CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
2000 - 2001 - 2002 - 2003 - 2008 prim gün yıl! EYT ile emeklilik tablosu yenilendi! Koşullar ardı ardına değişti! 3.600 ve 5.400 gün ile...
SON DAKİKA! EYT düzenlemesi için detaylar son dakika olarak açıklandı. Başkan Erdoğan'ın açıklamaları sonrasında EYT düzelemesi için ayrıntılar netleşmiş oldu. 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar EYT kapsamına giriyor. Bu tarihten sonra hizmet başlangıcı olanlar ise düzenlemeden yararlanamayacak. Kapsam dışında kalanlar için de emeklilik hakkını sağlayan yollar bulunuyor. İşte, 2000 - 2001 - 2002 - 2003 - 2008 prim gün yıl ile emeklilik hesabı!
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi ile emeklilik hakkına kavuştu. Düzenlemenin Meclis'ten geçmesinin ardından milyonlarca vatandaş emekli olarak maaşlarını alabilecek. Başkan Recep Tayyip Erdoğan, yaptığı açıklama ile düzenlemede yaş şartı aranmayacağının müjdesini verdi. Prim ve sigortalılık süresini yerine getirenler başvurularını gerçekleştirerek emeklilik hakkı kazanacak. Diğer yandan 3600 ve 5400 prim günü ile kapsam dışında kalanlarında emeklilik hakkı elde etme şansı bulunuyor. İşte, EYT sonrasında emeklilik için detaylar!
8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar EYT kapsamına giriyor. Bu tarihten sonra hizmet başlangıcı olanlar ise düzenlemeden yararlanamayacak.
Prim ve sigortalılık süresi şartlarını karşılayanlar yaşa bakılmadan emeklilik hakkı kazanacak.
8 Eylül 1999 öncesi işe girişi olanlardan kadınlar için 5 bin prim günü ve 20 yıl sigortalılık süresi, erkekler için 5 bin prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi gerekiyor. Prim ve sigortalılık süresi şartlarını karşılayanlar yaşa bakılmadan emeklilik hakkı kazanacak.
PRİM GÜNÜ EKSİK OLAN NE YAPACAK?
Prim günü dolmayan kadınlar doğum borçlanması, erkekler de askerlik borçlanması yapabiliyor. Bu sayede eksik günler tamamlanabiliyor.
EYT'LİLERİN MAAŞ HESAPLAMASI NASIL YAPILACAK?
EYT yasası çıktıktan sonra primi ve sigortalılık süresi tamam olanların maaş hesapları, diğer tüm emekli aylığı bağlananlar gibi, 3 dönem üzerinden yapılacak.
EYT MAAŞ HESABINDA 3 DÖNEM DİKKATE ALINACAK
1999 yılı öncesi,
1999 yılı - 2008 arası ve
2008'den sonraki dönem olmak üzere
3 ayrı hesaplama söz konusu olacak.
Bu 3 dönemdeki hesaplar yapılıp birleştirilerek emeklinin maaşı ortaya çıkacak. Kısacası emekli maaşı hesaplaması yapılırken sigortalılık dönemindeki tüm kazançlar dikkate alınacak.
Kişilerin çalıştıkları yıllar,
aylık kazançları, çalışma süreleri,
yaş beklerken ödenen fazla primler ve
işe ara verip vermemiş olmaları
emekli maaşı hesaplanırken ödenecek tutarı ortaya çıkaracak.
Matematiksel olarak maaş hesaplanırken ilk olarak 1999 öncesindeki gün ve kazançlar dikkate alınacak ve aylık bağlama oranı ile çarpılacak. Burada çıkan rakam bugüne güncellenecek. Daha sonra 1999 ile 2008 arasındaki dönem için de yine aylık bağlama oranı ve yeni güncelleme katsayıları kullanılacak.
Burada büyüme oranı devreye giriyor. 2008 sonrası için ise yine farklı bir aylık bağlama oranı ve büyüme hızının yüzde 30'u alınacak. Bir önceki yılın enflasyon oranı da maaş hesaplamasında ve güncellemesinde kullanılacak. Böylece bu 3 hesap toplanarak emekli maaşı oluşturulacak.
