CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Şoföre emeklilik imkanı!
Taksi ve dolmuş şoförleri eksik primlerini tamamlayarak emekli olma imkanına kavuşuyor. Üstelik 26 günlük prim yatırıp 30 gün kazanıyorlar. Sözleşmeler ödemeleri belirliyor.
Zor şartlarda çalışan taksi ve dolmuş şoförleri için son yıllarda yapılan düzenlemeler emeklilik yolunu açtı. Çalışma hayatı bakımından plaka sahipleri işveren, araçları kullanan şoförler de işçi konumunda. Dolayısıyla ücret, sigorta gibi hakları var. Şoförlerin diğer çalışanlara göre istisnası ise bazı durumlarda daha az çalışmaları oluyor. Ancak artık bu günleri tamamlama imkanları var.
10 GÜNE DİKKAT!
Şoför ay içinde 30 gün çalışıyorsa normal sigortası yapılıyor. 10 günden çok, 30 günden az çalışıyorsa kalan primlerini ödeyerek 30 güne tamamlayabiliyor. Ancak ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışanlardan bir veya birden fazla kişi yanında kısmi iş sözleşmesiyle 1 ay içerisinde 10 günden az çalışanlara, kendileri tarafından prim ödemeleri imkanı sağlandı. Bu sigortalılar, 5510 sayılı Kanun'un hizmet akdi kapsamında sigortalı sayılıyor.
NELER KAZANILIYOR?
Bu sigorta kolu kapsamına dahil olmak isteyenler, SGK'nın internet sitesinde örneği yer alan 'Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Kısmi Süreli Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi'ni, toplu taşıma aracı sahibinin bağlı bulunduğu meslek odası ya da meslek kooperatifine onaylatarak, araç sahibiyle imzaladıkları kısmi süreli iş sözleşmesi ile birlikte SGK'ya başvurabiliyor. Farklı araçlarda çalışanların her araç için ayrı sözleşme yapması gerekiyor. Bu sigortalılara, şartları yerine getirmeleri halinde emeklilik aylığı, ölümleri halinde ise hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacak. Kendileri ya da bakmakla yükümlü oldukları kişiler, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık yardımlarından yararlanacaklar.
NASIL HESAPLANIYOR?
2019 için, Ek-6 sigortalılarının ödemeleri gereken aylık prim tutarı; prime esas günlük kazanç tutarının 26 katı üzerinden hesaplanıyor. Yani 26 günlük ödenen prim 30 gün olarak kabul ediliyor. Prime esas kazancın hesaplanacağı gün sayısı her yıl bir puan artırılarak 2023 yılında 30 güne ulaştığında sabitlenecek. Bu yıl ise 26 günden kabul ediliyor.
ŞARTLARI NELER?
● Hizmet akdi, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmama (tarım da dahil) ve kamu görevlisi olarak çalışmama,
● İsteğe bağlı sigortalı olmama,
● Banka sandıklarına tabi çalışmama,
● Emekli olarak aylık almama,
● 18 yaşını doldurmuş olma...
KAÇ LİRA ÖDENECEK?
2019 yılı için, asgari ücret üzerinden prime esas kazanç beyanında bulunan bir Ek-6 sigortalısının ödemesi gereken aylık prim tutarı: 2.558,40 TL x yüzde 32.5 x 26 / 30= 720,62 TL.
Bu kapsamdaki sigortalıların yüzde 3 oranındaki işsizlik primini de ödeyerek işsizlik sigortasına tabi olmayı talep etmeleri halinde ödemeleri gereken aylık prim tutarı, 2.558,40 TL x yüzde 35.5 x 26 / 30= 787,13 TL olacak.
65 YAŞI DOLANA HER AY MAAŞ
▼ Babaannemin 65 yaş maaşı vardı. Bu maaşı gelir seviyesi barajı aşıldığından ve ÖTV indirimden yaralanarak araç aldığımızdan dolayı kesildi. Torba yasaya göre bu maaşa hak kazanabiliyor mu? Seydi OSMANKADIOĞLU
Yeni torba yasada, bu konuda bir değişiklik olmadı. Sadece asgari ücret arttığı için gelir seviyesi bin 219 liraya çıktı. Bu daha önce 976 lira civarındaydı. Yani eşinin ve kendisinin geliri 609 liranın üzerinde ise bu maaşı alamıyor.
ASKERE GİDEN TAZMİNATINI ALIR
▼ 8 yıldır kadrolu bir işte çalışmaktayım. Bedelli askerlik görevimi yapacağım. Ayrılırsam kıdem tazminatı alabiliyor muyum? Tolga HACISALİHOĞLU
1475 sayılı Yasa'nın 14'üncü Maddesi gereğince zorunlu askere giden herkes kıdem tazminatını alır. Bedelli de olsa zorunlu bir askerliktir.
HAKKINIZI ARAMAK İÇİN BEKLEMEYİN
▼ 1990'da çalışmaya başladım ama sigorta girişim yapılmadı. 1977 doğumluyum, 2004 sigorta girişim var. Geriye dönük sigorta girişim için mahkemeye versem hak kazanabilir miyim? Savaş AK
Burada hiç sigorta yapılmadıysa, zaman aşımı 5 yıl olarak devreye giriyor. O yüzden böyle durumlarda çok beklemeden hak aramak lazım.
