CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
EYT'de birincil kadro netleşti! Yaş ve prim piramidi ayyuka çıktı! 1996-1997-1998-1999 sigorta girişliler! 5.000 prim ve yaş sınırı...
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için son dakika açıklamalar gelmeye devam ediyor. Aralık ayının sonunun gelmesiyle birlikte düzenlemede son aşamaya gelindi. Çalışma Bakanı Vedat Bilgin, son açıklamasında, "EYT'yi bu ay sonuna kadar tamamlayıp bitireceğimizi kamuoyuyla paylaştık. Bazı teknik sorunlar var, o sorunlar çözülüyor." demişti. Gelinen son aşamada 5.000 prim günü dolduranların emekliliğe ayrılması bekleniyor. Ay sonunda düzenlemenin son aşamaya gelerek Ocak ayında Meclis'e gelmesi bekleniyor. İşte EYT düzenlemesi için son gelişmeler!
SON DAKİKA! EYT düzenlemesi için yasal düzenleme yakından açıklanacak. Aralık ayının sonuna geldiğimiz dönemde düzenleme için son detaylar belli olmaya başladı. Eksik primi olanlar yasadan yararlanmak için primlerini tamamlamak için borçlanma yollarını sorguluyor. Bakan Bilgin son açıklamasında, "Ayın sonuna kadar inşallah Meclis gündemine intikal ettirecek hale getireceğiz" demişti. İşte EYT düzenlemesi için son gelişmeler!
Emeklilik yolunun nasıl açılacağı detaylar açıklanınca belli olacak ancak takvime ilişkin ipuçları geliyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, son açıklamasında, "EYT'yi bu ay sonuna kadar tamamlayıp bitireceğimizi kamuoyuyla paylaştık. Bazı teknik sorunlar var, o sorunlar çözülüyor. Çalışmamız ilerledi. Ayın sonuna kadar inşallah Meclis gündemine intikal ettirecek hale getireceğiz" demişti.
Meclis'in takvimi de belli oldu. Peki EYT takviminin nasıl işlemesi bekleniyor? İşte merak edilen soruların yanıtları:
* Düzenleme ne zaman açıklanacak?
EYT'ye ilişkin yasal düzenlemenin 26 Aralık'ta açıklanması bekleniyor. Tüm EYT'lilerin gözü bu tarihte yapılacak Kabine toplantısı sonrası Başkan Recep Tayyip Erdoğan'da olacak.
* Meclis süreci nasıl işleyecek? Gecikme yaşanır mı?
Düzenlemenin açıklanmasının ardından sıra Meclis sürecine gelecek. TBMM'de; 'gündemin ön sıralarına alınan tekliflerin 20, 21, 22 ve 23 Aralık günü tamamlanması, bu tekliflerin tamamlanması halinde TBMM'nin 27, 28 ve 29 Aralık günleri toplanmaması' yönünde bir önerge kabul edildi.
Bu karara göre; TBMM 26 Aralık Pazartesi gününden başlayarak 3 Ocak Salı gününe kadar yasama faaliyetlerine ara verecek.
EYT düzenlemesinin Meclis gündemine 3 Ocak'tan sonra gelmesi bekleniyor. Yaşa takılanlara emeklilik yolunu açacak düzenlemenin Ocak'ta Meclis gündemine gelmesi süreçte gecikme olacağı anlamına gelmiyor.
Eğer Ocak'ta yasalaşıp yürürlüğe girerse, beklenen emeklilik tarihi değişmeyecek. Hatta beklentiler 15 Ocak'a kadar yasalaşacağı yönünde bulunuyor.
* NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?
Düzenleme Meclis'ten geçtikten ve Başkan Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylandıktan sonra Resmi Gazete'de yayımlanacak.
Eğer yasada yürürlük tarihi Resmi Gazete'de yayımlandığı tarih olarak belirlenmişse, bu tarihten itibaren başvuru süreci başlayacak.
Yapılan açıklamalar düzenlemenin yasalaşır yasalaşmaz yürürlüğe gireceği yönünde. Ancak her şey Meclis sürecinde belli olacak.
* İlk emekli aylığı ne zaman alınacak?
Eğer Ocak'ta başvurulursa, aylık hesabı 1 Şubat'tan itibaren yapılacak. İşlemler bittiğinde Ocak ayında başvuranların hesabına
1 Şubat'tan itibaren biriken maaşı yatırılacak.
Eğer düzenlemenin yasalaşma süreci uzar ve Şubat'ta yürürlüğe girerse, bu durumda söz konusu ayın sonuna kadar başvuru yapılacak, emekli aylığı da Mart'tan itibaren işlemeye başlayacak.
Burada emekli aylığı bağlama işleminde yaşanabilecek olası bir uzama kayba yol açmayacak. EYT'liler biriken bütün maaşlarını alabilecek.
Ocak'ta başvurana ilk aylık ne zaman ödenirse ödensin 1 Şubat'tan itibaren biriken tüm maaşları verilecek. Sosyal Güvenlik Kurumu hazırlıklara şimdiden başladı. Bu nedenle bir gecikme olması beklenmiyor.
İlk maaşların Mart'ta hesaba yatırılması bekleniyor. Bu durumda Şubat-Mart maaşları Mart ayında yeni emeklilerin hesabına geçebilecek.