KİMLER YÜKSEK EMEKLİ MAAŞI ALACAK?
EYT'ye tabi olanlar da temelde bütün emekliliğe hak kazanmışlar gibi prim gün sayısının çok olmasına bağlı olarak değil SGK'ya bildirilen prime esas kazanca göre maaş alacak. Yani brüt maaşı yüksek olanlar daha fazla emekli maaşı alacak.
Bütün çalışma hayatı asgari ücret üzerinden bildirilenler ise daha düşük maaş alacak. Burada üç ayrı hesaplama yapıldığı için tüm kazançlar önem kazanıyor. Yani son yıllar değil ilk çalışma hayatınızdan bu güne kadar tüm kazançlarınıza bakılıyor.
Ayrıca 3 döneme ilişkin farklı Aylık Bağlama Oranları ve güncelleme katsayılarıyla nedeniyle; bu oranların yüksek olduğu dönemlerde primi daha fazla olan hak sahipleri daha yüksek emekli maaşı alacak.
BUGÜN EMEKLİ OLSAM NE KADAR MAAŞ ALIRIM?
Herkesin sigortalılık şartları farklı olduğu için maaş hesaplama işlemleri de farklılık gösteriyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) internet sitesinde 'Ne kadar emekli maaşı alırım' isimli bir bölüm bulunuyor. Burada maaş ve emeklilik zamanı bilgileriyle birlikte, kesinlik içermeden emekli olduğunuzda alacağınız maaşınız hesaplanıyor.
EYT'Lİ EMEKLİLİK İÇİN İSTİFA EDİNCE TAZMİNAT HAKKI DA KAZANACAK
EYT yasası ile emekli olacakların merak ettiği konulardan bir diğeri maaş dışında tazminat hesabı oldu. EYT yasasına tabi olacakların önemli bir kısmı mevcut durumda çalışıyor.
EYT yasasının yürürlüğe girmesi sonrası emeklilik başvurusu için karar aldıklarında tazminat hakları da doğacak. Normalde istifa eden için tazminat hakkı bulunmuyor.
Ancak bunun istisnası olarak emeklilik hakkı doğan ve başvuran çalışan için tazminat hakkı doğuyor. Daha açık ifadeyle emeklilik için işten ayrılacak bir EYT'li istifa eden EYT'li tazminat hakkı kazanacak. Burada işçinin ihbar tazminatı hakkı bulunmazken kidem tazminatı ödemesi yapılıyor.
SON BRÜT MAAŞ TAZMİNAT İÇİN DOĞRUDAN BELİRLEYİCİ OLACAK
Kıdem tazminatı son brüt maaş üzerinden çalışılan sürenin tamamına göre hesaplanıyor. Burada her yıl Ocak ve Temmuz aylarında belirlenen memur zam oranı aynı zamanda kıdem tazminatı tavanına da yapılan zammı belirliyor.
Asgari ücret 2023'ün 8.506 TL olarak belirlenmesi sonrası ülkemizde uygulanan en düşük brüt maaş 10.008 TL oldu.
EYT'liler, kısmi emeklilik hakkından yararlanabilecek mi?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT'lilerin 8 Eylül 1999 tarihindeki koşullarla kısmi emeklilik hakkından yararlanacaklarını söyledi. Kanun teklifinde farklı bir düzenlemeye gidilmez ise EYT'lilerin kısmi emeklilik hakkı şu şekilde;
SSK: 3600 prim günü, kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş.
BAĞ-KUR: 5400 prim günü, kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş.
4A SSK KISMİ EMEKLİLİK ŞARTLARI TABLOSU!
4B BAĞKUR KISMİ EMEKLİLİK ŞARTLARI TABLOSU!
3600 Günden Emekli Olma Şartları
SSK, Bağ Kur ve Emekli Sandığı (4/a, 4/b, 4/c) kapsamında kabul edilen sigortalıların emekli olmaları amacıyla en mühim koşul sigorta başlangıç tarihi olarak görülüyor.
