CANLI YAYIN
ABD ordusu Çin’in casus balonunu düşürdü! Joe Biden "İcabına bakacağız" demişti
ABD Savunma Bakanlığı, 2 Şubat'ta Çin’e ait olduğu iddia edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana kıtası üzerinde uçuş yaptığını teslim etmesinin ardından iki ülke arasında gerilim yükseldi. ABD bu balonun gözetleme amacıyla kullanıldığını açıklarken ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da 5-6 Şubat'ta Pekin'e yapacağı ziyareti ertelendi. Diğer yandan ABD Başkanı Joe Biden konuya ilişkin ilk kez konuşurken "İcabına bakacağız" yorumunda bulundu. ABD ordusu, Atlantik Okyanusu üzerinde Çin’in casus balonunu düşürdü.
ABD hava sahasında tespit edilen Çin'e ait yüksek irtifa balonu, iki ülkenin aralarındaki rekabetin çatışmaya dönüşmesini önleyecek adımları ele almasının beklendiği bir dönemde yeni krize sebep oldu.
ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken'in, "istihbarat amaçlı" olduğundan şüphelenilen balonun varlığını gerekçe göstererek 5-6 Şubat'ta Pekin'e yapmayı planladığı ziyareti ertelemesi, Washington'ın sorunu ne denli ciddiye aldığını ortaya koydu.
ÇİN'DEN AÇIKLAMA GELDİ
Çin, bu hava aracının sivil amaçlı bir meteoroloji balonu olduğunu, hava şartları nedeniyle sürüklenerek rotasından çıktığını, kontrol kabiliyeti sınırlı olduğu için "zorlayıcı sebeplerle" ABD hava sahasına girdiğini açıklaması gerilimi gidermedi.
Son 48 saatte yaşanan gelişmeler, Soğuk Savaş yıllarında ABD ile Sovyetler Birliği arasında "U-2 Olayı" olarak bilinen casus uçak krizini hatırlatan bir seyir izledi. O dönemde, Amerikan ordusuna ait "Lockheed U-2" tipi casus uçağının Sovyetler Birliği toprakları üzerinde düşürülmesi ve pilotunun ele geçirilmesi, Sovyet-Amerikan ilişkilerinde önemli bir bunalıma yol açarak Soğuk Savaş'ı şiddetlendiren olay olarak tarihe geçmişti.
Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, balonun ABD hava sahasına girmesinin niyet edilmediğini vurgulamak için 2 kez "fors majör" (zorlayıcı sebepler) ifadesini kullanması dikkati çekti.
Sözleşme hukukunda, tarafların kendi iradeleri ve kontrolleri dışında oluşan şartlar altında anlaşmaların tek veya çift taraflı feshedilmesini gerektirecek zorlayıcı sebepleri açıklayan şartları ifade eden Fransızca kökenli "fors majör"; savaş, salgın, doğal afet gibi tarafların kontrolünde olmayan faktörleri tanımlamak için kullanılıyor.
Çin tarafı, "hava aracının niyet edilmeyen 'zorlayıcı sebeplerle' ABD hava sahasına girmesinden üzüntü duyduğunu" bildirirken, Washington'ın açıklamadan tatmin olmadığı anlaşılıyor.
ABD "İSTİHBARAT BALONU" OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), 2 Şubat'ta Çin'e ait olduğu iddia edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana kıtası üzerinde uçuş yaptığını ve Amerikan ordusunun balonu takip ettiğini açıkladı.
Balonun, Montana eyaletinde aralarında nükleer silah depolarının olduğu bazı hassas askeri tesislerin üzerinden geçtiğini bildiren savunma yetkilileri, balonu, parçaların düşebileceği yerlerde yol açabileceği güvenlik sorunu nedeniyle düşürmeyi tercih etmediklerini ancak müdahale seçeneğini saklı tuttuklarını vurguladı.
Yetkililer, ABD Başkanı Joe Biden'ın konuyla ilgili bilgilendirildiğini, Savunma Bakanı Llyod Austin'in üst düzey komutanlarla konuyu görüştüğünü kaydetti.
Çin'e ait istihbarat balonlarının, ABD hava sahasında tespit edilmesinin ilk olmadığını, son yıllarda benzerlerine rastlandığını ifade eden yetkililer, Pekin Büyükelçiliği kanalıyla Çinli muhataplarını sorunun ciddiyeti konusunda uyardıklarını bildirdi.
ÇİN'DEN "METEOROLOJİ BALONU" AÇIKLAMASI
Çin sözcüleri, sonraki gün yaptıkları ilk açıklamalarda iddiaları doğrulamaktan veya yalanlamaktan kaçındı.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, Pekin'de düzenlenen olağan basın toplantısında, "Verileri toplamaya ve olayı doğrulamaya çalışıyoruz." dedi.
