CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Kıdem tazminatı tavan ve taban hesaplama nasıl yapılır? Ayrımcılık tazminatı nedir? İhbar tazminatı kimleri kapsıyor?
Kıdem tazminatı, ayrımcılık tazminatı ve ihbar tazminatı işçilerin temel hakları arasında yer alıyor. İş yerlerindeki mobing, haksızlık gibi konularda ayrımcılık tazminatı devreye giriyor. İşten çıkarılma durumlarında ise kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı işçiye ödeniyor. Kıdem tazminatı işçinin çalıştığı yıl kadar brüt maaş anlamı almasına geliyor. İhbar tazminatı ise işten çıkarıldıktan sonra mağdur olan işçiye ödenen tazminat olarak adlandırılıyor. Vatandaşlar ihbar, kıdem ve ayrımcılık tazminatı ile ilgili birçok konuyu merak ediyor. Peki, kıdem tazminatı tavan ve taban hesaplama nasıl yapılır? Ayrımcılık tazminatı nedir? İhbar tazminatı kimleri kapsıyor? İşte detaylar...
İşçiler çalıştıkları iş alanlarında devletin güvencesi altında bulunuyor. Mobbing olayları, haksızlık, işçinin yıpratılması gibi olaylarda kurumları çok ciddi cezalar bekliyor. İşçiler haklarını iş mahkemelerine taşıyarak da alabiliyor. İşçinin en büyük hakkı işten çıkarılması durumunda çalıştığı yıla oranla aldığı kıdem tazminatı oluyor. Kıdem tazminatına habersiz işten çıkarma durumlarında ihbar tazminatı da ekleniyor. İşçilerin bilmediği bir tazminat daha var, ayrımcılık tazminatı. Sabah Gazetesi Yazarı Faruk Erdem'in gündeme getirdiği bu tazminat ile milyonlarca kişinin kaderi değişebilir. Peki, ayrımcılık tazminatı şartları neler? İşte detaylar...
Kıdem tazminatı kişinin çalıştığı yıl ile brüt maaşının çarpılması ile hesaplanıyor. İhbar tazminatı ise çalışılan yıla göre belirleniyor ve 2 haftadan 8 haftaya kadar çıkıyor. Geri dönüş tazminatında ise 30 kişiden fazla işyerinde çalışanlar, 1 ay içinde dava açtıklarında 8 brüt maaşa kadar tazminat alabiliyor.
ÇALIŞANLAR BİLMİYOR
30 kişiden az personeli olan şirketlerin çalışanlarının ise farklı bir güvencesi bulunuyor. Bu çalışanlar işe geri dönüş davası açamıyorlar ancak 'kötü niyet tazminatı' ile alacakları parayı 3'e katlayabiliyorlar.
Kötü niyet tazminatı fesih hakkını kullanırken işverenin yaptığı hatalarla ortaya çıkıyor. Birçok çalışan bundan habersiz olduğu için de bu tazminatı kaçırıyor. Oysa ihbar tazminatının 3 katı ödeniyor ve ciddi bir tutar oluşturuyor.
Burada çalışanın işten çıkarılırken haksızlığa uğraması söz konusu. Örneğin; bir işçi sadece evlendiği için ya da hamile kaldığı için işten atılmışsa devreye kötü niyet tazminatı giriyor. Yine ırk, cinsiyet ayrımı, sendika üyeliği, hakkını arama gibi konularda da kötü niyet tazminatına hükmediliyor.
Bir işveren işçinin gerçek maaşını bordroya yansıtmıyor ve prim vergisi kaçırıyorsa çalışan da bunu Çalışma Bakanlığı'nın ALO 170 hattına bildirmişse bu sebeple çıkartıldığında kötü niyet tazminatı devreye giriyor.
AYRIMCILIK TAZMİNATI VAR
4857 sayılı İş Kanunu'nun 'Eşit davranma ilkesi' başlıklı 5'inci maddesinde şöyle deniliyor: "İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz. İşveren, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışan işçi karşısında kısmi süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli çalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamaz.
İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz.
Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret kararlaştırılamaz. İşçinin cinsiyeti nedeniyle özel koruyucu hükümlerin uygulanması, daha düşük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz. İş ilişkisinde veya sona ermesinde yukarıdaki fıkra hükümlerine aykırı davranıldığında işçi, 4 aya kadar ücreti tutarındaki uygun bir tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebilir."
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Belirli bir süre çalıştıktan sonra işine son verilen ya da emeklilik dolayısıyla işinden ayrılmak durumunda bulunan işçiye, çalıştığı süreye göre, işyerince topluca ödenen para.
İŞYERİNİN SATILMASI DURUMUNDA İŞÇİ KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİNİ İSTEYEBİLİR Mİ?
Herhangi bir işyerinin kısmen veya tümüyle devredilmesi durumunda, tüm personel aynı şartlarla çalışmaya devam eder. Devir nedeniyle tazminat ödenmesi gerekmez.
İŞYERİNİN TAŞINMASI VEYA ÇALIŞMA ŞARTLARININ DEĞİŞMESİ HALİNDE İŞÇİ TAZMİNATINI ALIP AYRILABİLİR Mİ?
İşyeri uygulamaları veya çalışma koşulları konusunda değişiklik yapmak isteyen işveren, durumu yazılı olarak bildirmek ve işçinin onayını almakla yükümlüdür. İşçi tarafından 6 gün içinde kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. Bu durumda, tazminat alınır.
ÜCRETİ ARTIRILMAYAN İŞÇİ KIDEM TAZMİNATINI ALARAK İŞTEN AYRILABİLİR Mİ?
