Beyaz Saray'ın kapıları Donald Trump'a açıldı! Yeni dönemin şifreleri A Haber'de

Sabah Gazetesi Ankara Temsilcisi Okan Müderrisoğlu: ABD’li seçmen bence hiçbir tartışmaya mahal bırakmayacak şekilde Başkan Trump etrafında çok güçlü bir konsolidasyon sağladı.

ABD’de kongre iki kanattan oluşuyor. Bu seçimde 100 üyeli Senato’nun 3’te 1’i yenilendi. Cumhuriyetçiler şu anki verilere göre 51’e 49 Senato’da çoğunluğu sağlamış görünüyor. Temsilciler Meclisi’nde de salt çoğunluk Cumhuriyetçilerde gözüküyor.

Çok güçlü ve Trump’a son dönemi diyebileceğimiz başkanlığında eşsiz fırsatlar sunan bir yetki ve hatta bir güven aktarımı söz konusu.

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. Burak Küntay: Benim konum ABD. ABD tarihi, ABD devlet sistemi, ABD siyaseti vs. Yani benim ana konum bu olduğu için ben bununla yatıp bununla kalkıyorum. En keyifsiz en bayılmadığım seçim süreciydi bu. Birçok sebebi var. Birincisi daha 4 gün önce ABD’den döndüm. Ondan 15 gün önce de bir kere de batı yakasına gittim. Çünkü bu işlerle ilgili biraz konuşacaksanız sahayı bilmeniz gidip gelmeniz lazım. Ruh yoktu hatta köşemde de yazdım ruhsuz seçim diye. Sokakta da o hava yoktu.

Bir sürprizle karşılaştık mı? Mesela 2016 sürprizdi. Hatta açık konuşayım yüz yılın sürprizi bile denebilir. Bu çok sürpriz bir seçim değildi. Bu seçimin galibi sabah uyandığımızda Kamala Harris olsaydı aaa demezdik. Trump oldu yine aaa demedik. Ortada duran bir seçimdi. Veriler bu.

Ben genelde bu kadar net konuşmak istemem ama Nevada’yı, Arizona’yı, North Carolina’yı ve Georgia’yı bu seçimin salıncaklarından 7 eyaletten dördü Trump’a verir dedim. Nitekim aldı. 

Ciddi Trump dönemi çıkacak. Birinciden falan çok farklı. Hiç alakası olmayan çok farklı bir Trump dönemi yaşayacağız. Yüzde 80’i bu politikaların ABD halkı için farklı olacak.

4 sene boyunca Trump’ı dövdüler. Bu ABD tarihinde yoktur. ABD tarihçisi olarak şanslı hissediyorum kendimi çünkü bazı şeyler varır o devirde yaşamak istersiniz. Bunları görmek ilk. Trump 4 sene boyunca üzerine davalar açılmış saldırılmış bir adam buradan çıkıp yine başkan çıktı. Bunun örneği yoktur.

En temel nokta ABD halkı ekonomik olarak dünyanın birçok ülkesinde de olduğu gibi değişim istiyor eski refahını geri istiyor. Mevcut hükümetle sağlayamayacağını görüşünü ortaya koydu.

A Haber Ankara Temsilcisi Murat Akgün: Tahminim Trump ilk başkanlık dönemine göre çok daha uyum içinde çalışacak kendi kafasına göre çok daha uyumlu isimlerle çalışacaktır. Zaten anketlerde kazanma olasılığının yükseldiğini gördüğü an herhalde ekip belirleme çalışmalarına başlamıştır. Medyada bir takım isimler var.

Bizi ilgilendirecek isimlerden bir tanesi Dışişleri Bakanı. Çünkü genellikle başkanlardan önce devreye giren sorun halinde kriz halinde ya da temas ihtiyacı halinde iki ülke arasında ilk üst düzey teması kuran isimlerdir. Dolayısıyla kim gelirse Ankara’nın beklentisi o isimle Türk – Amerikan ilişkilerinin daha güçlenmesi çerçevesinde daha yakın bir performans göstermesi olacaktır.

