CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
1997, 1998 ve 1999 yıllarında işe girenler o tarihe dikkat! EYT'liye yeni baştan maaş hesabı! 41-42-43-44-45 yaşında erken emeklilik!
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için son dakika gelişmeler yaşanmaya devam ediyor. Yasa onaylandıktan sonra yerine getirmesi gereken şartlar eksik olanlar, aranan şartları yerine getirmeleri halinde emekli olabilecek. EYT düzenlemesinde sona doğru yaklaşılırken, uygulama için detaylar da belli olmaya başladı. 7 aşamalı teknik çalışma ile artık kimlerin emekli olacağı belirleniyor. Prim ve yılını dolduranlar öncelikli sayılacak. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar o zamanki şartlarda SSK'da 5000 gün ve kadınlarda 20 erkeklerde 25 yıl şartıyla emekli olabiliyordu. Hal böyle olunca EYT için kapsam ve detaylar ise merak edilmeye başladı. İşte konu hakkında son gelişmeler...
Milyonlarca vatandaşı yakından ilgilendiren EYT düzenlemesi için açıklamalar yakından takip ediliyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, konu hakkında önemli açıklamalarda bulundu. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar o zamanki şartlarda SSK'da 5000 gün ve kadınlarda 20 erkeklerde 25 yıl şartıyla emekli olabiliyordu. Bu yasaya dönüldüğünde bile SSK'lılar açısından yine en az 5000 gün prim gerekiyor. Bağ-Kur'lularda ise kadınlar 7.200 erkekler 9.000 gün prim biriktirmek durumunda. Açıklamalar ve hesaplamalar neticesinde EYT kapsamında yer alacak vatandaşlar detayları merak ediyor. İşte, Emeklilikte Yaşa Takılanlar için son gelişmeler...
SÜRE SINIRI KONULMADI
Burada en çok merak edilen konuların başında primi ya da yaşı eksik olanların durumuydu.
Bu konuda daha önce muhalefet partileri tarafından verilen yasa tekliflerinde EYT'lilerin emekli olabilmeleri için 3 ay içinde başvurmaları şartı getirilmişti.
Bu durumda prim ya da yıl eksiği olan milyonlarca EYT'li yasadan yararlanamıyor. Oysa şimdi yapılan çalışmada böyle bir süre sınırı konulmasının gündemde olmadığı anlaşıldı. AK Parti Genel başkan Yardımcısı ve Çalışma eski Bakanı Jülide Sarıeroğlu yaptığı açıklamada, "İlk etapta 1,5 milyona yakın kişinin emekli olacağı, sonra da sisteme girişin devam edeceği bir düzenleme olacak. Yaklaşık 3-4 milyon arasında bir vatandaşımızın bu kapsamda olduğunu tahmin ediyoruz. Hepsi bir anda olmayacak" demişti. Buradan anlaşıldığı gibi eksikleri olan EYT'liler bunları tamamladıktan sonra sisteme girecek ve emeklilik hakkını kazanacak. Burada bakıldığında kadınlar için 20 yıllık süre 2019 itibariyle tamamlanmış durumda. Erkekler için konulan 25 yıllık süre ise bazı sigortalılar için henüz tamamlanmadı.
1997, 1998 ve 1999 yıllarında işe girenler 2022, 2023 ve 2024 yıllarında süre şartını tamamlayacak.
Son tamamlama tarihi ise 8 Eylül 2024 olacak. Böylece süresini tamamlayan prim şartı da yerine gelmişse kademeli olarak emeklilik hakkına kavuşacak.
EKSİK PRİMİ TAMAMLAMA YOLU
Yıl şartının dışında düzenlemeyle gelecek prim şartının da tamamlanması gerekiyor. Eksik primi olanlar, tamamladıktan sonra emeklilik sistemine girmiş olacak.
Burada eksik primi tamamlamanın 6 yolu da bulunuyor:
1- 3600 GÜNLE KISMİ
EMEKLİLİK: Mevzuatımıza göre 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup EYT kapsamındaki vatandaşların 3600 günle yani 1 yıllık primle emekli olma imkanları bulunuyor. Eğer yeterli primi tamamlama imkanı yoksa 360/0 günde emeklilik için yeterli oluyor.
Burada emeklilik için üç şartın yerine gelmesi gerekiyor. İlk olarak sigortalılık süresinin 15 yıla tamamlanması lazım. Ancak bu şart 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan herkes için tamamlandı. İkinci olarak 4A (SSK) kapsamında 3600 gün primin ödenmesi isteniyor.
Üçüncü olarak da kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaşın dolmuş olmasına bakılıyor. Bu üç şarttan hangisi en son biterse o tarihe göre de emeklilik yaşı belirleniyor.
2- ASKERLİK BORÇLANMASI:
Eksik primi olan erkek sigortalılar açısından askerlik borçlanması ile tamamlama imkanı da bulunuyor. Erkekler askerde geçen tüm günlerini satın alarak emeklilik primlerine ekleyebiliyor.
Böylece EYT için primi eksik olan bir sigortalı bu yolla prim kazanabilir.
Askerlik sigortadan önce yapılmışsa borçlanılan gün kadar işe giriş tarihi de geri çekilerek ayrıca bir avantaj da kazanılıyor.