Sözcü Mao, "Çin, sorumlu bir ülke olarak uluslararası hukuka uygun hareket etmektedir. Hiçbir ülkenin egemenliğini ve hava sahasını ihlal etmeye niyetimiz yok. Umarız ilgili taraflar, meseleyi sakin kafayla ele alır." ifadelerini kullandı.
Ancak gün içinde Dışişleri Bakanı Blinken'in, sorun nedeniyle 5-6 Şubat'ta Pekin'e yapacağı ziyareti öteleyeceğine ilişkin duyumların arından Bakanlık, gün içinde yeni yazılı açıklama yaparak balonun Çin'e ait olduğunu kabul etti.
Açıklamada, balonun Çin'e ait sivil bir hava aracı olduğu, meteorolojik araştırma için kullanıldığı, rüzgarlarla sürüklenerek yanlışlıkla ABD hava sahasına girdiği belirtildi.
Kendini kontrol kabiliyeti sınırlı olan hava aracının Batı rüzgarlarının sürüklemesiyle planlanan rotasından çıktığı kaydedilen açıklamada, "Çin tarafı, hava aracının niyet edilmeyen zorlayıcı sebeplerle ABD hava sahasına girmesinden üzüntü duymuştur." ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, Çinli yetkililerin, "zorlayıcı sebeplerden" kaynaklanan beklenmedik sorunun çözülmesi için ABD tarafıyla yakın iletişimi sürdüreceği kaydedildi.
WASHİNGTON AÇIKLAMADAN TATMİN OLMADI
Çin'in ABD hava sahasında tespit edilen yüksek irtifalı balonunun bir meteoroloji balonu olduğu ve hava koşullarından ötürü sürüklendiği açıklaması, Pentagon'u tatmin etmedi.
Pentagon Sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder, günlük basın toplantısında, "Çin'in açıklamasının farkındayız ancak bunun bir gözetleme balonu olduğunu biliyoruz." dedi.
Ryder, balonun 60 bin fit irtifada ABD'nin iç kesimleri üzerinde uçmaya ve ABD Hava Savunma Komutanlığının (NORAD) balonu izlemeye devam ettiğini söyledi.
Balonun herhangi bir fiziksel tehdit teşkil etmediğini anlatan Tuğgeneral Ryder, aracın manevra kabiliyetine sahip olduğunu vurguladı.
BLINKEN'İN ZİYARETİ ERTELENDİ
ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Çin'e ait yüksek irtifa gözetleme balonunun ABD hava sahasında tespit edilmesinin ardından Bakan Blinken'ın 5-6 Şubat'ta Pekin'de yapmayı planladığı ziyaretin iptal edildiği bildirildi
Dışişleri yetkilileri, Çin'in özür beyanını not ettiklerini ancak balonun hava sahasında bulunmasının ABD'nin egemenliğini ve uluslararası hukuku ihlal ettiğini belirterek, kurumlar arasında ve Kongre ile yapılan istişareler sonucunda Blinken'in Çin'e seyahat etmesi için koşulların uygun olmadığı sonucuna varıldığını aktardı.
Yetkililer, Bakan Blinken ve Müsteşar Yardımcısı Wendy Sherman'ın ziyareti erteleme kararını Washington'daki üst düzey Çinli yetkililere ilettiğini kaydetti.
Blinken, Çin'in en kıdemli diplomatı konumundaki Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkezi Dış İlişkiler Komisyonu Direktörü ile telefon görüşmesinde, "Çin'e ait gözetleme balonunun hava sahasındaki varlığının ABD'nin egemenliğini ve uluslararası hukuku açıkça ihlal ettiğini" belirtti.
PLANLANAN GÖRÜŞMELERE ZARAR VERDİ
Blinken, görüşmede, Vang'a "Bu sorumsuzca bir eylemdir ve Çin'in tam da benim planlanan seyahatimden önce bu adımı atmaya karar vermesi, planladığımız kapsamlı görüşmelere zarar vermiştir." ifadelerini kullandı.
Görüşmeye ilişkin Çin tarafından yapılan açıklamada ise Vang'ın, "Çin ile ABD'nin beklenmedik durumlar karşısında farklılıklarını idare etmesi ve yanlış yargılardan kaçınması gerektiğini" dile getirdiği aktarıldı.
Blinken, Güney Koreli mevkidaşı Park Jin ile Washington'daki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, "Vang Yi'nin, Pekin'deki üst düzey dış politika yetkilisi olarak bunları doğrudan benden duyması önemliydi." dedi.
