CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Tüm dünyada Hindistan varyantı alarmı! Hindistan nasıl bu hale geldi?
Son dakika haberine göre; Koronavirüs dehşeti Hindistan'da hız kesmiyor. Ülkede her gün yeni vaka ve ölüm rekorları kırılıyor. Hastanelerde yatak, oksijen ve ilaç kıtlığı had safhada. Hindistan, daha birkaç ay önce koronavirüsün kontrol altına alındığı, kitle bağışıklığının oluştuğu ülkeler arasında sayılıyordu. Peki Hindistan nasıl bu hale geldi?
Korona kâbusu tüm dünyada sürerken, tüm dünyada kayıtlı vakalar 150 milyonu, ölümler ise 3.1 milyonu geçti. Hindistan ise tarihe geçecek bir sağlık kriziyle karşı karşıya.
Aralık 2019'da, koronavirüsün ilk kez ortaya çıktığı Çin'de, daha sonra sırasıyla İtalya ve İspanya'da, en son da ABD ve Brezilya başta olmak üzere birçok Güney Amerika ülkesinde pandemi büyük felaketlere yol açtı. Ancak daha önce hiçbir ülke, 1.3 milyar nüfuslu Hindistan kadar vahim bir tabloyla karşı karşıya kalmadı. Hindistan'daki krizin boyutu öylesine büyük ki, geleneksel olarak ölülerin yakıldığı ülkede, hayatını kaybedenler için odun dahi bulunamıyor.
ÖLÜ YAKMA KUYRUĞU
Amerikan CNN televizyonuna konuşan Yeni Delhi'deki Seemapuri krematoryumunun başındaki Jitender Singh Shunty, "Pandemiden önce günde 8 ila 10 ölü yakıyorduk. Şimdilerde bu sayı, günlük 100 ila 120 arasında değişiyor. Krematoryumda o kadar uzun kuyruklar var ki, vatandaşlar ölüleri için bilet alıp sıra bekliyorlar" dedi.
Yeni Delhi'den yayın yapan CNN muhabiri Clarissa Ward, "Daha önce hiç böyle bir şey görmedim. Şehirdeki her aile en az bir yakınını kaybetmiş ve herkes yasta" açıklamasında bulundu.
CESETLER ÜST ÜSTE
Halk çaresizlikten, koronavirüs nedeniyle hayatını kaybeden yakınlarını belediyenin gösterdiği bazı alanlarda gece kendisi yakıyor. Bir ölünün yakılması için 300 ila 400 kilogram odun gerekirken, halk odun bulmakta dahi zorlanıyor. Vatandaşlar, konuyla ilgili orman bakanlığından yardım istiyor. Cenaze arabaları ve ambulanslar ölülere yetişemezken, ambulanslarda üst üste yığılan cesetler ile yakınlarını motosikletin üzerinde taşıyanların görüntüsü yürek burkuyor.
HASTANELERDE YER YOK
Ülkedeki günlük vaka sayıları, son 10 gündür her gün kendi rekorunu kırıyor ve küresel rekorlara imza atıyor. Hindistan'da dün 386 bin 452 yeni vaka kaydedilerek dünyada bir gündeki en yüksek günlük vaka görülmüş oldu. Bir gündeki ölü sayısı ise 3600'ü geçti. Birçok kişi oksijen tüpü bulunmadığı gerekçesiyle hastanelerden geri çevriliyor. Yeni Delhi'de karaborsada bir tüp oksijenin 11 bin 500 TL'ye kadar çıktığı söyleniyor. Sadece küçük şehirlerde değil, başkent Yeni Delhi'deki birçok hastanede yataklar dolmak üzere. Bazı yataklarda iki, hatta üç hasta yatmak zorunda kalabiliyor.
TABLO KÖTÜLEŞEBİLİR
Sağlık çalışanları ve uzmanlar, yetersiz altyapı, düşük test sayısı ve insan faktörü nedeniyle, koronaya bağlı birçok vaka ve ölümün kayda geçmediği görüşünde. İşin daha da kötüsü, ülkedeki uzmanlar, gerçek rakamların tespit edilenden 30 kat fazla olabileceğini belirtiyor. Bu da yarım milyardan fazla vaka anlamına geliyor. Ülkedeki toplam vakalar 19 milyona yaklaşırken, Washington Üniversitesi'nin yakın tarihli bir modellemesine göre, vaka ve ölümler mayıs ayının ortasına kadar tırmanabilir. Ve hatta günlük ölü sayısı, 13 binlere kadar çıkabilir. Aşı üreticisi ülkelerden Hindistan aşı ihracatı durdurdu, ancak kendi nüfusunu aşılayacak yeterli stoğa da sahip değil.