Başkan Erdoğan’ın tebrik mesajı Kırgızistan’da yaptığı konuşmayla uyumlu. Orada da Başkan Erdoğan Rusya – Ukrayna savaşına değinmişti, Filistin problemine İsrail saldırganlığına değinmişti. Bu mesaj da bütün bunların üstüne ek olarak bir de Türk – Amerikan ilişkilerinin güçlenmesine yönelik temennisini dile getiriyor.

Bütün bu mesajın en önemli unsuru muhtemelen ‘Dostum Trump’ ifadesi. Geçmişten gelen bir ilişkiyi hem de güçlü bir ilişkiyi bana göre ifade ediyor.

Bu şartlarda Ankara, Türk – Amerikan ilişkilerinde Biden ile olan döneme göre yeni sayfa açıyor. Bu sayfayı açarken bir takım beklentiler var. ABD’nin terör örgütüne desteğini kesmesi. FETÖ’nün beyin kadrosunun ya Türkiye’ye iadesi ya da başka bir ülkeye sınır dışı edilmesi. Ötesinde S-400, F-35’lerle ilgili sorun. Buna paralel olarak F-16’ların bir an evvel teslimi hikayesi.

Ankara açısından beklenen zamanlama konusunda net bir şey söyleyemem ama bundan sonra bir telefon konuşması arkasından da bir yüz yüze görüşme. Ama yüz yüze görüşmenin 2025’e sarkacağını düşünmek en doğrusudur. Çünkü o zaman resmen göreve başlamış liderle görevdeki Cumhurbaşkanının bir görüşmesi söz konusu olacak. Bu belki bir uluslararası görüşme marjında, toplantı marjında, zirve marjında olabilir.

Trump bir zafer konuşması yaptı ve iç siyasete yönelik mesajlar verdi. Keyifli şekilde kendisine yardımcı olanlara teşekkür etti. Böyle bir konuşmada dış politikaya dair mesajlar vermesini beklemiyordum öyle de oldu. Trump’ın ifadeleri arasında en önemsediğim yer ‘savaşları durduracağım’ sözüdür. Bu önemlidir.

2025 YILINI İŞARET ETTİ

Türkiye’nin güneyinde ve kuzeyinde 2 önemli gerginlik noktası var. Rusya-Ukrayna savaşı ve İsrail’in güney sınırlarımıza yakın şekilde soykırım boyutlarında yaptığı saldırganlıklar var. Önce Filistin’de sonra Lübnan’da bunları gördük. Her 2 gerginlik noktasında kısa vadede olumlu bir sonuç beklemiyorum. Rusya-Ukrayna savaşı için 2025 yılında bir müzakere durumu görebiliriz. Trump, Ukrayna’ya yönelik yapılan yardımlara çok sıcak bakmıyor. Ukrayna savaşı bugüne kadar getirebildiyse bu ABD ve Batı sayesindedir. Ben Rusya-Ukrayna savaşında bir donma hali bekliyorum.

İSRAİL MESELESİ VE İRAN HEDEFİ

İsrail durumuna bakarsak daha karmaşık bir durum söz konusu. İsrail’e yardımlar azalsa bile devam edeceğini düşünüyorum. Bu çok ciddi bir iç politika konusudur. Hizbullah’ın Hamas’ın bitirilinceye kadar devam edeceğini ama Trump’ın asıl hedeflerinden bir tanesinin muhtemelen İran olacağını düşünüyorum. Kuzeyde donma güneyde ise ısınma bekliyorum.

PYD/YPG konusunda desteğini hemen sıfırlayacağını beklemek mümkün değil. Hatta bunu sıfırlayacağını beklemek bile bence makul değil. Orada ABD’nin düşkünlüğü Kürtleri çok sevdiklerinden değil oradaki bir takım uluslararası dengelerden yani Suriye’yi Rusya’ya ve İran’a bırakmama çabasından kaynaklanıyor. İsrail’e yönelik bir takım planlar var. Dolayısıyla Trump’ın değil kim gelirse gelsin desteğin hemen duracağını beklemiyorum. Belki detaylarda bir şeyler olabilir.

Türkiye Amerikan ilişkilerinde çok daha sık temasların olmasını bekliyorum. Kısa vadede Türk – Amerikan ilişkilerinde bir bahar havası beklemek de bana göre doğru değildir.

