CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
ABD ile Çin arasında Tayvan krizi! 21 savaş uçağı aynı anda havalandı | Çin'den ilk yaptırım geldi
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan'a gideceği iddiaları günlerdir Çin-Tayvan-ABD arasındaki tansiyonu yükseltiyordu. Dünyanın endişeli bekleyişleri altında dün akşam Pelosi'nin uçağı Tayvan'a iniş yaptı. Pelosi, Tayvan halkıyla dayanışmanın her zamankinden önemli olduğu mesajını verdi. Pekin yönetimi ise hem ada yakınlarında askeri tatbikat başlattı hem Tayvan'a bir dizi yaptırım açıkladı. Pelosi yaptığı görüşmelerin ardından Taylan'dan ayrıldı. ABD – Çin arasında Tayvan meselesi neden yeniden ısındı? Tayvan restleşmesi nereye varır? Çin kamuoyu neler konuşuyor? Çin yetkilileri neler söylüyor? Çin Medya Grubu muhabiri Zhao Beibei, A Haber canlı yayınında konu ile ilgili son gelişmeleri aktardı. Politik Analist – Gazeteci James M. Dorsey, değerlendirmelerde bulundu.
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, dört gün sürecek Asya turuna çıktı. Bu ziyarete ilişkin, yanıtı en çok merak edilen konu ise Pelosi'nin Çin ile ihtilaflı Tayvan'ı ziyaret edip etmeyeceğiydi. ABD'de Beyaz Saray Sözcüsü Çin ile artan gerilime rağmen, Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin uçağının Tapei'yi indiğini duyurdu.
İki haftadır hakkında spekülasyon yapılan, ABD ile Çin arasında gerilime sebep olan ziyaret gerçekleşmiş oldu.
Pelosi'nin Tayvan ziyaretindeki ilk durağı, Tayvan Parlamentosu oldu. Burada, Parlamento Başkan Yardımcısı ile görüştü. Basın mensuplarına konuşan Pelosi, "Tayvan dünyadaki en özgür toplumlardan biri" dedi.
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı, Tayvan lideri Tsai Ing-wen ile de görüştü. Tayvan Lideri, "Çin'in askeri tehditlerine karşı geri adım atmayacağız" dedi.
PELOSI TAYVAN'DAN AYRILDI
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi yaptığı görüşmelerin ardından Tayvan'dan ayrıldı.
PELOSİ: TAYVAN HALKIYLA DAYANIŞMAMIZ HER ZAMANKİNDEN DAHA ÖNEMLİ
Konuyla ilişkili açıklama yapan Pelosi, "Tayvan ile görüşmelerimiz, müttfiğimize verdiğimiz desteği doğrulamamıza ve ortak çıkarlarımızı desteklemeye odaklanacaktır. ABD'nin Tayvan halkı ile dayanışması, bugün her zamankinden daha önemlidir. Ziyaretimiz ABD'nin politikasıyla çelişmiyor" dedi.
Pelosi, Twitter hesabından ziyarete ilişkin, "Singapur, Malezya, Güney Kore, ve Japonya dahil Hint-Pasifik bölgesindeki ziyaretlerimiz ortak güvenlik, ekonomik ve demokratik yönetim odaklıydı. Tayvan liderliğiyle görüşmelerimiz, ortağımıza desteğimizi yeniden teyit edip özgür ve açık Hint-Pasifik bölgesini ilerletmek de dahil olmak üzere ortak çıkarlarımızı destekleyecek. Ziyaret, ABD'nin Tayvan'ın demokrasisini destekleme konusundaki sarsılmaz taahhüdünü onurlandırdı." ifadelerini kullandı.
Ziyaretin önemine işaret eden Pelosi, "Dünya otokrasi ve demokrasi arasında seçimle karşı karşıya kalırken, ABD'nin 23 milyon Tayvanlıyla dayanışması bugün her zamankinden daha önemli." değerlendirmesinde bulundu.
TAYVAN LİDERİ TSAİ, ADAYI ZİYARET EDEN PELOSİ'YE ŞEREF MADALYASI VERDİ
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'ye Tayvan'ı ziyaretinde, ada otoriteleri tarafından "Şeref Madalyası" tevdi edildi.
Pelosi, ziyareti kapsamında, bu sabah beraberindeki 5 kişilik kongre heyetiyle Tayvan lideri Tsai Ing-wen ile bir araya geldi.
Tsai, görüşmede, Pelosi'ye, Tayvan'daki hükümetin devamı olduğunu öne sürdüğü Çin Cumhuriyeti'nin "Uğurlu Bulutlar Düzeni" adı verilen şeref madalyası ve özel şeridini takdim etti.
Tayvan lideri, Pelosi ve heyetine kritik bir dönemde Tayvan'ın yayında olduklarını somut olarak gösterdikleri ve ABD'nin Tayvan'ın kendini savunmasına desteğini ifade ettikleri için teşekkür etti.
