FARUK ERDEM

Çalışanların elini rahatlatan güvencelerden biri olan işsizlik maaşını işten ayrılanlar prim günlerine göre 10 aya kadar alabiliyor. Maaşlarını İŞKUR vasıtasıyla alan çalışanlar bazı şartları yerine getirmek zorunda. Sadece işten atılanlar değil belli şartlarda istifa edenler de işsizlik maaşı alabiliyor. İşte çalışanların akıllarına takılan sorular ve cevapları:
İşsizlik maaşını kimler alabilir?
Bu haktan 4A'lı yani SSK'lı çalışanlar yararlanabiliyor. Banka sandıklarına tâbi olan çalışanlar da alabiliyor. Maaşı alabilmenin en önemli şartı çalışanın işten kendi istek ve kusuru dışında ayrılması.
İstifa eden maaş alamaz mı?
Kendi isteğiyle hiçbir gerekçesi olmadan işten ayrılanlar, yani istifa edenler işsizlik maaşına başvuramıyor. Ancak İş Kanunu'nda 'haklı fesih' tanımına giren durumlarda çalışanın işsizlik maaşı alma hakkı var. Haklı fesihle istifa edenler, haklı olduklarını ispatlarsa işsizlik maaşına başvurabiliyor. Eğer konu mahkemeye intikal etmişse sonucuna göre yine işsizlik maaşı alınabiliyor. Maaşın ödenmemesi, gerçek ücretin saklanması, mobbing, iyi niyet ve ahlak kurallarına uyulmaması, sağlık gerekçeleri haklı fesih kapsamına giriyor.
Her sigortalı işsizlik maaşı alır mi?
İşsizlik maaşı alabilmek için son 3 yıl içinde farklı işyerlerinde de olsa en az 600 gün prim ödemek gerekiyor. Yine işten ayrılmadan önceki 120 günde de eksiksiz prim ödenme şartı aranıyor.
İşsizlik maaşının bir sınırı var mı?
Maaşın süresi yatırılan prime göre değişiyor. Buna göre son 3 yılda 600 gün primi olan çalışan 6 ay, 900 gün primi olan 8 ay ve 3 yılın tamamında yani bin 80 gün primi olanlar 10 ay boyunca işsizlik maaşı alabilir.
Herkes aynı maaşı mı alıyor?
Rakam çalışanın maaşına göre değişiyor. Yüksek maaş alan çalışanların işsizlik ücreti de yükseliyor. Ancak burada bir sınır da var. İşsizlik maaşı brüt asgari ücretin yüzde 40'ı kadar oluyor. Ancak üst sınır brüt asgari ücretin yüzde 80'i kadar. Bu da 2017 için 1.411,21 lira olarak uygulanıyor. Bu paradan sadece damga vergisi kesilebilir.
İşsizlik maaşı alanın sigortası devam eder mi?
İşsizlik maaşı alanların Genel Sağlık Sigortası primleri İŞKUR tarafından ödeniyor. Kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları çocukları ve eşleri de sağlık hizmetinden yararlanıyor. Ancak bu süreler emeklilik hesabından sayılmıyor.
İş bulurlarsa para kesilir mi?
Maaş alanlar bu süre içinde yeni bir iş bulurlarsa durumu İŞKUR'a bildirmek zorundalar. Bu durumda maaşları kesiliyor. Bildirim yapmayanların çalıştığı tespit edilirse ödenen paralar faiziyle geri alınır. Yeniden işsiz kalan çalışan belli şartlarda kalan işsizlik maaşını alabilir.
Emekli olan işsizlik maaşı alabilir mi?
Emeklilik ya da 15 yıl 3.600 gün şartıyla ayrılanlar alamıyor. Askere gitmek için ayrılanlar ise askere gidene kadarki sürede alabiliyor. Kalan kısmı ise askerden döndükten sonra alıyor.
Başvuru için süre var mı?
İşten ayrıldıktan sonra 1 ay içinde İŞKUR'a başvurmak gerekiyor. Bu süreyi geçirirseniz geçen her zaman sizin alacağınız işsizlik maaşı süresinden kesiliyor.
Bağ-Kur'lular da alabilir mi?
Esnaf Ahilik Sandığı ile artık bu yol açıldı. 1 Ocak'tan itibaren belli miktarda prim yatıran Bağ-Kur'lular da işyerlerini kapattıklarında işsizlik maaşı alabilecek.

NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
18.10.1977 doğumluyum. 01.01.1997'de sigortalı oldum. 4.500 günüm var. Cüneyt KILIÇ
25 yıl, 56 yaş ve 5.825 gün şartlarınız var. Çalışmaya devam ederek primlerinizi tamamlayın. 18.10.2033'te emekli olursunuz.
1967 doğumluyum. 2.538 prim günüm var. Kaç yaşında ve ne zaman emekli olabilirim? Mehmet KILIÇ
İşe giriş tarihinizi yazmamışsınız. Sigortanız 9 Eylül 1999'dan önce ise en az 3.600 gün prim gerekir ve 60 yaşında emekli olursunuz.
10.09.1970 doğumluyum. 18.02.1994'te sigortalı oldum. 6 binden fazla günüm var. Serap AŞÇI
20 yıl, 50 yaş ve 5.675 gün şartlarınız var. Priminiz ve yılınız tamamlanmış. 10.09.2020'de emekli olursunuz.