* KİM, NASIL BAŞVURACAK?
SSK ve Bağ-Kur'dan emekli olacaklar Sosyal Güvenlik Kurumu müdürlüklerine giderek ya da e-Devlet üzerinden başvuruda bulunabilecek. Emekli Sandığı'ndan emekli olacaklar çalıştığı kuruma dilekçe verecek.
* BAŞVURU SIRASINDA NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİYOR?
Emeklilik için şartları sağlayanlar başvuru sürecinin başladığı ay içerisinde harekete geçebilecek. Burada ayın kaçında başvurulduğunun bir önemi yok.
Ayın başında da sonunda da başvurulsa ilk maaş bir sonraki ay hesaplanmaya başlıyor. Emekli dilekçesi verirken bakmakla yükümlü olunan kişi hanesine 'eş' ve 'çocuk' gibi yakınlar eklenilmeli.
Ayrıca karar verilmişse banka seçimi de bu sırada yapılabilir. Bu da promosyon alma sürecini kısaltır. Bu sayede ilk aylığın yatırılmasından 3 gün sonra promosyon alınabilir.
8 Eylül 1999 öncesi şartlara bakıldığında erkekler için 25 kadınlar için 20 yıllık sürenin geçmesi ve SSK için 5000 gün prim yatırılması gerekiyor. Bu süreler Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'nda kadınlarda 7200 erkeklerde ise 9000 gün olarak uygulanıyor. Bu sürelerin mutlaka primle tamamlanması gerekiyor.
Eksik primi olan vatandaşlar açısından ise bunu tamamlamanın değişik yolları bulunuyor. En çok uygulama ise borçlanmalarda görülüyor. Doğum, askerlik, yurtdışı gibi borçlanmalarla prim satın alınarak eksikler tamamlanıyor.
TARTIŞILAN ASKERLİK BORÇLANMASI
Askerlik borçlanmaları iki türlü yapılıyor. Birincisinde sigortadan sonraki askerliklerde prim kazanılıyor. Ancak sigortadan önceki askerlikte ise borçlanma farklı avantajlar da getiriyor. Aslında son dönemde askerlik borçlanması üzerinden bir 'işe girişi geri çekme' tartışması sürdürülüyor. Oysa bu konuda yasa çok açık ve nasıl uygulanacağı da hüküm altına alınmış durumda.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 41. Maddesinde borçlanma imkanı olan süreler sıralandıktan sonra son fıkrada şu ifade yer alıyor:
"Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür..."
Görüldüğü gibi yasa çok açık bir şekilde sigortadan önceki borçlanma sürelerinin işe girişi geriye doğru çekeceğini belirtiyor. Peki bu geri götürme için hangi borçlanmaları yapmak gerekiyor? Bu noktada üç ayrı borçlanmada bu imkanın doğduğunu görüyoruz.
SİGORTALIYI EYT'Lİ YAPACAK 3 YOL VAR
3 borçlanma yöntemi yasada belirtildiği gibi sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için geçerli oluyor.
Birincisi sigortadan önceki askerlik borçlanmalarında yaşanıyor. Sigortadan önce yapılan askerlik süreleri borçlanıldığında bu fıkra hükmü gereği işe başlangıç tarihi borçlanılan askerlik süresi kadar geri çekiliyor. Örneğin 1 Ocak 2000 yılında sigortalı çalışmaya başlamış bir kişi eğer askerliği bu tarihten önce yapmışsa 123 aylık borçlanma ile işe giriş tarihini 1 Ocak 1999 tarihine geri çekebiliyor.
İkincisi ise yurtdışı borçlanmalarda gerçekleşiyor. Türkiye'deki sigorta başlangıcı yurtdışına gittikten sonra olanlar, yani önce yurtdışında çalışıp sonra Türkiye'de sigortalı olanlar, yurtdışı borçlanma yaptıklarında Türkiye'deki sigorta tarihlerini borçlandıkları gün kadar geri çekebiliyor.
Üçüncü konu ise annelerin sigortadan önceki doğumlarında gerçekleşiyor. Normalde sigortadan önceki doğumlar borçlanılamıyor. Ancak staj burada istisna sayılıyor ve staj sonrası yapılan doğumlar kabul ediliyor. Burada staj ile normal sigortası arasındaki doğumunu borçlanan bir anne işe giriş tarihini borçlandığı gün kadar geri çekebiliyor.
BAŞVURU ÖNCE ÖDEME SONRA
Yine 5510 sayılı yasanın 41. maddesinde başvuru sonrası ödeme için bir aylık bir süre tanınıyor. Bu da yasada şu ifadelerle yer alıyor:
"Primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır. Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise yeni başvuru şartı aranır. Ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmaz…"
Bu hükme göre ise borçlanma başvurusunda hemen para yatırılmayacağını anlıyoruz. Bu yüzden Aralık bitmeden borçlanma başvurusunun yapılması asgari ücret artışından etkilenmemek için çok önemli oluyor.
Aralık bitmeden yapılacak başvuru bu günkü asgari a ücret üzerinden hesaplanacaktır. Ödeme ise daha sonra yapılacak. Ödeme yapma imkanı olmaz ise bu kez başvuru iptal olacağından bir borç da çıkmayacak. Yeniden başvuru yapmak gerekecek.