Tayvan'ın Çin'in artan askeri tehditlerine boyun eğmeyeceğini vurgulayan Tsai, "Ülkemizin egemenliğini kararlılıkla koruyacak, aynı zamanda demokrasi adına hattı müdafaayı sürdüreceğiz." dedi.
Pelosi de Kongre adına kendisine tevdi edilen onur için Tsai'ye teşekkür ederken, "ABD'nin Tayvan ile dayanışması hayatidir. Tayvan'da ve dünyanın geri kalanında demokrasiyi koruma kararlılığımız değişmemiştir. Ziyaretimiz, ABD'nin Tayvan'a destek sözünü terk etmediğini açıkça göstermiştir." dedi.
Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyetini taşıyan dün gece Tayvan'a ulaşmıştı. İki haftadır hakkında spekülasyon yapılan, ABD ile Çin arasında gerilime sebep olan ziyaret, Pekin'in tepkisini çekmişti.
Çin Dışişleri Bakanlığı, Pelosi'nin uçağının Tayvan'a inmesinin hemen ardından yaptığı açıklamada, ziyareti kınadığını bildirmiş, Savunma Bakanlığı da ada çevresinde "bir dizi askeri tatbikat" düzenleyeceğini duyurmuştu.
ÇİN'DEN TAYVAN'A YAPTIRIM
Amerikan Temsilciler Meclisi'nin Tayvan'a gidişinin ardından Çin yönetimi Tayvan'a yönelik yaptırımlar açıkladı.
Alınan kararlara göre, Tayvan'dan narenciye ve donmuş balık ihracatı askıya alındı. Bundan önce de Çin Ticaret Bakanlığı, Tayvan'a doğal kum ihracatını durdurduklarını açıklamıştı. Çin'in Tayvan İşleri Ofisi Sözcüsü de Tayvan Demokrasi Vakfı ve Tayvan Uluslararası İşbirliği ve Kalkında Fonunun finansal faaliyetlerinin kısıtlanacağını duyurdu. Buna göre, Tayvanlı 2 vakfın Çin ana karasındaki şirketlerle ve bireylerle bağ kurması yasaklanacak.
ÇİN VE TAYVAN'DAN KARŞILIKLI AÇIKLAMALAR
Çin devlet medyası Çin'e ait savaş uçaklarının Tayvan Boğazı'nı geçtiğini bildirdi. Tayvan Savunma Bakanlığı ise Çin uçaklarının Tayvan Boğazı'nı geçtiği iddialarını yalanladı.
Çin Savunma Bakanlığı'ndan da ziyarete ilişkin, "Yüksek alarm durumuna geçtik Pelosi'nin Tayvan ziyaretine karşılık olarak askeri operasyonlar düzenleyeceğiz" açıklaması gelirken, Tayvan Savunma Bakanlığı'ndan ise, "Tayvan yakınlarında duruma hakimiz, düşman tehditlerine karşı birliklerimizi sevk edeceğiz" denildi.
21 SAVAŞ UÇAĞI AYNI ANDA HAVALANDI
İngiliz Daily Mail gazetesinde yer alan habere göre, Pekin, Tayvan'ın hava savunma bölgesine 21 savaş uçağı ve J-20 uçağı gönderdi. Ziyareti 'son derece tehlikeli' olarak adlandıran Pekin yönetimi bölgedeki birliklerini teyakkuza geçirirken bir dizi tatbikan kararı aldı.
ÇİN TAYVAN'I RESMEN KUŞATTI
Çin ordusunun Tayvan'ı hava ve deniz ablukasına aldığı belirtiliyor.
Komünist Parti güdümündeki Çin medyası tarafından yayınlanan tatbikat haritasında adanın tam anlamıyla çevrelendiği görülüyor.
Pekin yönetimi, tatbikat bölgelerine herhangi bir yabancı uçak veya geminin girmemesini istiyor.
ABD SAVAŞ GEMİLERİ BÖLGEDE
Bölgede biri uçak gemisi olmak üzere 4 ABD savaş gemisinin olduğu biliniyor. ABD makamları bu haberleri doğrularken gemilerin kesin konumlarını güvenlik gerekçesi ile gizli tutuyor.
Çin'in askeri hareketliliğine Tayvan'dan ilk tepki geldi. Tayvan Savunma Bakanlığı, adanın yakınında planlanan Çin gerçek zamanlı askeri tatbikatlarının kilit limanları ve kentsel alanları tehdit ettiğini duyurdu.
Adayı savunmak için önlemlerin alındığının vurgulandığı mesajda 'Savunma Bakanlığı zamanı geldiğinde uygun şekilde yanıt verecek' denildi.