Çin'de ÇKP Merkezi Dış İlişkiler Komisyonu Direktörü olan yetkili, Dışişleri Bakanı'nın üzerinde ve ülkenin en kıdemli diplomatı sayılıyor.
Koşullar izin verdiğinde Pekin'i ziyaret etmeyi planladığını, ABD'nin balon krizine ve diğer sorunları tartışmak için Çin ile iletişim hatlarını açık tutmayı istediğini vurgulayan Blinken, şunları kaydetti:
"İlk adım, bu istihbarat varlığını hava sahamızdan çıkarmak olacak, şu anda buna odaklanmış durumdayız. Dünya, ABD ve Çin'in ilişkilerini makul şekilde yürütmesini istiyor. Biz, bu sorumluluğa uygun hareket edeceğiz. Çin'deki muhataplarımızın da aynısını yapacağını umuyoruz."
İCABINA BAKACAĞIZ
ABD Başkanı Joe Biden, ABD hava sahasındaki Çin "casus balonu"na ilişkin, "İcabına bakacağız." dedi.
Hafta sonunu geçireceği New York eyaletine bağlı Syracuse kentine giden Biden, uçaktan indikten sonra bir gazetecinin ABD semalarındaki Çin balonuna ilişkin sorusunu yanıtladı.
Konuya ilişkin ilk yorumunu yapan Biden, "(Casus balonun) İcabına bakacağız." ifadesini kullandı.
HAVA SAHALARI UÇUŞA KAPATILMIŞTI
ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), "Savunma Bakanlığı'nın güvenlik çabalarını destelemek için" Kuzey ve Güney Carolina eyaletlerindeki üç havaalanından kalkış ve varış seferlerini durdurdu.
FAA tarafından Twitter'dan yapılan açıklamada,"Savunma Bakanlığı'nın ulusal güvenlik çabalarını desteklemek için Wilmington, Myrtle Beach ve Charleston uluslararası havaalanlarındaki kalkış ve varış seferlerinin durdurulduğu" bildirildi.
FAA ayrıca Kuzey ve Güney Carolina kıyı şeridi üzerindeki hava sahasının da uçuşa kapatıldığını duyurdu.
Amerikan medyasında isimleri verilmeyen yetkililere dayandırılan haberlerde, Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın, Çin'in başkenti Pekin'e yapacağı ziyareti ertelemesine neden olan ABD semalarındaki Çin "casus balonu" Atlantik okyanusu üzerine çıktığında düşürülmesinin planlandığı ifade ediliyor.
FAA'nın da bu nedenle Kuzey ve Güney Carolina kıyı şeridi üzerindeki hava sahasını geçici olarak kısıtladığı belirtiliyor.
BALON DÜŞÜRÜLDÜ
ABD hava sahasındaki Çin "casus balonu" Amerikan ordusu tarafından vurularak düşürüldü.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın, Çin'in başkenti Pekin'e yapacağı ziyaretini ertelemesine neden olan ABD semalarındaki Çin "casus balonu" Amerikan karasularında Atlantik okyanusu üzerine çıktığında Amerikan ordusuna ait jet uçaklar tarafından vurularak düşürüldü.
"Üç okul servisi otobüsü büyüklüğünde" olduğu ve 60 bin fit yükseklikte uçtuğu belirtilen balondan geriye kalan enkazın çıkarılması çalışmaları devam ediyor.
Balonun düşürülmesi operasyonu için yerel saatle 13.50'de ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), "Savunma Bakanlığının güvenlik çabalarını desteklemek için" Kuzey ve Güney Carolina eyaletlerindeki üç havaalanından kalkış ve varış seferlerini durdurduğunu, hava sahasının da uçuşa kapatıldığını açıklamıştı.
NE OLMUŞTU?
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), 2 Şubat'ta Çin'e ait olduğu iddia edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana kıtası üzerinde uçuş yaptığını ve Amerikan ordusunun balonu takip ettiğini açıklamıştı.
Çinli yetkililer balonun Çin'e ait sivil bir hava aracı olduğunu, meteorolojik araştırma için kullanıldığını, rüzgarlarla sürüklenerek yanlışlıkla ABD hava sahasına girdiğini belirtmişti.
ABD Savunma Bakanlığı yetkilileri ise "Çin'in açıklamasının farkındayız ancak bunun bir gözetleme balonu olduğunu biliyoruz." ifadesini kullanmıştı.
Balon krizi üzerine ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da 5-6 Şubat'ta Pekin'e yapacağı ziyareti erteleyeceğini açıklamıştı.
GÜNÜN MANŞETLERİ İÇİN TIKLAYIN
