Hileli maaşa tazminat hakkı!

Türkiye'de milyonlarca kişi asgari ücretten çalışıyor. Ancak bunların bir kısmı gerçekte daha yüksek maaş almasına rağmen resmi kayıtlarda asgari ücretli gibi gösteriliyor. Benim 'gizli kayıt dışılık' dediğim bu olayda Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) asgari ücret bildirilen maaşın kalan kısmı elden ödeniyor. Asgari ücretli gösterilenlerin arasında doktor da var, avukat da, eczacı da, yılda milyon dolarlar kazanan futbolcu da... Tabii fabrikada mesai dolduran işçi de var. Bu şekilde davranan işverenler devletten vergi ve prim çalarken, çalışanının da geleceği ile oynuyor. Yani iki kere 'hırsızlık' yapıyor. Hileli maaşa ilişkin yargı kararları da var. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, bir kararında, kıdemli işçiye asgari ücret verilmesinin hayatın olağan akışına ters olduğuna dikkat çekerek, işçinin tazminatının gerçek maaşından hesaplanmasına karar verdi.

HAKLI FESİH SEBEBİ
Bu şekilde çalışmaya zorlanan işçilerin kayıplarından bazıları şöyle: Ücret düşük gösterildiği için emekli maaşınız düşük kalır. Bordrodaki miktar üzerinden kıdem tazminatı hesaplandığında işten ayrılırken ödenecek para azalır. Geçici iş göremezlik ödeneği de işsiz kalınca alınan işsizlik ödeneği de düşer. Kredi almaktan kefil olmaya kadar birçok konuda sıkıntı yaşayabilirsiniz. Öncelikle işverenden bordroda gerçek ücreti göstermesi konusunda talepte bulunmalısınız. Bu talep muhtemelen kabul görmeyecektir. Bu durumda firmayı ALO 170'e ihbar edebilirsiniz ki işveren için ciddi para cezaları bulunmaktadır. Bunu da yapamazsanız, gerçek ücretinizle ilgili her türlü belgeyi saklayın. İleride açacağınız davalarda işinize yarayacaktır. Gerçek ücretin gizleniyor olması çalışan açısından da bazı haklar doğuruyor. Tazminatı gerektiren haklı fesih sebeplerinden birisi de işverenin gerçek ücreti bordroya yansıtmayıp, saklamasıdır. Hemen sözleşmenizi feshederek kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.

YANILTICI BELGEDİR
Devletten üç kuruş vergi kaçırmak için işçinin gerçek maaşını gizleyen işverenlere bir hatırlatmada bulunmak istiyorum. 'İstihdamın üzerinde vergi yükü çok fazla' gibi bahanelere sığınmayın. Zaten yapılan onca teşvikle bu yük de azaltılıyor. İnsanların haklarını çalmanın haklı bir gerekçesi olamaz. İşin vicdani boyutu sizi ilgilendirmiyorsa, cezasını hatırlatayım. Bu şekilde düzenlediğiniz bordrolar yanıltıcı belge işlemi görmektedir. Vergi Usul Kanunu 359'a göre de bunun karşılığı 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Ayrıca, ücretin vergisi de 3 kat ceza ve gecikme faizi ile birlikte talep ediliyor. Bir de ödenmeyen sigorta primlerinin cezası bulunuyor. Gerçek ücretin gizleniyor olması çalışan açısından da bazı haklar doğuruyor. Tazminatı gerektiren haklı fesih sebeplerinden birisi de işverenin gerçek ücreti bordroya yansıtmayıp, saklamasıdır. Hemen sözleşmenizi feshederek kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.

MALULEN EMEKLİ OLAN ÇALIŞIRSA MAAŞI KESİLİR/ SİZDEN GELENLER

Geçen yıl SGK'dan malulen emekli oldum. Ancak ekonomik nedenlerle, yeniden çalışmak istiyorum. Çalışmaya başlarsam SGK maluliyet aylığımı keser mi, keserse işten ayrıldıktan sonra yeniden malulen emekli olma hakkım var mı? (İsmi saklı)
5510 Sayılı Kanuna göre malullük aylığı almakta iken bir işyerinde sigortalı olarak çalışmaya başlayanların malullük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir ve çalıştıkları süre boyunca bunlar için kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınır. İşten ayrılarak yeniden malullük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya sevk edilenlere; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malullüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla yeniden malullük aylığı bağlanır. Bu hükümler doğrultusunda, sigortalı olarak çalışmaya başlamanız halinde malullük aylığınız kesilir. Ancak işten ayrıldıktan sonra yeniden malulen emekli olmanız mümkündür. Ancak bunun için SGK'dan talepte bulunmanız ve ilk defa malulen emekli olmanıza neden olan maluliyet halinizin devam ediyor olması gerekir. Bu durumda SGK'nın sizi kontrol muayenesine tabi tutacağını unutmayınız.

