2022'de EYT yasası çıkacak mı? EYT sorunu çözülüyor! EYT kimleri kapsıyor, şartları neler?

EYT ile ilgili son gelişmeler yakından takip ediliyor. 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanların emekliliği hak etme koşullarının değiştirilmesiyle ortaya çıkan emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) sorunu çözüme kavuşuyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından EYT için komisyon kuruldu. Birçok formül üzerinde çalışmalar sürerken, söz konusu yasa ile emekliliğin nasıl olacağı merak ediliyor. Peki, 2022'de EYT çıkacak mı? EYT kimleri kapsıyor, şartları neler? EYT yasası ile emeklilik nasıl olacak? İşte son gelişmeler... Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT'lilerin durumuyla ilgili ilk olarak 4 Temmuz'da 'Türkiye'nin her sorunu çözülmesi gereken dosya olarak önümüzde duruyor. Bu, önümüzdeki dosyalardan, çözülecek şeylerden biri.' açıklamasını yapmıştı. Bakan Bilgin'in bu ifadeleri EYT'lileri umutlandırırken, kamuoyu EYT sorunuyla ilgili somut adımlar beklemeye başladı. Sonraki süreçte, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde, EYT'lilerin durumuyla ilgili çalışma grubu oluşturuldu. EYT NE ZAMAN ÇIKACAK? Kamuoyunda, 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlarda istenen yaş koşulunun kademeli olarak düşürülmesi, aylıklarda belirli oranda kesinti yapılarak emeklilik tarihinin öne çekilmesi, erkeklerde 9000, kadınlarda 7200 prim gün sayısını yerine getirenlerde yaş koşulunun aranmaması gibi senaryolar konuşuluyor. Bu konudaki düzenlemenin yıl sonunda netleşmesi, 2023 yılının ilk ayları itibarıyla yasalaşması bekleniyor. EYT SORUNU NASIL ORTAYA ÇIKTI? 1999 yılında yürürlükte olan 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa 4447 sayılı Kanunla eklenen geçici 81'inci maddenin (B) bendi ile 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanların emekliliği hak etme koşulları değiştirildi. Bu tarihten sonra emekliliğe hak kazanmak için sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanında, yaş koşulu da aranmaya başlandı. Değişiklikten önce, emekliliğe hak kazanabilmek için sigortalılık süresi ve prim gün sayısındaki koşulların karşılanması yetiyordu. Değişiklik öncesinde kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün koşulunu yerine getirenler emekli olabiliyordu. 1999'DAKİ DEĞİŞİKLİK EMEKLİLİK KOŞULLARINI NASIL ETKİLEDİ? 1 Temmuz 1994'te ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlayan 1 Ocak 1972 doğumlu erkek işçi, çalışmaya başladığı dönemde yürürlükteki 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre 25 yıl sigortalılık süresini ve 5000 prim gününü tamamladığında emekli olabiliyordu. Yani bu işçi 25 yıllık sigortalılık süresini tamamladığı 1 Temmuz 2019'da 5000 prim günü varsa yaş koşulu aranmadığı için 47 yaşında emekli olabilecekti. 1999'daki değişikliğin ardından aynı işçi, çalışmaya ilk defa 1 Temmuz 1994'te başladığı için 25 yıl sigortalılık süresi, 55 yaş ve 5750 gün prim ödeme koşulunu yerine getirdiğinde emekli olabilme hakkı kazanabilir duruma geldi. Yani kanun değişikliği ile bu işçinin emekliliği 8 yıl ötelendiği gibi 750 gün de fazladan prim ödemesi istendi. MEVCUT KOŞULLARDA NASIL EMEKLİ OLUNUYOR? 1 Ekim 2008'de yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortaları ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile emeklilik yaşı kademeli olarak yükseltilirken, prim ödeme gün sayısı işçilerde (SSK) 7200, esnaf ve çiftçilerde (Bağ-Kur) ise 9000'e çıkartıldı. Kanun yürürlüğe girdiğinde kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı kademeli olarak yükselmekte ve 2048 yılında kadın ve erkek sigortalı ayrımı yapılmadan 65 yaşa yükselecek. Örneğin ilk defa çalışmaya Ağustos 2022'de başlayacak bir kişi, hiç ara vermeden 7200 gün çalışması halinde prim koşulunu Ağustos 2042'de yerine getirecek. Ağustos 2042'de prim koşulunu yerine getiren erkek sigortalı 64 yaşında, kadın sigortalı ise 62 yaşında emekli olacak. EYT'DE ÇALIŞMALAR BAŞLADI EYT'lilere emeklilik yolu açılıyor. 3600 ek gösterge düzenlemesi, asgari ücret, emekli ve memur Temmuz zammı sonrası sözleşmeli memurlara kadro meselesi ve EYT düzenlemesi için çalışmalar başladı. KISMİ EMEKLİLİĞE YENİ İMKAN Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 15 yılı (bu süre doldu) ve 3600 gün (10 yıl) primi tamamladıklarında kadınlar 50, erkekler de 55 yaşı da doldurmak kaydıyla kısmi emeklilik hakkı kazanıyor. Emeklilik yaşları ise bu 3 şartı bitirdikleri tarihe göre değişiyor. Kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşı bulan şartlar ortaya çıkıyor. Yapılacak düzenlemeyle, 3600 günle emeklilikte de yaş şartı aranmayabilir. Bu durumda 3600 günü olan kadınlar 50, erkekler 55 yaşında emekli olabilir. 20-25 YIL ÇALIŞMA KRİTERİ Gündeme gelen bir başka formül ise emeklilik için kadınların 20, erkeklerin 25 yıllık prim gününü tamamlamalarını içeriyor. Burada emekli aylığı bağlanabilmesi için aranacak şartlar, 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamak, kadınlar için 20 yıl yani 7200 prim gününü, erkekler için ise 25 yıl yani 9 bin gün primi tamamlamak olacak. Bu şartı tamamlayan EYT'liler, söz konusu formül hayata geçerse yaşa bakılmadan emekli olabilecek. YAŞ SINIRI Yaşa takılanlara emeklilik için bir yaş sınırı getirilebilir. Daha önce 50 yaş sınırı getirilebileceği konuşulmuştu. Bu formül hayata geçirilirse, EYT'lilerin emekli olması için 50 yaşını da tamamlaması gerekecek. BEKLEME SÜRESİNDE İNDİRİM Prim gün sayısını doldurup yaşı bekleyenler için bekleme süresini 2-3 yıl düşürmek gibi avantajlar da formüller arasında yer alıyor. AVRUPA MODELİ Bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan kesintili emeklilik modeli de tartışılan seçenekler arasında. Bu formülde, emeklilik için kaç yıl kaldıysa her yıl için belli oranda aylıktan kesinti yapılıyor. Daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor. Yine Avrupa'da uygulanan bir formül de geçici kesintili emeklilik. Buna göre, sigortalı belli bir kesintiyle erken emekli oluyor. Ancak yasanın işaret ettiği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca bu kesinti ortadan kalkıyor. PRİM VE SÜRE FORMÜLÜ 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenlerin, ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ile 5975 prim gününü, kadınlarda 20, erkeklerde 25 yılı tamamlaması gerekiyor. Bunları tamamlayanlar yaşı dikkate alınmadan emeklilik imkanı elde edebilir. KADEMELİ EMEKLİLİK Yaşı bekleyenlere 'kademeli' emeklilik imkanı sunulması üzerinde de duruluyor.

A HABER GALERİ

2022'de EYT yasası çıkacak mı? EYT sorunu çözülüyor! EYT kimleri kapsıyor, şartları neler?