İNGİLTERE'DE HİNT VARYANTI İKİ HAFTADA 8 KATINA ÇIKTI
İngiltere'de, B.1.617'nin genetik olarak farklı yapılarda 3 farklı alt türü tespit edildi. Üstelik ülkedeki tüm korona vakalarında bu varyantın oranı iki haftada sekiz kat arttı. Şubat ayından bu yana 400 hastada B.1.617 varyantı tespit edilirken, şimdi toplam vakaların yüzde 1.7'si bu gruptan. Rakamlar, bu varyantın ülke içinde Güney Afrika ve Brezilya mutasyonlarından daha hızlı yayıldığına işaret etse de bunu artan test-tarama oranlarına da bağlayan uzmanlar, B.1.617'nin daha bulaşıcı olduğunu öne sürmek için henüz kanıt bulunmadığını ifade ediyor.
"İNSANLIĞA KARŞI İŞLENEN BİR SUÇA ŞAHİTLİK EDİYORUZ"
Dünyaca ünlü Hindistanlı yazar Arundhati Roy'un hafta içi Guardian gazetesinde yayımlanan yazısının başlığı çok can yakıcı. "İnsanlığa karşı işlenen bir suça şahitlik ediyoruz" diyen Roy, Hindistan hükümetinin virüsle mücadele politikalarını ağır bir dille eleştirdiği yazıda Başbakan Narendra Modi'nin Ocak ayında Dünya Ekonomi Forumu'nda yaptığı konuşmada söylediği şu sözleri aktarıyor:
"Dostlarım, sizlere 1,3 milyar Hindistanlının güven, olumluluk ve umut mesajlarını getirdim. Hindistan'ın dünya genelinde koronadan en fazla etkilenen ülke olacağına inanılıyordu. Hindistan'da korona tsunamisi yaşanacağı 700-800 bin kişinin virüsle enfekte olacağı, 2 milyon Hindistanlının öleceği söyleniyordu.
"Dostlarım, Hindistan'ın başarısını başka bir ülkeyle kıyaslamak doğru olmaz. Dünya nüfusunun yüzde 18'ine sahip olan ülkemiz, koronayı etkili bir biçimde kontrol altına alarak insanlığı büyük bir felaketten kurtardı."
Peki Hindistan sadece birkaç ay içinde 'dünyayı kurtaran' başarı hikayesinden bu hale nasıl geldi?
AYLAR ÖNCESİNDEN UYARMIŞLARDI
Aslına bakılırsa Hindistan'da felaket tabir-i caizse bağıra bağıra "Geliyorum" dedi. Örneğin Eylül ayında saygın bilim dergisi Lancet'in başyazısında Hindistan'daki "sahte iyimserliğin" ülkenin Covid-19'la mücadele yönetimini rayından çıkarabileceği uyarısı yapılıyordu. Ancak uyarılar pek etki etmedi ve maalesef kısa sürede tablo bugünkü haline döndü.
Guardian'ın aktardığına göre, gerçekten de Eylül 2020-Şubat 2021 tarihleri arasında Hindistan'daki Covid-19 tablosu dünyanın geri kalanını kıskandıracak bir biçimde olumlu seyrediyordu. Yılın en soğuk ayları olmasına rağmen günlük yeni vaka sayıları 4 basamaklı değerlere kadar gerilemişti.
Bilim insanları bu tabloyu açıklamakta güçlük çekiyordu. Hindistan'ın havası etkili olmuş olabilir miydi? Ya da çocukluklarından bu yana birçok aşıyla aşılanan Hindistanlıların bağışıklık sistemleri SARS-CoV-2 virüsüne baskın mı gelmişti? Belki de tüm dünyanın pandemiden çıkışın anahtarı olarak gördüğü kitle bağışıklığına ulaşan ilk ülke Hindistan olmuştu. Bu son ihtimal ülkede üst düzey yetkilileri de oldukça heyecanlandırıyordu. Hatta hükümet bu ihtimali araştırmak için bir çalışma düzenledi. Zaten ne olduysa da bu ihtimalin yaygın bir biçimde kabul görmesi nedeniyle oldu.
İKİNCİ DALGA İHTİMALİ GÖZ ARDI EDİLDİ
19 Mart'ta hurriyet.com.tr'de yayımlanan "1,3 milyarlık Hindistan'ın koronavirüsle imtihanı" başlıklı haberimizde, virüsün en fazla can aldığı ülkelerden biri olmasına karşın Hindistan'da Covid-19'un özellikle halk nezdinde fazla önemsenmediğini anlatmıştık. O dönemde Maharaştra ve Kerala gibi eyaletlerde patlak vermeye başlayan vakalar yerel birer sorun olarak görülüyor, ikinci dalganın işaretinden ziyade ilk dalgadan geriye kalan etkiler olarak değerlendiriliyordu.
Haberde görüşlerini aktardığımız birçok uzman ise can kaybının nüfusa oranının oldukça düşük olması, tüberküloz gibi başka hastalıkların kontrolünün öncelikli görülmesiyle aşı uygulamasında geride kalınması, kamusal alanların açılması, halkın maske takmayı önemsememesi, nüfusun çok büyük kısmının sağlık hizmetini özel sektörden alma zorunluluğu ve ekonomik eşitsizlikler gibi nice faktör nedeniyle Hindistan'ı önemli risklerin beklediğini söylüyordu. Bu uyarıların üzerinden 1 ay gibi bir zaman geçti ve maalesef beklenen oldu.
