CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Kıdem tazminatı ihbar tazminatının ardından bir tazminat daha! Ayrımcılık tazminatı şartları neler?
Ülkemizde işçiye verilen haklar gün geçtikçe genişliyor. İşverenler işçilerin üzerinde baskı kurduklarında ve mobing yaptıklarında mahkemeler işçilerin haklarını koruma konusunda flaş kararlar alıyor. İşçinin işten çıkarılması durumunda kıdem tazminatı hakkı bulunuyor. Haklı fesih durumunda da işçi haklarını koruyabiliyor. Kıdem tazminatının dışında işçinin ihbar tazminatı hakkı da bulunuyor. İhbar tazminatı çalıştığın yıla göre değişebiliyor. Farklı bir tazminat daha var. Ancak bu işçiler tarafından çok bilinmiyor. Ayrımcılık tazminatı isimli hak işçileri güvenceye alan bir başka tazminat sistemi olarak öne çıkıyor. Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem yazısında bu konuya değindi. Peki, ayrımcılık tazminatı şartları neler? İşte ayrımcılık tazminatı ile ilgili bilgiler...
İşçiler çalıştıkları iş alanlarında devletin güvencesi altında bulunuyor. Mobing olayları, haksızlıklık, işçinin yıpratılması gibi olaylarda kurumları çok ciddi cezalar bekliyor. İşçiler haklarını iş mahkemelerine taşıyarak da alabiliyor. İşçinin en büyük hakkı işten çıkarılması durumunda çalıştığı yıla oranla aldığı kıdem tazminatı oluyor. Kıdem tazminatına haberisz işten çıkarma durumlarında ihbar tazminatı da ekleniyor. İşçilerin bilmediği bir tazminat daha var. Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem yazısında ayrımcılık tazminatını anlattı. Bu tazminat ile milyonlarca kişinin kaderi değişebilir. Peki, ayrımcılık tazminatı şartları neler? İşte detaylar...
Kıdem tazminatı kişinin çalıştığı yıl ile brüt maaşının çarpılması ile hesaplanıyor. İhbar tazminatı ise çalışılan yıla göre belirleniyor ve 2 haftadan 8 haftaya kadar çıkıyor. Geri dönüş tazminatında ise 30 kişiden fazla işyerinde çalışanlar, 1 ay içinde dava açtıklarında 8 brüt maaşa kadar tazminat alabiliyor.
ÇALIŞANLAR BİLMİYOR
30 kişiden az personeli olan şirketlerin çalışanlarının ise farklı bir güvencesi bulunuyor. Bu çalışanlar işe geri dönüş davası açamıyorlar ancak 'kötü niyet tazminatı' ile alacakları parayı 3'e katlayabiliyorlar.
Kötü niyet tazminatı fesih hakkını kullanırken işverenin yaptığı hatalarla ortaya çıkıyor. Birçok çalışan bundan habersiz olduğu için de bu tazminatı kaçırıyor. Oysa ihbar tazminatının 3 katı ödeniyor ve ciddi bir tutar oluşturuyor.
Burada çalışanın işten çıkarılırken haksızlığa uğraması söz konusu. Örneğin; bir işçi sadece evlendiği için ya da hamile kaldığı için işten atılmışsa devreye kötü niyet tazminatı giriyor. Yine ırk, cinsiyet ayrımı, sendika üyeliği, hakkını arama gibi konularda da kötü niyet tazminatına hükmediliyor.
Bir işveren işçinin gerçek maaşını bordroya yansıtmıyor ve prim vergisi kaçırıyorsa çalışan da bunu Çalışma Bakanlığı'nın ALO 170 hattına bildirmişse bu sebeple çıkartıldığında kötü niyet tazminatı devreye giriyor.
AYRIMCILIK TAZMİNATI VAR
4857 sayılı İş Kanunu'nun 'Eşit davranma ilkesi' başlıklı 5'inci maddesinde şöyle deniliyor: "İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz. İşveren, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışan işçi karşısında kısmi süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli çalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamaz.
İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz.
Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret kararlaştırılamaz. İşçinin cinsiyeti nedeniyle özel koruyucu hükümlerin uygulanması, daha düşük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz.
İş ilişkisinde veya sona ermesinde yukarıdaki fıkra hükümlerine aykırı davranıldığında işçi, 4 aya kadar ücreti tutarındaki uygun bir tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebilir."
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Belirli bir süre çalıştıktan sonra işine son verilen ya da emeklilik dolayısıyla işinden ayrılmak durumunda bulunan işçiye, çalıştığı süreye göre, işyerince topluca ödenen para.
İŞYERİNİN SATILMASI DURUMUNDA İŞÇİ KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİNİ İSTEYEBİLİR Mİ?
