Kıdem tazminatı kalkmıyor, sistem değişiyor
Sosyal Güvenlik Danışmanı Resul Kurt, A Haber’de Zeynep Bayramoğlu’nun sunduğu Kadraj programında kıdem tazminatı ile ilgili yeni düzenleme konusunda çalışanları ilgilendiren önemli açıklamalarda bulundu.
- Ekonomi
- Giriş Tarihi: 13.11.2013 | 00:00
- Güncelleme Tarihi: 13.11.2013 | 12:12
Kurt, kıdem tazminatının kalktığı algısını oluşturan haberlerin yanlış olduğunun altını çizerek, yeni sistemin kazanılmış haklara da dokunmayacağını söyledi.
KIDEM TAZMİNATI KALKMIYOR, SİSTEM DEĞİŞİYOR
Herkes kıdem tazminatı kalkıyor zannederek işinden istifa ediyor, 15 yılını dolduran işyerinden kıdem tazminatını alıp ayrılıyor,işsiz kalıyor. Tek sebebi kıdem tazminatı kalkıyor denen yalan haberden kaynaklanıyor. Kıdem tazminatı kalkmıyor, sistem değişiyor. Artık bu tarihten sonra kıdem tazminatı hiç kimseye ödenmeyecek. Bugüne kadar kıdem tazminatını hep işçiler ödüyordu. Bir yıl çalışan, kıdem tazminatını hak edecek kadar çalışan her bir yıl için bir aylık maaşına denk gelen rakam işveren tarafından ödeniyor. Bu sistem halen var. İşçi her durumda kıdem tazminatı alamıyor, sorun işçinin bazı durumlarda kıdem tazminatı alıp bazı durumlarda alamaması. Mevcut sistemde, işçi, daha iyi iş teklifi karşılığında işinden kıdem tazminatını yakmamak için ayrılmıyor. Yeni sistemde işçi, kıdem tazminatını alıp yeni işine geçebiliyor. İstifa edenler kaç yıl çalışırlarsa çalışsınlar, 15 yıl çalışanları hariç sayıyorum, kıdem tazminatı alamıyor. Ama beş yıldır, 14 yıldır çalışan, istifa ettiği zaman kıdem tazminatını alamıyor.
MEVCUT KIDEM TAZMİNATI SİSTEMİ YARGIYA YÜK OLUŞTURUYOR
Bu kıdem tazminatı hem yargı üzerinde oluşturduğu yük hem çalışanlar arasında adaletsiz yapı açısından sorunlu. 400- 500 bin civarında işçi ve işveren arasında anlaşmazlık konusu olup yargıya intikal eden, mahkemede görüşmeleri devam eden sonuçlanmamış dava var. Bunların büyük bölümü kıdem tazminatı ve fazla mesai alacakları ile ilgili. Kıdem tazminatı iş mahkemeleri üzerinde de büyük baskı. Süreç uzun sürdüğü için adalet geç tecelli ediyor ve işçi ile işveren karşı karşıya geliyor. onlar rakip düşman değil, ortak paydanın ortağı aslında.
İŞVEREN ÜZERİNDE 65 MİLYAR DOLARLIK KIDEM TAZMİNATI YÜKÜ VAR
Şu an Türkiye'de işveren üzerindeki kıdem tazminatı yükü aşağı yukarı 65 milyar Dolar . Bir kanun çıksa, 65 milyar Dolarlık yük var, her gün de büyüyor. İşçi ya mağdur ediliyor, nasıl, istifaya zorlanıyor, mobing yapılıyor kıdem tazminatı vermemek için. Bu sefer işverenin gözüne batıyor, üç yılını beş yılını dolduran işçi. orta ölçekli bir işletmede bu vasıfları taşıyan 20 işçi hep vardır. 11 ay çalıştırıp, işten çıkartıp tekrar işe alma uygulamalarına başvuranlar var, özellikle nitelik gerektirmeyen işlerde bu yapılıyor kıdem yükünden kaçınmak için, diğer taraftan işçi istifaya zorlanıyor, mobing yapılıyor. İşçi aynı şekilde iş bulduğunda kıdem tazminatını yakmamak için ayrılmıyor.