Nitekim Guardian'a konuşan Hindistan Eski Sağlık Bakanı Sujatho Rao, "Seçimler yapıldı, dini bayramlar ve diğer her şey tamamen açıldı. Bu çok büyük bir hataydı ve hepimiz bu nedenle çok büyük bir bedel ödüyoruz" ifadelerini kullandı.
"ZAFERE ULAŞTIK" HİSSİ VARYANTLARDAN DAHA ETKİLİ
Elbette Hindistan'da virüsün ikinci dalgasının bu kadar büyük olmasında virüsün ilk haline kıyasla daha bulaşıcı olduğu bildirilen varyantların etkisi de büyük. Ancak aralarında hükümete danışmanlık verenler de bulunan birçok kamu sağlığı uzmanı asıl sorunun "Biz zafere ulaştık" duygusu sonucu alınan kararlar olduğunu belirtiyor.
Hindistan Kamu Sağlığı Vakfı Başkanı K. Srinath Reddy bunlardan biri. Reddy, Guardian'a, "Ocak ayında durum yanlış okundu ve kitle bağışıklığına ulaştığımız, ikinci dalgayı yaşamayacağımız düşünüldü. Hindistan tam bir kutlama moduna girdi. Halbuki biliyoruz ki virüs insanlar aracılığıyla yol alıyor ve kalabalıklarla birlikte kutlama yapıyor" dedi.
Aşoka Üniversitesi'nden viroloji uzmanı Shahid Jameel ise, bazı politikacıların ve bilim insanlarının düşük enfeksiyon ve ölüm oranlarından övgüyle bahsetmesinin Hindistanlılarda "Biz özeliz" hissiyatını yarattığını belirterek, "Ama biz özel değiliz" diye konuştu.
ORANLAR AVRUPA'YA KIYASLA FAZLA İYİYDİ
Peki Hindistan bu yanlış kanıya nasıl kapıldı?
Bilindiği üzere, Covid-19'un ilk dönemlerinde en riskli grup yaşlılar kabul ediliyordu. Bu nedenle nüfusunun ortalama yaşı 28 olan Hindistan'da Covid-19 kaynaklı ölüm oranlarının düşük olması bekleniyordu. Ancak ilk dalga sonuçları tahmin edilenden bile çok daha iyiydi.
Örneğin 60 milyon civarında nüfusu bulunan Karnataka eyaletinde yapılan testler Ağustos ayı itibarıyla burada yaşayanların neredeyse yarısının enfekte olduğunu gösteriyordu. Ancak geçen yıl Karnataka'da ölen kişi sayısı 12 binken, aşağı yukarı aynı nüfusa sahip Fransa'da virüs nedeniyle ölenlerin sayısı aşağı yukarı 60 bindi.
Bugün yapılan araştırmalar Hindistan'da o dönemde açıklanan resmi kayıtların çok da güvenilir olmadığına işaret ediyor. Örneğin Washington'da bulunan Hastalık Dinamiği Ekonomisi ve Politikası Merkezi'nin araştırmacılarından Ramanan Laxminarayan, "Hindistan kesinlikle bir istisna değil. Hatta kayıplarımızın çoğu 40-70 yaşları arasında. Bu yaş grubunda ölüm oranlarımız diğer ülkelerden daha yüksek" diyor.
HİNDİSTAN'IN SÜPERMODELİ FELAKETİ GETİRDİ
Yukarıda bahsettiğimiz üzere kitle bağışıklığı ihtimalini inceleyen komitenin hazırladığı "süpermodel" de bugünkü durumun sebeplerinden biri olarak görülüyor.
Chennai de bulunan Matematiksel Bilimler Enstitüsü'nden hastalık modelleme uzmanı Gauram Menon, "Hindistan'ın sürü bağışıklığı sonucu virüsü Şubat itibarıyla ortadan sileceği, Hindistanlıların bir şekilde 'istisna' olduğu, enfekte olanların genleri ya da daha önceki bağışıklıkları nedeniyle asemptomatik geçirecekleri gibi varsayımların hepsi yanlıştı" diye konuştu.
Reddy ise Hindistan ekonomisinin söz konusu dönemdeki durumunun da göz ardı edilmemesi gerektiğini belirterek, "Ekonominin yeniden rayına oturması isteniyordu. İnsanlar duymak istediklerini duydular" ifadelerini kullandı.
HER YER AÇILDI, HASTANELER KAPANDI
Ve Şubat sonu itibarıyla Hindistan'da hayat neredeyse pandemi öncesindeki haline döndü. En sonuncusu 29 Nisan'da olmak üzere birçok eyalette yerel seçimler yapıldı, kriket maçları seyircili oynanmaya başladı, alışveriş merkezleri açıldı. Hatta bir parlamento komitesinin devlet hastanelerindeki yatak sayısının fazlasıyla düşük olduğu yönündeki uyarılarının aksine, başkentteki dört geçici hastane ile Pune'deki 800 yataklı bir hastane ve Assam eyaletinde bir Covid-19 tesisi kapatıldı.
