaş şartı (kadın 58, erkek 60 yaş) getirildi. Emeklilik için sigortalılık süresi, prim ödeme ve yaş koşulunun birlikte sağlanması gerekiyor.
Bazı Avrupa ülkelerinde olduğu gibi daha düşük aylıkla erken emeklilik mümkün mü?
Almanya, Finlandiya gibi ülkelerde uygulanan kesintili emeklilik modeli de tartışılan seçenekler arasında yer alıyor. Emeklilik için kaç yıl kaldıysa her yıl için belli oranda aylıktan kesinti yapılıyor. Örneğin Almanya'da 63 yaşını dolduranlar yıllık yüzde 3.6 oranında kesinti ile erken emekliliği talep edebiliyor. Emekliliklerine 3-4 yıl kalanlara her yıl için yüzde 4-5 gibi oran üzerinden erken emeklilik kesintisi yapılarak emeklilik imkânı verilebilir.
Kimler 15 yıl 3.600 günle emekli olabiliyor?
İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre 8 Eylül 1981'den önce işe başlayan kadınlarla 8 Eylül 1976'dan önce işe başlayan erkekler 15 yıl sigorta süresi, 3.600 günü tamamlayarak emekli olabilir. Bu kapsamdaki kadınlar 50, erkekler de 55 yaşında emekliliğe hak kazanır. Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre ise 23 Mayıs 2002'de 15 yıllık sigortalılık süresini dolduran kadınlar 50, erkekler de 55 yaşını doldurduysa 3.600 gün malullük, yaşlılık, ölüm sigortaları primi ödemiş olanlar istediklerinde emekli olabilir.
Yaş haddiyle erken emeklilik koşulları neler?
Belli bir yaşa geldiği halde primini tamamlayamayan sigortalılara yaştan emeklilik hakkı tanınıyor. Yaş haddi işe başlama tarihi, çalışılan statüye göre değişiyor. Buna göre, 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlar 15 yıl, 3.600 günü dolduğunda 50-60 arası değişen yaşı doldurduğunda emekli olabilir. Bu tarihten sonra çalışmaya başlayanların 4.500 günü tamamlaması gerekiyor. İlk defa çalışmaya Eylül 1999-30 Nisan 2008 arasında başlayan SSK'lılar 25 yıl sigortalılık 4.500 prim günü doldurduğunda kadın 58 erkek de 60 yaşında emekli aylığı alabilir.