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Filiz Katman: Trump 1. döneminde başkan seçildiğinde iş dünyasında kişiliğini bilen insanlar kriz yaratarak yönetme biçiminden Amerikan siyasetine yansımasında endişe duyuyorlardı. O zaman şu ifadeler kullanılmıştı; Taç giyen baş uslanır mı? Bu sorunun cevabını ilk dönemde gördük Trump uslanmadı.

Aradan geçen süreçte kovid dönemi var bir Biden mağlubiyeti yaşadı. Tüm bunların Trump üzerinde etkisi olduğunu görebiliriz. Eskisi kadar ateşli bir konuşmayı ne kampanya döneminde gördük ne de zafer konuşmasında gördük. Trump daha az heyecanlı duruyor. Elon Musk daha heyecanlı ve renkli paylaşımlar yaptı. İlk döneme kıyasla bunları söyleyebiliriz. Trump bu seçimle tüm sistemi eline aldı.

Gazeteci Merve Şebnem Oruç: ABD artık süper güç olmaktan çok uzak. Biz Trump’ı tanıdık birinci döneminden nasıl biri olduğunu biliyoruz dünya da biliyor. Daha beraber çalışmanın yollarını arayacağı bir süreç bulmaya çalışacaklarını düşünüyorum. Trump’ın bazı kırmızı çizgileri var. AB için Trump için çok daha önemli. Çünkü ağabey gibi davranmak istemiyor. Özellikle NATO’da da harcamalar konusunu çok ön plana çıkarmıştı. Bir anda geriye dönüldü. Onlar için karar vermek zamanı. ABD ayak diremişti adeta reddiye dönemindelerdi acaba bu dönemde neler yapacaklar.

A Haber Programlar Müdürü Emine Kavasoğlu: Washington genelinde sessizlik hakim. Washington Demokrat olarak bilinen bir nokta. Kamala Harris’in 47. Başkan olmasına kesin gözüyle bakılıyordu. Gün boyunca konuştuğumuz ABD’liler de aynı şeyi söylüyordu. Çünkü burası Demokratlar’ın kalesi olarak bilinen noktalardan bir tanesi. Trump’ın kazanacağına ihtimal verilmiyordu burada. Şimdi de sessizlik hakim. Ancak Donald Trump artık ABD’nin 47. Başkanı.

Donald Trump 277 delegeye ulaştı. Dünya yeni bir Donald Trump dönemine girdi.

A Haber Programlar Müdürü Emine Kavasoğlu: Sandıklar artık tamamen kapandı. Sandıkların kapanmasıyla birlikte aslında sandıktan kapanmadan önce Trump sanki Beyaz Saray’ın bahçesinden içeri girmiş gibi görünüyor. Çünkü delege sayısını yükseltmiş durumda Harris’e fark atmış durumda.

Kıyasıya bir yarış vardı. İpi göğüsleyen şimdilik Donald Trump’mış gibi görünüyor. Artık Donald Trump'ın başkanlığını ilan etmesi bekleniyor. Konuşma yapması bekleniyor. Kamala Harris kanadı ise sessizliğini koruyor. Kampanya ekibi bundan böyle medyaya bilgilendirme yapmayacağını duyurdu.

Gazeteci Merve Şebnem Oruç: Biden’ın başkanlık dönemi adeta ‘topal ördek’ti. Mevcuttaki yapı sebebiyle daha ziyade kendisinin başkanlık performansı sebebiyle. Trump sağı solu belli olmayan bir başkandı ama Biden belki Obama sonrasında sanki Obama-2 dönemi geliyormuş gibi düşündürse de yaşı vs. çok kapasitesiz bir başkanlık yürüttü.

Böyle giderse Trump’ın sandığa gömdüğü ikinci demokrat kadın aday olacak Kamala.