ÇİN'İN TAYVAN İLİŞKİLERİ DAİRESİ'NDEN ADA'DAKİ HÜKÜMETE SERT UYARI:
Çin'de kabine işlevini yerine getiren Devlet Konseyi'nin Tayvan İlişkileri Dairesi, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin ardından, hükümete, "dış güçlerle ittifakla bağımsızlık arayışının felaketle sonuçlanacağı" uyarısında bulundu.
Dairenin Sözcüsü Ma Şiaoguang, yaptığı açıklamada, "(Tayvan lideri) Tsai Ing-wen ve Demokratik İlerici Parti (DPP) otoritelerini uyarıyoruz; provokatif eylemlerle ve dış güçlerle bir olarak 'bağımsızlık' arayışına girmek mahvınıza ve Tayvan'ın felakete sürüklenmesine yol açar." ifadelerini kullandı.
Açıklama, Pelosi ve heyetinin sabah saatlerinde Tayvan lideri Tsai ile yaptığı görüşmenin ardından geldi.
Tayvan liderinin Pelosi'ye şeref madalyası armağan ettiği görüşmede "demokrasinin savunulması" mesajı öne çıkmıştı.
Tayvan'ın Çin'in artan askeri tehditlerine boyun eğmeyeceğini vurgulayan Tsai, "Ülkemizin egemenliğini kararlılıkla koruyacak, aynı zamanda demokrasi adına hattı müdafaayı sürdüreceğiz." ifadesini kullanmıştı.
Öte yandan Komünist Parti yayın organı Global Times'ın haberine göre, Komünist Parti Merkez Komitesi'nin Tayvan Çalışma Ofisi de Pelosi'nin ziyaretinin ardından "ayrılıkçı faaliyetleri" nedeniyle merkezi Tayvan'da bulunan iki vakıf ile bazı şirketlere yaptırım uygulanacağını bildirdi.
Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyetini taşıyan uçak dün gece Tayvan'a ulaşmıştı. İki haftadır hakkında spekülasyon yapılan, ABD ile Çin arasında gerilime sebep olan ziyaret, Pekin'in tepkisini çekmişti.
Çin Dışişleri Bakanlığı, Pelosi'nin uçağının Tayvan'a inmesinin hemen ardından yaptığı açıklamada, ziyareti kınadığını bildirmiş, Savunma Bakanlığı da Ada çevresinde "bir dizi askeri tatbikat" düzenleyeceğini duyurmuştu.
RUSYA: PROVOKASYON
Konuyla ilgili Rusya'dan da bir değerlendirme var. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zaharova, ülkesinin tek Çin prensibini desteklediğini ve Tayvan'ın bağımsızlığına karşı çıktığını söyledi. Zaharova, Pelosi'nin olası ziyaretini de provokasyon olarak nitelendirdi.
PAKİSTAN'DAN "TEK ÇİN POLİTİKASINI DESTEKLİYORUZ" VURGUSU
Pakistan Dışişleri Bakanlığı, Tayvan'da yaşanan son gelişmelerle ilgili derin endişe duyulduğunu aktararak tek Çin politikasına bağlılığını bildirdi.
Pakistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İslamabad'ın Tayvan Boğazı'nda bölgesel barış ve istikrar için ciddi sonuçları olacak gelişmelerden derin endişe duyulduğu belirtildi.
Açıklamada, Pakistan'ın tek Çin politikasına bağlılığı vurgulanarak Çin'in egemenlik ve toprak bütünlüğüne kesin destek yinelendi.
Dünyanın, uluslararası gıda ve enerji güvenliğine istikrarsızlaştırıcı etkileri olan Ukrayna çatışması sebebiyle ciddi bir güvenlik durumu yaşadığına işaret edilen açıklamada, küresel barış, güvenlik ve ekonomiyi olumsuz etkileyecek yeni bir krizin kaldırılamayacağına dikkat çekildi.
Açıklamada, Pakistan'ın devletlerarası ilişkilerin karşılık saygı, iç işlerine karışmama, Birleşmiş Milletler Sözleşmesi, uluslararası hukuk ve ikili anlaşma ilkelerini destekleyerek sorunların barışçıl çözümüne dayanması gerektiğine güçlü bir şekilde inandığı kaydedildi.
ÇİN ULUSAL HALK KONGRESİNDEN, PELOSİ'NİN TAYVAN ZİYARETİNE KINAMA
Çin'de yasama organı işlevi gören Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK), ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretini kınadı.
ÇUHK Daimi Komitesinden yapılan açıklamada, ziyaretin Çin'in egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün ihlali olduğu vurgulanarak, şu ifadelere yer verildi:
"ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Çin'in tüm muhalefetine ve protestolarına rağmen, 2 Ağustos'ta Tayvan'ı ziyaret etti. Bu davranış, tek Çin ilkesinin ve Çin-ABD ilişkilerinin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri'deki taahhütlerini ihlal etmiş, Çin'in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü, Çin-ABD ilişkilerinin siyasi temelini zedelemiş, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçı güçlere yanlış mesaj vermiştir. Çin meclisi, bu davranışı kabul edemez ve güçlü şekilde kınar."