Erken emeklilikte ise 8 Eylül 1999 tarihinden evvel sigortalı olan, 15 senelik sigorta zamanını tamamlayan ve 3600 prim gününe sahip olan vatandaşlar bu kapsamda emeklilik hakkından yararlanabiliyorlar.
Bu vatandaşların yanı sıra 31 Aralık 2011 tarihi ise öneme alınan ikinci tarih olarak belirlenmiştir.
31 Aralık 2011 tarihi ve evvel sigortalı olup, 15 senelik sigortalılık zamanını ve 3600 prim gününü dolduran sigortalı kadınlar 54 yaşında, sigortalı erkekler ise 55 yaşında emekli olabiliyor.
3600 günden emekli olmak amacıyla aranan esas koşul sigorta başlangıç tarihleri olacaktır.
Şayet 08 Eylül 1999 tarihinden ya da 31 Aralık 2011 tarihinden evvel prim gününü doldurmamış olanların söz hususu haktan yararlanmaları olası olmayacaktır.
Emeklilikte sigorta başlangıç tarihi 3600, 4500 ve 5400 prim gününden emeklilik gibi değişik sürelerin meydana çıkmasına da sebep olmuştur.
DİPNOT: 3 bin 600 gün bir başka hesapla 10 yıla tekabül ediyor. Sigortalılıksa ilk defa sigorta olduğunuz tarihten bugüne kadar geçen süreyi ifade ediyor. Bu formül 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanları ilgilendirdiği için her halükârda 15 yıl dolmuş durumda. O yüzden önemli olan burada 3 bin 600 günün olup olmadığı, dahası 3 bin 600 günlük prim ödenerek yapılan çalışmanın ne zaman tamamlandığı...
3.600 gün hesabı yapılırken de kadın erkek ayrı değerlen dirmek de fayda var. Çünkü sistem ikisi için de geçerli olsa da şartlar farklılaşıyor.
Bu noktada şartları bir kez daha hatırlayalım
* 9 Eylül 1999'dan önce ilke defa sigortalı olarak çalışmanız gerekiyor
* 3.600 gün (10 yıl) ödenmiş prim gününe sahip olmanız isteniyor.
* İlk sigortalı olduğunuz tarihten bugüne kadar 15 yılın geçmiş olması şartı var.
ESKİ SİGORTALIYA KOLAYLIK
Bu üç şart sağlandıktan sonra detaylar sizin kaç yaşında emekli olacağınızı belirliyor. Önce en avantajlı durumu anlatalım.
En erken emeklilik için kadınlar 08.09.1981 tarihinden önce işe girmişse, 3 bin 600 prim gününü tamamlayarak 50 yaşını doldurduktan sonra başka şarta bakılmaksızın emekli oluyor.
Erkeklerse 08.09.1976 tarihinden önce ilk defa sigortalı olmuşlarsa yine 3 bin 600 günü tamamladıktan sonra 55 yaşında başka şarta bakılmaksızın emekli oluyor.
Yukarıdaki iki formül zaten en kolay yol. Ama bu tarihlerden sonra işe girenler ve ilk defa sigortalı olacaklar için farklı sistemler uygulanıyor. Bu kez yaş ve kademe devreye giriyor. Yani sizin şartlarınıza göre kademeli olarak yaş artıyor.
İlk defa işe girdiğiniz tarih ve 3 bin 600'ü tamamladığınız tarihe göre kadınlarda yaş 58'e, erkeklerdeyse 60'a kadar yükselebiliyor.
Yukarıda üç şartı belirtmiştik. Bu üç şart yani 15 yıl, 3.600 gün ve kadınlar için 50 erkekler içinse 55 yaş şartınızın hangisi en son tamamlanmışsa ona göre emeklilik tarihiniz de belirleniyor.
99 SONRASI SİGORTALILAR...
Anlattığımız bölüm 09 Eylül 1999 ve öncesi içindi. Peki 9 Eylül 1999 ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlar için durum nasıl oluyor kısaca onu da anlatalım.
09.09.1999 tarihinden sonra 30 Nisan 2008 tarihinden önce ilk defa sigortalı olan kişiler için de 3.600 gün benzeri bir emeklilik imkânı var.
