CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Taksi ve dolmuş şoförleri nasıl emekli olur? Şoför esnafına erken emeklilik...
Sosyal güvenlikte sıkıntı yaşayan taksi ve dolmuş şoförleri de yapılan düzenlemeler ile emekli olabiliyor. Çalışma hayatı bakımından plaka sahipleri işveren, araçları kullanan şoförler de işçi konumunda. Dolayısıyla ücret, sigorta gibi hakları var. Şoförlerin diğer çalışanlara göre istisnası ise bazı durumlarda daha az çalışmaları oluyor. Ancak artık bu günleri tamamlama imkanları var. Üstelik 26 günlük prim yatırıp 30 gün kazanıyorlar. Sözleşmeler ödemeleri belirliyor. Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem merak edilen soruları yanıtladı. İşte detaylar...
Sosyal güvenlikte sıkıntı yaşayan taksi ve dolmuş şoförleri de yapılan düzenlemeler ile emekli olabiliyor. Çalışma hayatı bakımından plaka sahipleri işveren, araçları kullanan şoförler de işçi konumunda.
Dolayısıyla ücret, sigorta gibi hakları var. Şoförlerin diğer çalışanlara göre istisnası ise bazı durumlarda daha az çalışmaları oluyor. Ancak artık bu günleri tamamlama imkanları var.
10 GÜNE DİKKAT!
Şoför ay içinde 30 gün çalışıyorsa normal sigortası yapılıyor. 10 günden çok, 30 günden az çalışıyorsa kalan primlerini ödeyerek 30 güne tamamlayabiliyor. Ancak ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışanlardan bir veya birden fazla kişi yanında kısmi iş sözleşmesiyle 1 ay içinde 10 günden az çalışanlara, kendileri tarafından prim ödemeleri imkanı sağlandı. Bu sigortalılar, 5510 sayılı Kanun'un hizmet akdi kapsamında sigortalı sayılıyor.
NELER KAZANILIYOR?
Bu sigorta kolu kapsamına dahil olmak isteyenler, SGK internet sitesinde örneği yer alan 'Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Kısmi Süreli Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi'ni, toplu taşıma aracı sahibinin bağlı bulunduğu meslek odası ya da meslek kooperatifine onaylatarak, araç sahibiyle imzaladıkları kısmi süreli iş sözleşmesi ile birlikte SGK'ya başvurabiliyor. Farklı araçlarda çalışanların her araç için ayrı sözleşme yapması gerekiyor. Bu sigortalılara, şartları yerine getirmeleri halinde emeklilik aylığı, ölümleri halinde ise hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacak. Kendileri ya da bakmakla yükümlü oldukları kişiler, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık yardımlarından yararlanacaklar.
NASIL HESAPLANIYOR?
2019 için, Ek-6 sigortalılarının ödemeleri gereken aylık prim tutarı; prime esas günlük kazanç tutarının 26 katı üzerinden hesaplanıyor. Yani 26 günlük ödenen prim 30 gün olarak kabul ediliyor. Prime esas kazancın hesaplanacağı gün sayısı her yıl bir puan artırılarak 2023 yılında 30 güne ulaştığında sabitlenecek. Bu yıl ise 26 günden kabul ediliyor.
ŞARTLARI NELER?
Hizmet akdi, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmama (tarım da dahil) ve kamu görevlisi olarak çalışmama,
İsteğe bağlı sigortalı olmama,
Banka sandıklarına tabi çalışmama,
Emekli olarak aylık almama,
18 yaşını doldurmuş olma...
ALACAKLARDA ZAMAN AŞIMINA DİKKAT! / SİZDEN GELENLER
2005 yılında askere gitmek için çalıştığım işyerinden ayrıldım. Fakat bana herhangi bir kıdem tazminatı ödenmedi. Bunu talep edebilir miyim? Taylan Özgür BİLGİN
Kıdem tazminatı alabilmek için en az 1 yıl çalışmak gerekiyor. Askere gidenler tazminat alabilirler. Ancak bu tür alacaklarda zaman aşımı 10 yıldan 5 yıla indi. Bu da sizin bu konuda talep etme hakkınızı elinizden alıyor.
TAZMİNAT EMEKLİNİN DE HAKKI
Emekliyim, 10 seneden beri çalışıyorum. Ayrılırken tazminat alabilir miyim? Anıl ÖZDEMİR
Tazminat uygulamasında emekli, emekli olmayan ayrımı yok. O yüzden kendi isteğiniz dışında çıkartılırsanız tazminatınızı alırsınız.