YENİ SİSTEMLE KAZANILMIŞ HAKLAR KAYBOLMAYACAK
Yeni sistem bireysel kıdem hesabını vaat ediyor. Bu sistem çıksa bile eski çalışanlar eski haklarını devam ettirecek, kazanılmış haklarına bir şey olmayacak. Bu sistem kanun çıktıktan sonra işe girenler için geçerli olacak, çalışanlar için eski sistem devam edecek. İşten ayrılıp yeni işe girene kadar ya da işverenle işçi ayrılıp, kıdem tazminatı fona aktarılabilir. Herkesin kişisel hesabı olacak. Sizin banka hesabınız varsa bir de bireysel kıdem hesabınız olacak. Onu alabilmek için yeni sistemde 15 yılı doldurmanız, ikinci çekmek için 5 yılı geçmesi lazım, ya da ev aldığınız zaman size kıdem tazminatınız ödenecek, emeklilik, ölüm durumunda kıdem tazminatı ödenecek. Askere gidene ve evlenen kadın işçiye kıdem tazminatı verilmeyecek yeni sistemde. Bu yeni sistemin handikabı. Yeni sistemin iyi tarafı da var kötü tarafı da var. Bardağın dolu tarafı ve boş tarafı birlikte değerlendirilmeli. İşçi için alınabilir bir para, işveren için ödenebilir bir para olması lazım. Mevcut sistemde sürdürülemezlik var. 65 milyarlık kıdem yükü her gün büyüyor. Ortak noktanın bulunması lazım. Şu anki mevcut sistemde sizin ücretiniz ne olursa olsun 10 bin lira bile ücret alsanız, bir yıl çalıştığınızda size 3254 Lira ödenir, yeni sistemde 6639 lira, yani iki katına çıkıyor. Yüksek ücretliler için avantajlı bir durum geliyor. Mevcut sistemde kıdem tazminatı belli koşullar yerine geldiğinde ileriki tarihte ödeniyor, yeni sistemde bir gün bile çalışsanız hesabınıza kıdem priminiz yatacak.
KIDEM TAZMİNATI KALKMIYOR, SİSTEM DEĞİŞİYOR
Herkes kıdem tazminatı kalkıyor zannederek işinden istifa ediyor, 15 yılını dolduran işyerinden kıdem tazminatını alıp ayrılıyor,işsiz kalıyor. Tek sebebi kıdem tazminatı kalkıyor denen yalan haberden kaynaklanıyor. Kıdem tazminatı kalkmıyor, sistem değişiyor. Artık bu tarihten sonra kıdem tazminatı hiç kimseye ödenmeyecek. Bugüne kadar kıdem tazminatını hep işçiler ödüyordu. Bir yıl çalışan, kıdem tazminatını hak edecek kadar çalışan her bir yıl için bir aylık maaşına denk gelen rakam işveren tarafından ödeniyor. Bu sistem halen var. İşçi her durumda kıdem tazminatı alamıyor, sorun işçinin bazı durumlarda kıdem tazminatı alıp bazı durumlarda alamaması. Mevcut sistemde, işçi, daha iyi iş teklifi karşılığında işinden kıdem tazminatını yakmamak için ayrılmıyor. Yeni sistemde işçi, kıdem tazminatını alıp yeni işine geçebiliyor. İstifa edenler kaç yıl çalışırlarsa çalışsınlar, 15 yıl çalışanları hariç sayıyorum, kıdem tazminatı alamıyor. Ama beş yıldır, 14 yıldır çalışan, istifa ettiği zaman kıdem tazminatını alamıyor.