DÜZENLEME GEREKİYOR

SSK emeklisiyim. Aile yardımı alamıyorum, bunu alabilecek miyim? Ayrıca 2000 sonrası emeklilerine intibak yasası çıkacak mı? Oğuzhan BOYRAZ
Aile yardımı bildiğiniz gibi memurlara veriliyor. Ayrıca işçilere de yani özel sektör çalışanlarına da asgari geçim indirimi ödeniyor. Ancak emekli olduktan sonra aile yardımının devam etmesi talebi memur emeklileri için vardı. Sizin emekli olduktan sonra sadece yüzde 4 ek ödemeniz bulunuyor. İntibak yasası ile ilgili henüz bir gelişme yok. Biliyorsunuz yasal süreçte de bir netice alınamadı ve bunun için mutlaka yasal düzenleme gerekiyor.

SİGORTA TESCİLİ YAPTIRILABİLİR

4 aydır bir firmada çalışıyorum. İşveren sigortamı ödememiş. Ne yapmalıyım? (İsmi saklı)
İşyerinde çalışacak işçilerin işe başlamadan 1 gün önce Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilmesi gerekmektedir. Sigortasız işçi çalıştırılmaz. Bunun için Sosyal Güvenlik Kurumu'na, BİMER veya ALO 170 aracılığı ile müracaat etmeniz gerekir. SGK denetmenleri işyerinde inceleme yaparak tescilinizi yapacaklardır. Bunun için işyerinde bulunmanız gerekir. Eğer artık işyerinde çalışmak istemiyorsanız, iş mahkemesine hizmet tespit davası açıp, sigortasız döneminiz için sigorta tescilinizin yapılmasını talep edebilirsiniz.

EMEKLİLİK HESABI

20.10.1963 doğumluyum. Sigorta girişim 20 Haziran 1989. Türkiye'de 3700 prim gün sayım var. Ben 23 Mart 2012'de Türkiye'de evlendim ve İsviçre'ye geldim. Yurt dışı borçlanması yapmadım. Türkiye'den 3600 günden kaç yaşında emekli olurum? Fatma BOZTEPE
Yurt dışı borçlanmayı 1 Ağustos'tan önce yapmış olsaydınız 45 yaş ve 5300 günle emekli olurdunuz. Ancak şimdi borçlanma yaparsanız bu Bağ-Kur kapsamına alınacağı için 3600 gün değil 5400 gün ile kısmi emekli olabilirsiniz. Ancak hiç borçlanma yapmadan 3600 günle emeklilik şansınız var. Onun için de 58 yaş şartı bulunuyor. Türkiye'den 58 yaşında 3600 günle emekli olursunuz.

1983 doğumluyum. Sigorta girişim 17.03.2005, ayrıca 1996'da çıraklık okulundan girişim var. Bunun emekliliğime etkisi olur mu? Hayati SUNAR
1996 yılındaki çıraklık okulundan aldığınız giriş emekliliğinize faydası olmaz. Yine bu süreleri borçlanma gibi bir durum şu anda söz konusu değildir. Ancak aynı sigorta sicil numarasını ömür boyu kullanabilirsiniz. Ayrıca bayanlarda doğum borçlanması yapacaklar için aranan ve birinci şart olan doğumdan önce kapsamında tescili yapılmış olmak şartının oluşmasında işe yaramaktadır. Yani stajyerlikten dolayı girişi yapılmış olan bayanlar bu girişten sonra doğum yapmışlarsa doğum borçlanması hakları bulunmaktadır. Siz 2005 yılındaki girişinizden dolayı 60 yaş ve 7000 prim günden tam emeklilik, en az 4500 prim gün, 25 yıl ve 60 yaştan kısmi emeklilik şartlarına tabisiniz.

Kaynak: TAKVİM