3- DOĞUM BORÇLANMASI:
Primi eksik olan kadın sigortalılar için ise doğum borçlanması imkanı bulunuyor. Sigortadan sonra dünyaya gelen 3 çocuğa kadar borçlanma hakkı var. Her bir çocuk için 2 yıl yani 720 gün kazanılabiliyor. Böylece üç çocuk borçlanan bir kadın sigortalı 2160 gün kazanıp eksik primini tamamlayarak EYT'li olabilir. Burada ne kadar süreye ihtiyacınız varsa o kadar borçlanabiliyorsunuz.
4- İHYA İLE PRİM: EYT kapsamı belirlenirken farklı kurumlardan sigortalı çalışmış vatandaşlar da değerlendirmeye alınıyor.
Bunlardan birisi de Bağ-Kur. Bu kapsamda işyeri açmış ya da şirket ortağı olmuş vatandaşlar geçmişte eğer primlerini ödememişlerse günleri donduruluyor, borçları da siliniyor. Ancak bu dondurulan günleri ihya sistemi ile yeniden kazanmak mümkün. Geçmiş günlerini ihya etmek isteyenler güncel asgari ücret üzerinden ödeme yaparak günlerinin tamamını alıyor ve primlerine eklettirebiliyor.
5-İSTEĞE BAĞLI SİGORTA:
Çalışma imkanı bulamayan sigortalılar eksik primlerini isteğe bağlı sigorta yaptırarak tamamlayabilirler.
SGK'ya verilecek bir dilekçe ile başlayan isteğe bağlı sigortada her ay 30 gün kazanılıyor.
18 yaşından büyük Türk vatandaşı olmak ve Türkiye'de ikamet etmek yeterli oluyor.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta yapılacak ödemelerin 1261 günü yani 3.5 yılı bulmaması. Bu sayı aşılırsa isteğe bağlı sigorta Bağ- Kur kapsamından olduğu için emeklilik hesabı da Bağ-Kur'a göre yapılıyor.
6- HİZMET TESPİTİ İLE
TESCİL: Primi eksik olan EYT'liler için bir başka imkan da hizmet tespit davası. Geçmişte sigortası yapılmış ancak primi eksik ya da hiç yatırılmamış olanlar ya da sigortasız çalıştırılanlar geçmişe dönük hizmet tespiti yaptırarak bu günlerini tescil ettirebilir ve giriş tarihini geri çekebilir. Sigorta girişi yapılıp primi yatırılmayanlar için zaman aşımı süresine bakılmazken kayıt dışı çalıştırılmış olanlar için geriye doğru zaman aşımı süresi bulunuyor.
EYT'LİYE 3'LÜ MAAŞ HESABI...
Milyonlarca kişinin gözü Emeklilikte Yaşa Takılanlara (EYT) yönelik düzenlemede.
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlara emeklilik yolunu açacak düzenlemede sona yaklaşılırken, en geç Aralık'ta Meclis'e sevk edilmesi ve yasalaşması planlanıyor.
Emeklilik işlemlerinin de Ocak ayından itibaren başlaması bekleniyor.
Düzenlemenin detaylarıyla birlikte maaşların nasıl bağlanacağı, nasıl hesaplama yapılacağı da merak ediliyor.
TÜM KAZANÇLAR DAHİL
EYT'lilerin aylık hesaplamaları, diğer emekli aylığı bağlananlar gibi, 3 dönem üzerinden yapılacak.
Buna göre; 2000 yılı öncesi, 2000-2008 yılları arası ve 2008'in 10'uncu ayından sonraki dönem olmak üzere 3 ayrı hesaplama söz konusu olacak.
3 ayrı hesap yapılıp birleştirilecek. Yani emekli maaşı hesaplanırken tüm kazançlar dikkate alınacak.
FARKLI ORANLAR VAR
EYT'lilerin çalıştıkları yıllar, aylık kazançları, çalışma süreleri, hatta işe ara verip vermemiş olmaları bile maaş üzerinde etkili olacak.
Dolayısıyla kişiye özel yani herkese farklı aylık tutarları ortaya çıkacak.
Yaş beklerken ödenen fazla primler de emekli aylığı hesaplamasında kullanılacak.
3 döneme ilişkin farklı Aylık Bağlama Oranları ve güncelleme katsayılarıyla emekli maaşı ortaya çıkarılmış olacak.
AVRUPA MODELİNE KAPSAM DIŞI
Yaşa takılanların merak ettiği konulardan biri de Avrupa modellerinin bizde uygulanıp uygulanmayacağı...
Avrupa'daki modellerde, emekliliğe kalan her yıl için aylıktan belli oranlarda kesinti yapılıyor.
Bu kesintinin yasada belirtilen emeklilik yaşı dolduğunda kalkması da söz konusu oluyor.
Ancak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in daha önce yaptığı "Hollanda, Almanya modellerinden bahsediliyor, bunlar doğru değil" şeklindeki açıklama, söz konusu formüllerin ülkemizde uygulanmayacağını ortaya koydu.
BİLGİN: TEK TİP BİR DÜZENLEME OLACAK
Çalışma Bakanı Vedat Bilgin, EYT'lilere yönelik düzenlemenin Aralık'ta Meclis'e geleceğini belirterek, şöyle konuştu:
Biz burada yani 99 öncesi işe girmiş olanların karşılaştıkları sorunun çözümüne dönük düzenleme hazırlığı içerisindeyiz. Tek tip bir düzenleme olacak. Sigorta girişi yapılmamış çıraklık ve stajyerlik durumu bu kapsama dahil değil. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok.