A Haber Programlar Müdürü Emine Kavasoğlu ABD'den anbean gelişmeleri aktardı. Kavasoğlu, "Washington'da şuan itibariyle sessizlik hakim. Bir önceki bağlantımızda hemen arkamdaki Kongre Binası'nın önünde polis hareketliliği vardı. Burada 6 Ocak olayı yaşanmasın diye yoğun bir güvenlik önlemi var. Kongre Binası ve Beyaz Saray şuan da oldukça sakin görünüyor. Seçim sonuçları netleşmeye başladığında da sakinlik sürer mi? Bunu kestiremiyoruz. Ulusal Muhafızlar da dahil olmak üzere Washington DC'nin neredeyse her bir sokağında konuşlanmış durumdalar. Beyaz Saraya çıkan yollarda bulunan restoranlar, kafeler ve mağazalar da demir ve ahşap plakalarla kapatmış durumdalar. İnsanlar Dükkanları ve iş yerlerinin zarar görmemesi için önlemlerini almışlar. Geçtiğimiz saatlerde FBI'dan bazı oy kullanma noktalarında bomba açıklaması gelmişti ve FBI bu açıklamalarla ilgili Rusya'yı işaret etti. Donald Trump 120, Kamala Harris ise 99 delegede kalmış gözüküyor. Sandıkların tamamen kapanması Türkiye saatiyle saat 09.00'ı bulacak. Trump Salıncak eyaletlerden bir tanesi olan Georgia'da yüzde 52.7 ile önde gözüküyor. Arkansas'ta Trump 6 delege kazandı. Delaware'da Harris 3 delege kazandı. Virginia eyaletinde Harris 13 delege kazandı. Alabama'da 9 delegele Trump kazandı. Salıncak eyaletlerde ve özellikle Pensilvanya eyaletinde sandıkların tamamı açılmadan kimin kazandığını söylemek çok da mümkün olmayacak. ABD'de seçim sistemi çok farklı. Çok fazla oy almanız sizi başkan yapmayacak. Trump ABD'nin 45. başkanı olduğunda Hillary Clinton yaklaşık 3 milyon daha fazla oy almıştı. Dolayısıyla seçim, Seçiciler Kurulu'nun delege sayısıyla netleşecek. Bugün ki seçimlerde kadınların oyu da çok önemli çünkü; Kadınlar oylarının çoğunu Kamala Harris'e verecek. Amerikan halkını dış politika çok ilgilendirmiyor. Sandık çıkışlarında yapılan anketlerde İsrail'le ilgili sorular yöneltildi. İnsanların yüzde 31 ABD'nin İsrail'e yeterli desteğini verdiğini, yüzde 31 kararsız destek verdiğini ve yüzde 31'i de çok fazla destek verildiğinden rahatsız olduğunu söyledi." ifadelerini kullandı.

Kamuoyu Araştırmacısı Gürkan Duman, A Haber ekranlarında Amerika’daki anket sistemini değerlendirdi. Duman, “Amerika seçimlerindeki katılma oranları Türkiye’de karşılaştırma boyutunda düşük kalıyor. 2016 seçimlerinde en yüksek olarak yüzde 59 katılım oldu. 2020’de de pandemi sürecinde yaklaşık yüzde 66’lık bir katılım oldu. Bu Amerika seçimleri ile ilgili de son döneme bakıldığında en yüksek katılım oranı oldu. Katılım oranı direkt seçimi etkiler pozisyonda. Onun için anketler bir ön görüdür ama kesin sonuç hükmü değildir. Ben sandık çıkışı anketlerinin özellikle burada katılım oranından ziyade burada fikir beyan etmeyen bir seçmen kitlesi de gözüküyor. Sandıkların yüzde 8’i açılmış durumda. Her iki adayın da dünya siyasetine yön verip vermeyeceğine bakmak lazım. Harris Demokratları seçimiyle gelmedi Biden’ın çekilmesiyle geldi. Trump ise partiyi kendi tekeline dönüştürmüş durumda. Toplumsal gerginliğin en fazla olduğu bir seçimden bahsediyoruz. Onun için bu seçimlerin sürecinde de eğer Trump kaybederse 2020’deki süreç sanki önümüze gelecek gibi gözüküyor. Ben bu konudan ziyade Türkiye’nin daha çok nerede olacağına bakmak istiyorum. Bize ne avantaj, ne dezavantaj ve ne gibi katkı sağlar ona bakmak lazım. Çünkü Trump İsrail’de desteğini zaten çekmeyecek. Bunu açıkça ifade ediyor. Ayrıca İran noktasında da bizi zor durumda bırakabilir.“ dedi. 