9 YILINIZ VAR
2003 yılında sigorta girişim yapıldı. 5250 gün sigorta sürem var. 7000 gün prim ile kıdem tazminatı alabilir miyim? Mustafa ERCAN
9 Eylül 1999 sonrası sigortalı olanlar ancak 25 yıl ve 4500 gün ile tazminat alabilirler. Yani ancak 2028 yılında tazminat alabilirsiniz
İSTEĞE BAĞLI MÜMKÜN DEĞİL
Annem 1973 doğumlu. 1992 SSK girişi var. Prim gün sayısı 430. Geriye dönük sigorta mümkün mü? İbrahim BURUK
Maalesef geriye doğru sigorta primi ödemek gibi bir usul bulunmuyor. Çalışacak ya da isteğe bağlı ile ödeme yapacak.
EVDE MAAŞ MÜMKÜN
İşçi emeklisi babama 1 Ocak'tan geçerli olmak üzere emekli aylığı bağlandı. Babam sağlık sorunları nedeniyle pek fazla evden dışarıya çıkamıyor. Aylığının eve gelip ödenmesini istiyor. Bu mümkün mü, ne yapmamız gerekir? Kamil TEKİN
SGK ile PTT arasında emekli, dul ve yetimlerin gelir veya aylıklarının konutta ödenmesi konusunda 01/03/2014 tarihinde 'Prim tahsilatı ve gelir/aylık ödemeleri protokolü' imzalanmış ve böylece emeklilerin aylıklarının konutta ödenebilmesi imkanı getirilmiştir. Bu protokole göre; sigortalı ve hak sahiplerinin aylık başvurusu sırasında Gelir/ Aylık/Ödenek Talep Belgesi'nde "6- Ödemelerin Yapılacağı Banka Veya Ptt Şubesi" bölümüne aylıklarını almak istediği PTT şubesinin yanı sıra "konutta" ibaresini yazmaları veya dilekçe ile müracaatta bulunmaları gerekir. Bu durumda, başka hiçbir şarta bağlı olmaksızın ilk gelir ve aylıklar dışındaki gelir ve aylıklar PTT aracılığıyla ilgililerin konutlarında ödenmektedir. Ayrıca, www. Turkiye.gov.tr adresinde yer alan 'Adres ve banka/PTT değişikliği' menüsü de kullanılarak gelir ve aylıkların konutta ödenmesi talep edilebilir. PTT, gelir ve aylıkları hiçbir şarta bağlı olmaksızın, sigortalı ve hak sahiplerine ödeme günlerinde, bildirdikleri ikametgahında, geçerli bir kimlik belgesi ibraz edilmek ve imza karşılığı olmak şartıyla teslim eder. Konutta ödeme için ücret alınmaz. Alıcının adresinde bulunamaması durumunda, PTT'ye telefon ederek ödemesinin konutuna getirilmesini istemesi durumunda, gelir/aylık emeklinin konutuna ikinci defa ücretsiz olarak götürülür. Bu açıklamalar doğrultusunda, babanızın ilk aylığı dışındaki aylıklarının PTT görevlileri tarafından evinde ödenmesi mümkündür. Aylığı, aylık ödeme gününde adresine getirilir ve kimlik ibrazı istenerek kendisine teslim edilir. Bu imkandan yararlanmak için SGK'ya dilekçe ile başvurması veya e-devlet üzerinden talepte bulunması gerekmektedir.
EMEKLİLİK HESABI
12 Aralık 1994 SSK girişim var. 9 Kasım 1969 doğumluyum. 1990 yılında askerlik görevime başladım. 18 ay görev yaptım. 7000 prim günüm var. Askerliği borçlanmanın faydası olur mu? Ayhan KARA
25 yıl, 55 yaş ve 5750 gün şartlarınız var. 7 aylık askerlik borçlanması yaparak 54 yaşında emekli olursunuz. 1 yıl kazanırsınız. Priminiz tamam.
1963 doğumluyum. 1982 sigorta girişliyim. 1440 günlük sigortam var. 3 çocuk borçlanması yaparak emekli olabilir miyim? Asil YILDIZ
3 çocuk borçlanması ile priminiz 3600 gün olur ancak yaş şartınız 58. 58 yaşında emekli olursunuz.
Staj tarihim 1989. Emeklilik hesaplamada 1993 yılı baz alınıyor. 46 yaşındayım, 8000 gün ödenmiş primim var. Brüt 8 bin liradan işten ayrıldım. Düşük maaşla işe girsem emekli maaşımı etkiler mi? Serap KARAN
1993 yılına göre en az 49 yaş, 5600 gün veya 50 yaş, 5675 gün gerekiyor. Düşük ücretle işe girmeniz, tüm kazançlara bakıldığından emekli maaşınızı çok etkilemez ancak bu yüksek maaş kadar da artırmaz.