MEVCUT KIDEM TAZMİNATI SİSTEMİ YARGIYA YÜK OLUŞTURUYOR
Bu kıdem tazminatı hem yargı üzerinde oluşturduğu yük hem çalışanlar arasında adaletsiz yapı açısından sorunlu. 400- 500 bin civarında işçi ve işveren arasında anlaşmazlık konusu olup yargıya intikal eden, mahkemede görüşmeleri devam eden sonuçlanmamış dava var. Bunların büyük bölümü kıdem tazminatı ve fazla mesai alacakları ile ilgili. Kıdem tazminatı iş mahkemeleri üzerinde de büyük baskı. Süreç uzun sürdüğü için adalet geç tecelli ediyor ve işçi ile işveren karşı karşıya geliyor. onlar rakip düşman değil, ortak paydanın ortağı aslında.
İŞVEREN ÜZERİNDE 65 MİLYAR DOLARLIK KIDEM TAZMİNATI YÜKÜ VAR
Şu an Türkiye'de işveren üzerindeki kıdem tazminatı yükü aşağı yukarı 65 milyar Dolar . Bir kanun çıksa, 65 milyar Dolarlık yük var, her gün de büyüyor. İşçi ya mağdur ediliyor, nasıl, istifaya zorlanıyor, mobing yapılıyor kıdem tazminatı vermemek için. Bu sefer işverenin gözüne batıyor, üç yılını beş yılını dolduran işçi. orta ölçekli bir işletmede bu vasıfları taşıyan 20 işçi hep vardır. 11 ay çalıştırıp, işten çıkartıp tekrar işe alma uygulamalarına başvuranlar var, özellikle nitelik gerektirmeyen işlerde bu yapılıyor kıdem yükünden kaçınmak için, diğer taraftan işçi istifaya zorlanıyor, mobing yapılıyor. İşçi aynı şekilde iş bulduğunda kıdem tazminatını yakmamak için ayrılmıyor.
YENİ SİSTEMLE KAZANILMIŞ HAKLAR KAYBOLMAYACAK
Yeni sistem bireysel kıdem hesabını vaat ediyor. Bu sistem çıksa bile eski çalışanlar eski haklarını devam ettirecek, kazanılmış haklarına bir şey olmayacak. Bu sistem kanun çıktıktan sonra işe girenler için geçerli olacak, çalışanlar için eski sistem devam edecek. İşten ayrılıp yeni işe girene kadar ya da işverenle işçi ayrılıp, kıdem tazminatı fona aktarılabilir. Herkesin kişisel hesabı olacak. Sizin banka hesabınız varsa bir de bireysel kıdem hesabınız olacak. Onu alabilmek için yeni sistemde 15 yılı doldurmanız, ikinci çekmek için 5 yılı geçmesi lazım, ya da ev aldığınız zaman size kıdem tazminatınız ödenecek, emeklilik, ölüm durumunda kıdem tazminatı ödenecek. Askere gidene ve evlenen kadın işçiye kıdem tazminatı verilmeyecek yeni sistemde. Bu yeni sistemin handikabı. Yeni sistemin iyi tarafı da var kötü tarafı da var. Bardağın dolu tarafı ve boş tarafı birlikte değerlendirilmeli. İşçi için alınabilir bir para, işveren için ödenebilir bir para olması lazım. Mevcut sistemde sürdürülemezlik var. 65 milyarlık kıdem yükü her gün büyüyor. Ortak noktanın bulunması lazım. Şu anki mevcut sistemde sizin ücretiniz ne olursa olsun 10 bin lira bile ücret alsanız, bir yıl çalıştığınızda size 3254 Lira ödenir, yeni sistemde 6639 lira, yani iki katına çıkıyor. Yüksek ücretliler için avantajlı bir durum geliyor. Mevcut sistemde kıdem tazminatı belli koşullar yerine geldiğinde ileriki tarihte ödeniyor, yeni sistemde bir gün bile çalışsanız hesabınıza kıdem priminiz yatacak.
DİĞER