Ücretlerin hangi dönemlerde artırılacağına ilişkin herhangi bir çerçeve yok. Bu konuda yasa sadece asgari ücretin altında ücret olmayacağını belirliyor. Ücretler iş sözleşmesi ile belirleniyor. İş sözleşmesinde bir hüküm bulunmaması halinde, işveren isterse maaşları artırır isterse artırmaz. Sözleşmede varsa ve yapılmıyorsa tazminat hakkı doğar.
HAMİLELİK VEYA DOĞUM NEDENİ İLE AYRILAN İŞÇİ, KIDEM TAZMİNATI ALIR MI?
Hamilelik veya doğum nedeniyle ayrılmak da istifa sayılıyor. Tazminat ödenmiyor.
İŞÇİ, ÜCRETİNİN ÖDENMESİNİN GECİKMESİ DURUMUNDA NE YAPABİLİR?
Yasada işçiye ücretin en geç ayda bir ödeneceği belirtiliyor. İşçi, ücretlerinin ödenmemesi halinde iş akdini haklı nedenle feshedebileceği gibi; ücreti, 20 gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, çalışmaktan kaçınabilir. Bu nedenle iş akitleri feshedilemez, yerine işçi alınamaz. İşçi isterse maaşı ödenmediği için haklı fesihle ayrılıp tazminat alır.
İŞÇİNİN ÜCRETİNDEN İNDİRİM YAPILABİLİR Mİ?
Çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da İş Kanunu hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak, işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz. Eğer ücretten indirim yapılırsa, çalışan haklı fesihle kıdem tazminatının ödenmesini isteyebilir.
İZİN ALMADAN İŞE GELMEYEN ÇALIŞAN ATILIR MI?
İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi halinde işçinin iş sözleşmesi, bildirim süresi verilmeksizin ve kıdem tazminatı ödenmeksizin fesih edilebilmektedir.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Kıdem tazminatı, çalıştığı her 1 yıl için 30 günlük brüt ücreti kadardır. 1 yıllık kıdemi olan işçi 1 aylık brüt ücreti tutarında kıdem tazminatı alabilmektedir. 1 yılın altındaki süreler için orantılı olarak hesaplama işlemi gerçekleştirilir. İşçinin brüt ücreti hesaplanırken sürekli olarak yapılan yardım ve primler de dahil olur. Bu sebeple, kasa tazminatı, yemek yardımı, çocuk zammı gibi ödemeler de işçinin brüt ücretine dahil edilir ve bu ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır.
KIDEM TAZMİNATI REFORMU NEDİR?
Tüm paydaşların katılımı ile kıdem tazminatı reformu yapı laçka. Kıdem tazminatı fonu ile BES'in entegrasyonu sağlanacak. Daha sürdürülebilir bir emeklilik sistemi fayda sağlayacak. Vatandaşların bu sistem ile birlikte emekli olunca nasıl geçinirim kaygısı kalmayacak.
KIDEM TAZMİNATI REFORMU NASIL OLACAK?
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Yeni Ekonomi Programı (YEP) kapsamında açıkladığı kıdem tazminatı reformu hakkında şunları açıklamıştı; Vatandaşlarımızın kazançlarına göre kesinti oranlarının belirleneceği zorunlu bir bireysel emeklilik sistemini yeniden ele alacağız.
Bu sistemle birlikte Kıdem Tazminatı Reformunu da hayata geçireceğiz. Yeni yapıyla birlikte 5 yılda, sistemde biriken fonların milli gelirin yüzde 10'unun üstüne çıkacağını öngörüyoruz. Finansal sektörün daha sağlıklı işleyişini sağlamak için reel sektör alanında bazı adımlar atılacak.
Yapısal reformların en önemli ayağını gıdada hazırladık. Gıda enflasyonu ile mücadele için en önemli reformumuz tarımda milli birlik projemiz olacak.
KIDEM TAZMİNATI TAVAN VE TABAN HESAPLAMA
Asgari ücrete yüzde 26,05 zam yapılması sonrası yeni asgari ücret bin 603 liradan 2 bin 20 TL'ye çıkarıldı. Yapılan zam sonrası brüt asgari ücret de 2 bin 29 liradan 2 bin 558 liraya yükseldi. Böylece en düşük kıdem tazminatı tutarı da 2 bin 558 liraya çıktı. En yüksek kıdem tazminatı tutarı ise 5 bin 434 liradan 6 bin 16 liraya yükseldi.
KIDEM TAZMİNATI NEYE GÖRE BELİRLENİR?
İşçinin kıdem tazminatı hesabında çalıştığı süreye bakılır. Her tam yıl için işverence, işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. 1 yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Kıdem tazminatının hesaplanması, işçinin son brüt ücreti üzerinden yapılır. Brüt ücret sadece işçinin maaşından ibaret değildir. Yemek yardımı, yol parası ya da ikramiye gibi ödemeler de brüt maaş hesabında ve kıdem tazminatı ödemesinde dikkate alınır.
TABAN ÜCRET 2 BİN 558 LİRA OLDU
Kıdem tazminatına hak kazanmak için iş yerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Tazminat ise her yıl için 1 aylık brüt ücret değerinde oluyor. 2018 yılında taban kıdem tazminatı 2 bin 29 liralık asgari ücretin brüt tutarına göre belirlenmişti. Asgari ücretin yüzde 26,05 zamla net 2 bin 20 TL olmasının ardından asgari ücretin brüt ücreti de 2029 liradan 2558 liraya yükseldi. Bu da asgari ücretlinin tazminatına her yıl için 529 TL eklenmesi anlamına geliyor. Yani 2019'da kıdem tazminatı için taban ücret 2 bin 558 lira oldu.