5 YIL ZAMAN AŞIMI VAR
▼ Özel sektörde 20 yıl çalıştım. 1995'te işe girdim. Kasım 2015'te memlekete gidiyorum diye bana 'İstifa et' dediler. Tazminat vermediler. İşten çıkalı 3 yıl oldu ,mahkemeye verip tazminat alabilir miyim? Rifat EKER
İstifa ettiğiniz için tazminatınız da yanmış. Oysa SGK'dan 15 yıl 3600 gün yazısı alarak tazminatınızı alabilirdiniz. İstifanın zorla ya da hileyle yapıldığını düşünüyorsanız, arabulucuya gidebilirsiniz. Ancak burada da zaman aşımı 5 yıl. Bir hukukçuya danışmanızı öneririm. Durumunuzu daha net görürler. Bizim buradan bir hüküm vermemiz doğru olmaz.
İŞVERENLE ANLAŞIN
▼ Şu an 31 haftalık hamileyim, bir markette kasiyerlik yapıyorum. 01.12.2017 işe giriş tarihim. Doğum izni hakkım ne zaman başlıyor? Maaş alacak mıyım? Ayrıca 4 aylık ücretli doğum iznim bittiğinde işten çıkmam gerekecek. Çocuğuma bakacak kimse olmadığı için tazminatlı çıkış isteme hakkım var mı? İşsizlik maaşı alır mıyım? Ebru BAĞCI
Doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere 112 günlük ücretinizi brüt maaş üzerinden alacaksınız. Brüt maaşınızın üçte ikisi size ödenecek. Eğer izin dönüşü işten kendi isteğinizle ayrılırsanız, tazminat ve işsizlik maaşı alamazsınız. İşverenle anlaşırsanız durum farklı.
FESİH HAKKINIZ BULUNUYOR
▼ Bir bayan yakınım, cumartesi dahil günde 12 saat çalıştırılıyor. Haklı fesih yapıp, tazminat alıp çıkabilir mi? Osman AKÇAY
Haftalık çalışma saati 45 saattir. Bunu üzerindeki çalışmalar fazla çalışmaya girer ve yüzde 50 fazlasıyla ödenir. Günde 11 saatten fazla da mesai yapılamıyor. Eğer denkleştirme yapılıp haftalık 45 saat tamamlanıyorsa sorun yok. Ancak bu yapılmıyorsa mesai ödenmelidir. Eğer ödemiyorlarsa o zaman haklı fesih imkanı oluşuyor.
KENDİ ŞİRKETİNİZDE SSK'LI OLAMAZSINIZ
▼ Limited şirketi sahibi olan bir kişi SGK'lı olamaz mı? Bağ-Kur'lu olmak zorunda mıdır? Hüseyin ÖZTÜRK
Şirket ortağı olan ya da kendi namına iş yapan kişilerin Bağ-Kur tescili yaptırmaları zorunlu. Ancak bu kişiler isterlerse aynı zamanda SSK'lı da olabilirler. Burada dikkat edilmesi gereken şey kendi şirketinizde SSK'lı olamazsınız. Başka bir şirkette SSK'lı çalışmanızda bir sakınca yok.
FİİLEN ÇALIŞMA YOKSA SİGORTA SAYILMAZ
▼ 1993, 1995 ve 1997 doğumlu, 3 kızım var. Üniversitede okuyorlar. Onlara dışarıdan sigorta yaptırabilir miyim? Bu emeklilik günlerini doldurmalarında sayılabiliyor mu? Hüsnü KAPLAN
Kızlarınız için, yani öğrenciler için isteğe bağlı sigorta yapılabilir. Bunun için dışarıdan prim ödemeniz gerekir. Ancak bir işyerinde onları sigortalı gösterirseniz fiilen çalışma olmadığı için bu geçersiz sayılır, unutmayın. Bu primler tabii ki ileride kullanılır ancak isteğe bağlı sigorta Bağ-Kur kapsamındadır, unutmayın.
EMEKLİLİK HESABI
▼ Aralık 1958 doğumluyum. İşe giriş tarihim Mayıs 2012. Prim gün sayım 2200. Hamide ÖZBEY
Yaştan dolayı yani kısmi emeklilik için 4500 günü doldurmanız gerekiyor. Tabii bu da yetmeyecek, 25 yıllık sigorta süresi de istenecek. Yani 4500 günü doldurup 2037 yılını beklemeniz gerekir. Çok geç sigortalı olmuşsunuz. Emeklilik zor görünüyor. BES tavsiye ederim.
▼ 1980 doğumluyum. SSK girişliyim. 2200 gün primim var. Mevlüt ÖZKAN
Ne zaman emekli olacağınızı sadece prim ve yaş değil, işe giriş tarihiniz de belirliyor. İşe giriş tarihinize göre prim miktarı ve yaş şartı ortaya çıkıyor. Bu bilgiyi gönderirseniz emekliliğinizi hesaplayabiliriz. Ancak ne zaman sigorta olursanız olun 2200 gün emeklilik için yeterli değil, onu hatırlatalım.
▼ Babam 03.05.1969 doğumlu. 1993'ün 7'nci ayında sigortası başlatılmış. Askerden sonra sigortalı olduğu için borçlanma yaparsa emekliliğini öne çekebilir mi? Şu an 8000 gün sigortası var. Murat DAMAT
25 yıl, 54 yaş ve 5675 gün şartları var. Primi ve yılı tamamlanmış. Sigorta askerden önce ise 8 aylık borçlanma ile yaş şartını 53'e düşürür.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