Anayasal sistemde "güçler birliği" ilkesinin geçerli olduğu Çin'de yasama organı işlevi gören ÇUHK'yı, diğer kurumlar gibi ülkeyi yöneten Çin Komünist Partisi şekillendiriyor. Genel Kurul toplantısı yılda bir kez yapılan meclisin olağan yasama faaliyeti 150 kişilik Daimi Komite tarafından yürütülüyor.
KRİZ NEDEN YAŞANIYOR?
Tayvan Boğazı, Çin'de iç savaşın sona ermesini izleyen 10 yılda ana karada ve Ada'da kurulan ayrı hükümetlerin güçleri arasında doğrudan çatışmaların yaşandığı cephe hattı oldu.
Tayvan, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Çin'de çıkan iç savaştan bu yana Çin ana karası ile Ada'daki hükümetler arasında egemenlik ihtilafı kaynaklı askeri gerilimlere sahne oluyor.
Tayvan ile Çin ana karası arasındaki cepheleşme, 1949'dan bu yana geçen 70 yılı aşkın sürede bölgede çok sayıda çatışma ve askeri gerilime sebep oldu. Eskiden Portekiz sömürgesi olup "Formoza" adıyla bilinen Ada, Pasifik Okyanusu'nun batı kıyısında, Amerikalı tarihçi ve askeri strateji uzmanı Alfred Thayer Mahan'ın büyük güçlerin deniz hakimiyeti stratejilerinin temelini oluşturduğunu öne sürdüğü, okyanusun dar geçitlere ve boğazlara bağlandığı "daralma noktalarının" en önemlilerinden biri olarak öne çıkıyor.
Güney Çin Denizi ile Doğu Çin Denizi ve Filipin Denizi arasındaki kritik geçiş noktasında bulunan Ada, dünya ticaretinin yaklaşık üçte birinin güzergahı olan bir bölgenin merkezinde yer alıyor.
İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından, Tayvan'da 1895'teki Birinci Çin-Japon savaşından bu yana süren Japon işgali son buldu. Ada, o sırada Çin Cumhuriyeti'nde iktidarda olan Milliyetçi Parti (Koumintang/KMT) himayesine girdi.
Bu dönemde Ada'nın yerli halkı ile Koumintang yönetimi arasında gerilimler meydana geldi. 1947'de, "28 Şubat" vakası olarak anılan isyan girişimi Milliyetçiler tarafından kanlı şekilde bastırıldı.
O dönemde, ana karada Çin Komünist Partisi (ÇKP) ile KMT arasında kanlı bir iç savaş patlak verdi. Savaş, 1949'da Komünistlerin kesin zaferiyle sonuçlandı. Mao Zıdong önderliğindeki ÇKP, 1 Ekim'de Pekin'de Çin Halk Cumhuriyeti'nin (ÇHC) kuruluşunu ilan etti.
Yenik düşen KMT mensupları ise Komünistlerin deniz gücünün zayıf olmasından yararlanarak Tayvan Adası'na çekildi. Çan Kay-şek önderliğindeki partizanlar, 1912'de kurulan Çin Cumhuriyeti'nin (ÇC) egemenliğinin Ada'da devam ettiğini ileri sürerek Aralık 1949'da Taipei'yi geçici başkent ilan etti.
Taraflar arasındaki savaş hali 1979'a kadar sürdürdü. İlk olarak KMT güçleri Haziran 1949'da tüm Çin limanlarının kapatıldığını ilan ederek, bölgeden geçen yabancı gemilere müdahaleye başladı. O yıllarda Çin ana karasında demir yolu ağı yaygın olmadığından bu müdahale kuzey ve güney Çin arasındaki ticareti sekteye uğrattı.
ÇHC'nin ilanının hemen ardından Komünistler Ekim 1949'da Tayvan Boğazı'nda KMT kontrolündeki Kinmen (Quemoy) Adaları'na saldırı başlattı. Milliyetçiler saldırıyı püskürterek Komünistlerin Tayvan'a ilerlemesini önledi.
Komünistler ertesi yıl düzenledikleri saldırılarda ise başarılı oldu. Nisan 1950'de güneybatıdaki Hainan Adası'nı, mayısta Cıciang eyaleti açığındaki Couşan Adası'nı, ağustosta ise Guangdong eyaleti açığındaki Vanşan Adası'nı ele geçirdi.
Koumintang, ana karadaki Fucien eyaleti kıyısında kontrol ettiği adaları, gelecekte Komünistlere karşı düzenleyeceği bir harekatın sıçrama tahtası olarak görüyordu.