Herhangi bir işyerinin kısmen veya tümüyle devredilmesi durumunda, tüm personel aynı şartlarla çalışmaya devam eder. Devir nedeniyle tazminat ödenmesi gerekmez.
İŞYERİNİN TAŞINMASI VEYA ÇALIŞMA ŞARTLARININ DEĞİŞMESİ HALİNDE İŞÇİ TAZMİNATINI ALIP AYRILABİLİR Mİ?
İşyeri uygulamaları veya çalışma koşulları konusunda değişiklik yapmak isteyen işveren, durumu yazılı olarak bildirmek ve işçinin onayını almakla yükümlüdür. İşçi tarafından 6 gün içinde kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. Bu durumda, tazminat alınır.
ÜCRETİ ARTIRILMAYAN İŞÇİ KIDEM TAZMİNATINI ALARAK İŞTEN AYRILABİLİR Mİ?
Ücretlerin hangi dönemlerde artırılacağına ilişkin herhangi bir çerçeve yok. Bu konuda yasa sadece asgari ücretin altında ücret olmayacağını belirliyor. Ücretler iş sözleşmesi ile belirleniyor.
İş sözleşmesinde bir hüküm bulunmaması halinde, işveren isterse maaşları artırır isterse artırmaz. Sözleşmede varsa ve yapılmıyorsa tazminat hakkı doğar.
HAMİLELİK VEYA DOĞUM NEDENİ İLE AYRILAN İŞÇİ, KIDEM TAZMİNATI ALIR MI?
Hamilelik veya doğum nedeniyle ayrılmak da istifa sayılıyor. Tazminat ödenmiyor.
İŞÇİ, ÜCRETİNİN ÖDENMESİNİN GECİKMESİ DURUMUNDA NE YAPABİLİR?
Yasada işçiye ücretin en geç ayda bir ödeneceği belirtiliyor. İşçi, ücretlerinin ödenmemesi halinde iş akdini haklı nedenle feshedebileceği gibi; ücreti, 20 gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, çalışmaktan kaçınabilir. Bu nedenle iş akitleri feshedilemez, yerine işçi alınamaz. İşçi isterse maaşı ödenmediği için haklı fesihle ayrılıp tazminat alır.
İŞÇİNİN ÜCRETİNDEN İNDİRİM YAPILABİLİR Mİ?
Çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da İş Kanunu hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak, işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz. Eğer ücretten indirim yapılırsa, çalışan haklı fesihle kıdem tazminatının ödenmesini isteyebilir.
İZİN ALMADAN İŞE GELMEYEN ÇALIŞAN ATILIR MI?
İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki işgünü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi halinde işçinin iş sözleşmesi, bildirim süresi verilmeksizin ve kıdem tazminatı ödenmeksizin fesih edilebilmektedir.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Kıdem tazminatı, çalıştığı her 1 yıl için 30 günlük brüt ücreti kadardır. 1 yıllık kıdemi olan işçi 1 aylık brüt ücreti tutarında kıdem tazminatı alabilmektedir. 1 yılın altındaki süreler için orantılı olarak hesaplama işlemi gerçekleştirilir. İşçinin brüt ücreti hesaplanırken sürekli olarak yapılan yardım ve primler de dahil olur. Bu sebeple, kasa tazminatı, yemek yardımı, çocuk zammı gibi ödemeler de işçinin brüt ücretine dahil edilir ve bu ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır.
KIDEM TAZMİNATI REFORMU NEDİR?
Tüm paydaşların katılımı ile kıdem tazminatı reformu yapı laçka. Kıdem tazminatı fonu ile BES'in entegrasyonu sağlanacak. Daha sürdürülebilir bir emeklilik sistemi fayda sağlayacak. Vatandaşların bu sistem ile birlikte emekli olunca nasıl geçinirim kaygısı kalmayacak.
KIDEM TAZMİNATI REFORMU NASIL OLACAK?
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Yeni Ekonomi Programı (YEP) kapsamında açıkladığı kıdem tazminatı reformu hakkında şunları açıklamıştı; Vatandaşlarımızın kazançlarına göre kesinti oranlarının belirleneceği zorunlu bir bireysel emeklilik sistemini yeniden ele alacağız.
Bu sistemle birlikte Kıdem Tazminatı Reformunu da hayata geçireceğiz. Yeni yapıyla birlikte 5 yılda, sistemde biriken fonların milli gelirin yüzde 10'unun üstüne çıkacağını öngörüyoruz. Finansal sektörün daha sağlıklı işleyişini sağlamak için reel sektör alanında bazı adımlar atılacak.
Yapısal reformların en önemli ayağını gıdada hazırladık. Gıda enflasyonu ile mücadele için en önemli reformumuz tarımda milli birlik projemiz olacak.