 

 

 

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Fırat Demirkol: "Donald Trump kadar nevi şansına münhasır bir kişilik. ABD çok etnik yapılı, inançlı, uluslu bir yapıda. Göçmen politikalarını en geniş tutan ülkelerden bir tanesi. ABD'de Cumhuriyetçi seçmenler var. Bunlar daha sağ ve muhafazakar kişiler. Trump bunlara hitap ediyor. Beyaz Amerikalıların yoğunlukta oluduğu yerler Cumhuriyetçilerin kalesi. İki adaya da toplam da 1,6 milyor doların üzerinde bağış yapıldı. ABD'deki seçim sistemi bizdekinden biraz farklı. Partiler ve adaylar hazineden para almak yerine seçmenlerin bağışlarıyla yada çeşitli grupların bağışlarıyla bu süreci finanse ediyorlar. Bağış 1,6 milyar doları geçti ve yaklaşık 1 milyar dolara yakın kısmı Harris'e geldi. Kamala Harris daha fazla kişiden daha az sayıda destek aldı. Rakamlar düşüktü ama sayı fazlaydı. Kamala Harris'e bağış yapanların 3'te 2'si, ilk defa bağış yapan kişiler. Burada iki tane sebep var. 1.'si Trump öngörülebilir bir lider değil. 2.'si bir önceki başlangıç döneminde  Trump'ın vize uygulamaları, ABD'yi dış dünyaya kapatması.  Trump işsizliği, enflasyonu, cari açığı düşürdü ama ABD'nin çoğulcu yapısına uygun söylemleri yoktu. ABD seçim sistemin bazı eyaletler başlangıç seçimindeki delegeyi Demokratlara verirken, valiyi de Cumhuriyetçilerden seçebilir. Bu tarzda hareket eden bazı eyaletler var. George W. Bush ve Donald Trump aslında Demokrat adaylardan daha az oy aldılar. Trump 2016 seçimlerinde Hillary Clinton'dan daha az oy aldı ama salıncak eyaletlerdeki başarısından dolayı bu delege sayısında üstünlüğü sağlayıp az oy almasına rağmen başkanlığı aldı. Böyle bir farklı sistemleri var." ifadelerini kullandı.

A Haber Programlar Müdürü Emine Kavasoğlu: Kısa sürece önce kongre binasının çevresine çok sayıda polis ekinin geldiğini söyleyelim, bu bir önlem amaçlı mı buraya bir polis ekibi gönderildi yoksa herhangi bir duyum alındı bir gerginlik bir karmaşadan bahsediliyor.  Kısa süre önce çok sayıda polise ekibi hemen kongre binasının bulunduğu noktaya doğru geldiler ve şuanda orada bir yoğunluk var. Polis araçları gelmeye de devam ediyor. 

2. KANLI OCAK BASKINI ÖNLEMİ Mİ?

Kanlı 6 Ocak baskının yaşandığı kongre binasının hemen önündeyim ben, ve az önce de bu noktaya çok sayıda polis ekibi sevk edildi. Kısa süre bir hareketliliğin başladığını söyleyelim.  Ardı ardına açıklamalar yapılmaya devam ediyor, seçim sonuçlarının açıklamsının ardından gerginlik yaşanacağının dair çok sayıda duyum olduğu söyleniyor, yine FBI tarafından ardı ardına açıklamalar yapılmıştı. 

Özellikle Rusya'nın seçimlere müdahale ettiği yönünde açıklamalar vardı. Yine Ulusal Muhafızlar hazır olarak bekliyorlardı, özellikle kritik noktalarda İHA'lar birlikte bir gözlem yapıldığı bilgisi vardı elimizde. Yine kabinlerde 911'le bağlantılı panik butonları yerleştirilmişti. 

ANKET SONUÇLARINA GÖRE HARRİS ÖNDE

Olası bir saldırı veya gerilime karşı bu uyarıların hepsi ardı ardına yapılmıştı.  An itibarıyla kongre binasının yanı başına çok sayıda ekibin geldiğini söyleyelim.  Bir yandan ilk sandık anket sonuçları da açıklandı. Bu sonuçlara göre Kamala Harris'in önde olduğu bilgisini paylaşabiliriz ama bu anket sonuçları çok da kesin sonuçları göstermiyor. 

PENSİLVANYA VE NORTH CAROLİNA'DA OY KULLANMA İŞLEMİ UZADI

Pensilvanya'da 22.00'ya uzatıldı teknik bir sebep nedeniyle, yine North Carolina'da yine teknik arıza sebebiyle yarım saat oy kullanma süresi uzatıldı. Bazı noktalarda sandıklar kapandı, sayımlar da başladı. Yüzde 1'i bile tamamlanmış değil bu sonuçların ama salıncak eyaletlerin kazanan seçimin galibi olacak gibi duruyor bu kıyasıya yarışta.

FIRTINA ÖNCESİ SESSİZLİK Mİ?

Amerikalıların hepsinin söylediği şu: Fırtına öncesi sessizlik de olabilir. Arkamda yaşananlarda fırtına öncesi sessizlik olabilirin sanki bir göstergesi gibi. Çünkü bu saate kadar bir hareketlilik yoktu. 

FBI'dan seçimlere ilişkin yapılan açıklamada, "Rusya seçim merkezlerini arayıp sahte bomba ihbarı yapıyor seçime müdahale ediyor." denildi. Konuya ilişkin Gazeteci Mete Sohtaoğlu, “Dün geceden itibaren seçim sistemine müdahaleden ziyade psikolojik olarak sandığa gitmeye çalışan ABD seçmeninin üzerinde bir baskı kuruldu. Çünkü, Irak’tan havalanan kamikaze İHA’ları insanlara İsrail’e saldırmaya başladı haberlerinden ziyade ABD seçimlerine ilişkin rüşvet alındığına ilişkin bir kampanya var. ABD seçimlerini Trump lehine Harris aleyhine çeşitli mesajlar paylaşılıyor. Kısacası Rusya, Donald Trump’ı destekliyor.”

A Haber Programlar Müdürü Emine Kavasoğlu: Güvenlik önlemleri en üst seviyede fakat genel bir hareketlilik söz konusu değil. Türkiye’de ki seçimlerde alışık olduğumuz durumların tam tersi söz konusu. Beyaz Saray’ın etrafı tamamen parmaklıkla kapatılmış vaziyette. Bu seçimlerde salıncak eyaletlerin yanı sıra kadınların da oyları çok önemli. Seçimin sonucunu değiştirecek durumda.

SETA Washington D.C Araştırma Direktörü Kılıç Buğra Kanat: ABD’de ünlülerin kampanyaya destek olması seçime etkilerinin olup olmadığı çok tartışmalı bir konu. 2016 yılında Hillary Clinton’dan Trump’a karşı Hollywood desteği almıştı. Hatta sonra mitinglerinden birinde Katy Perry’de bir konser vermişti. Bu ünlülerin kendilerini dinleyen ve destekleyen kişileri sandığa götürmesi ABD’de çok tartışılan bir durum. Bunun pozitif bir etkisi var tabii. Geçtiğimiz hafta Kamala Harris en büyük mitingini Beyonce’nin katıldığı Teksas’da yaptı. Aynı şekilde Obama en büyük mitingini Eminem ile gerçekleştirdi. Anketlere baktığımızda bu bir noktada mobilizasyon bir noktada risk faktörü taşıyor. Risk faktörü de Demokrat Parti adayını fazlasıyla elitist görmesinden ciddi sorun yaratabiliyor. Hollywood desteği seçmenin Kamala Harris’i, Obama olarak görmesini sağladı.

A Haber Programlar Müdürü Emine Kavasoğlu: Belki de ABD tarihinin en başa baş giden seçim yarışına tanıklık ediyoruz. Şu an itibariyle ülke genelinde yapılan tüm anketlerin ortalaması alındığında yüzde 48,5 iki adayın da eşit olduğunu başa baş olduğunu söyleyebiliriz. ABD 60’ıncı kez seçime gidiyor. 45’inci başkanını seçecek. İki aday da çok yoğun bir seçim dönemi geçirdi.